W Južnej Africe je wuchowanska słužba za hórnikow minjene dny z tutym nastrojom 246 hórnikow z mjeztym zawrjenych ­podkopkow wuchowała. 78 muži su mortwych wućahnyli. Dźěłaćerjo běchu tam ilegalnje za złotom ryli. Jako jich policija lepi, so połoženje přiwótři. Ilegalne hórnistwo je w na złoto bohatej Južnej Africe daloko rozšěrjene. Foto: dpa/Ihsaan Haffejee

Na přiměr w Gazy so dojednali

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:
Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Poslednje zadźěwki za přiměr w Gazaskej wójnje su wotstronjene. Tole je israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu zdźělił. Bjezposrědnje do toho běchu jeho posrědnicy informowali, zo su so ze zastupnikami Hamas wo pušćenju israelskich zastajencow w Gazy dojednali. ­Netanjahu je na to wěstotny kabinet na hnydomne posedźenje zwołał. Katar bě dojednanje mjez Israelom a Hamas zmóžnił. Přiměr ma najprjedy raz 42 dnjow trać. W tym času chce Hamas 33 z cyłkownje 98 hišće žiwych zastajencow Israelej přepodać. Za to ma Israel sta palestinskich jatych z jastwow pušćić. Přiměr ma so po informacijach Katara zajutřišim, njedźelu, w 11.15 hodź. započinać.

Žadyn dalši pad pochromy

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Podhlad dalšeho pada pochromy we wokrjesu Barnim w Braniborskej njeje so wobkrućił. Tole zdźěla zwjazkowy minister za ratarstwo Cem Özdemir (Zeleni). „Aktualnje njeje žanoho dalšeho pozitiwneho pada tuteje mrětwy“, rjekny Özdemir dźensa rano w rozhłosu.

Fachowcy Friedricha-Löffleroweho instituta běchu minjenu nóc podhladny material přepytowali. Potrjechena koza njeměješe pochromu, minister zdźěla. Němska drje z tym wot mrětwy wuswobodźena njeje, pochroma pak njeje so hač do dźensnišeho dale rozpřestrěwa, Özdemir doda.

Podhladny pad běchu předwčerawšim, srjedu, w Barnimskim wokrjesu zwěsćili. Wot potrjechenych zwěrjatow su hnydom proby brali a do instituta dowjezli. Minjeny tydźeń bě so pochroma prěni króć po 35 lětach zaso w Němskej jewiła. Chorosć je za skót jara natykliwa.

Ruska a Iran partneraj

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Moskwa/Teheran (dpa/SN). Ruska a Iran stej dźensa zrěčenje wo wobšěrnym strategiskim partnerstwje za přichodne 20 lět podpisałoj. Zrěčenje wopřija 47 artiklow a rjaduje zhromadne dźěło wobeju krajow na polu wojerstwa, politiki, wi­kowanja, slědźenja, kubłanja a kultury. Fachowcy maja zrěčenje tež za reakciju na politisku izolaciju wobeju krajow, kotraž bě po nadpadźe Ruskeje na Ukrainu widźomnje přiběrała.

Iran je w tym zwisku zdźělił, zo njewobsahuje zrěčenje žadyn wotrězk nastupajo mjezsobnu pomoc w padźe nadpada. Iran je kmany, swoju wěstotu sam zaručić, w Teheranje rěkaše. Knježerstwo USA bě wospjet zdźěliło, zo ma Iran za hłowneho njepřećela na Bliskim wuchodźe.

Scholz wotpinjenje zakitował

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je w přepytowanskim wuběrku zwjazkoweho sejma wo zawrjenju jadrowych milinarnjow rozsudy z lěta 2022 zakitował. „Z atomowej energiju přestać bě prawje“, wón rjekny. Wjele­lětne podlěšenje dźěłoweho časa tutych milinarnjow by přećiwo konsensej předchadźacych zwjazkowych knježerstwow było, kancler potwjerdźi. Zdobom bě wón w oktobru 2022 po rozmołwje z wobhospodarjemi atomowych milinarnjow a ministerstwami dopóznał, zo je zmysłapołne atomowe milinarnje hišće hač do apryla 2023 dale wužiwać, zo by zastaranje kraja z energiju zaručene było. Pruwowanje nastupajo zawrjenje tutych milinarjow bě po jeho słowach dospołnje neutralne.

Runje na tym kritikarjo w rjadach CDU/CSU, AfD a FDP dwěluja. Woni Scholzej, hospodarskemu ministrej ­Robertej Habeckej a wobswětowej mi­nisterce Steffi Lemke (wobaj Zeleni) wumjetuja, zo su jadrowe milinarnje z ryzy ideologiskich přičin zawrěli.

Dubajsku šokolodu přepruwuja

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Po prěnich wuslědkach přepytowanjow tak mjenowaneje Dubajskeje šokolody w Badensko-Württembergskej chcedźa za wěstotu žiwi­dłow zamołwite zarjady w Sakskej słódkosć tohorunja dokładnišo přepytować. Pječa maja přičinu za wotpowědne kontrole, socialne ministerstwo na naprašowanje medijow zdźěli. „Zamołwite zarjady, kotrež wěstotu žiwidłow dohladuja, smy wo tym informowali“, w zdźělence rěka. Dotal pak hišće žane proby w krajnym přepytowanskim instituće nimaja. Tuž wokomiknje tež žane wuslědki njepředleža, ministerstwo zdźěla.

Přepytowanja w Badensko-Württembergskej běchu wunjesli, zo su w někotrych taflach šokolody palmowy wolij město kakawoweje butry wužiwali, dokelž je to za producenta tuńše. Nimo toho běchu informacije wo wobstatkach na zapakowanjach njedospołne. Za alergikarjow móhło tole chutny riziko być. W jednej z probow běchu samo plěsniwc w pistacijowej kremje namakali.

To a tamne (17.01.25)

pjatk, 17. januara 2025 spisane wot:

Pokradnjeny kocor na wuchodofriziskej kupje Norderney zaběra mjeztym policiju. Dowolnik ze Sewjerorynsko-Westfalskeje bě zwěrjo po dowolu na kupje sobu domoj wzał, dokelž bě jemu błudźaceho kocora žel. Doma skótny lěkar zasadźeny chip namaka a wobsedźerja zwěsći. Jako so tón přizjewi, staješe dowolnik nadobo wuměnjenja za wróćenje rasoweho zwěrjeća. Wobsedźer wobroći so na policiju.

Nimokulił je so mjeztym sedmy lět ­rakety „Starship“ Elona Muska. Najwjetši, hdy w stawiznach swětnišćoweho slědźenja twarjeny raketowy system njemóžeše test kaž předwidźane dokónčić, ale rozbuchny něšto mjeńšin po starće. „Fachowcy daty lěta přeslědźa, zo bychu přičiny njezboža zwěsćili“, Musk zdźěli. USA chcedźa z raketu „Starship“ astronawtow na měsačk pósłać. Musk pak chce z programom „SpaceX“ něhdy Mars docpěć.

Steinmeier w Magdeburgu

štwórtk, 16. januara 2025 spisane wot:

Magdeburg (dpa/SN). Nimale štyri tydźenje po nadpadźe na Magdeburgske adwentne wiki je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier dźensa město njezboža wopytał. Před hłownym wopomnišćom, cyrkwju swj. Johannisa połoži wón wěnc a zapisa so na to w bliskej radnicy do kondolencneje knihi. Steinmeier porěča po tym z pomocnikami a sanitetarjemi. Skućićel bě z awtom po hodownych wikach smalił. Při tym wón šěsć wopytowarjow morješe a 300 zrani.

Debatuja wunoškow dla

Berlin (dpa/SN). Předsydka Zelenych Franziska Brantner je přilubiła, zo njejsu mali lutowarjo potrjecheni, hdyž kapitalne wunoški za financowanje socialneho zawěsćenja wužiwaja. Chorobne sotry a wobsedźerjo chěžkow njejsu měnjeni, rjekny Brantner w sćelaku ZFD. Přiwšěm wona njepřeradźi, kotre sumy bychu nałožowali. Namjet kanclerskeho kandidata Zelenych Roberta Habecka, z kapi­talnymi wunoškami socialne zawěsćeja financować, zbudźa raznu kritiku.

Kuba wita rozsud USA

W dalokej měrje zničene je Gazaske pasmo po bombardowanju přez israelske lětadła. Při tym je po informacijach z Palestiny wot oktobra 2023 wjace hač 40 000 ciwilistow žiwjenje přisadźiło. Nětko stej so Israel a Hamas na přiměr dojednałoj, kotryž ­płaći wot njedźele. Nalěty Israelčanow najebać to dale traja. Foto: dpa/Tsafrir Abayov

Biden warnuje před oligarchiju

štwórtk, 16. januara 2025 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je na kóncu swojeho zastojnstwa US-Američanow před hrožacej oligar­chiju w kraju warnował. W narěči ze ­swojeho běrowa w Běłym domje pokaza wón na hrožacu „koncentraciju mocy w rukach horstki ekstremnje bohatych ludźi“ a na „strašne sćěhi, jeli nichtó znjewužiwanje mocy přez tutych ludźi njekontroluje“. 82lětny skoržeše wopačnych informacijow dla, kotrež ameriski lud zapławja a kotrež znjewužiwanju mocy polěkuja. Biden poćahowaše so wočiwidnje na miliardarow Elona Muska a Marka Zuckerberga. Šef koncerna Tesla Musk ma dobre styki z nowym prezidentom Donaldom Trumpom. Zuckerberg je jako šef Facebookoweho koncerna Meta Trumpej tohorunja přichileny.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND