Bamž poskićuje pomoc w krizach

Donnerstag, 15. Mai 2025 geschrieben von:
Rom (dpa/SN). Nowy bamž Leo XIV. chce při wujednanju mjezynarodnych konfliktow pomhać. „Sym stajnje zwólniwy k tomu dopomhać, zo so njepřećelej hromadźe za blido sydnjetaj, ze sobu rěčitajBudu wšo za to činić, zo bych měr do swěta přinjesł“, posylni načolnik katolskeje cyrkwje na awdiency we Vatikanje. „Žana wójna njeje nuznje trěbna“, wobkrući Leo. Na to naspomni wón wšelake aktualne wójnske konflikty, kaž konflikty w Gazy, Ukrainje, Libanonje a Syriskej abo Tigraya a Kawkazu. To podšmórny 69lětny z citatom: „Naši susodźa maja stajnje najprjedy naši sobučłowjekojo być, nic naši njepřećeljo“. Cyłkownje pozicioněruje so bamž jasnje přećiwo wójnje, mjez druhim wuwoła wón w minjenej njedźelskej modlitwje měrowy apel „Ženje wjace wójna!“. Njedźelu swjeća na Pětrowym naměsće swjatočne kemše składnostnje zawjedźenja do zastojnstwa. Mjez hosćimi budu zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU), US-wiceprezident JD Vance kaž tež ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj.

Putin do Istanbula njepřijědźe

Donnerstag, 15. Mai 2025 geschrieben von:

Ruska sćele delegaciju do Turkowskeje – prezident USA tohorunja wotprajił

Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin njepřijědźe dźensa za jednanja wo skónčenju wójny w Ukrainje do Istanbula. Putin sćele město toho swojeho poradźowarja Wladimira Medinskeho jako nawodu delegacije do Turkowskeje, to Krjeml wčera wječor zdźěli. Medinski, kotryž bě něhdy kulturny minister Ruskeje a kotryž nima wulke wonkopolitiske nazhonjenja, je so hižo lěta 2022 na jednanjach wobdźělił.

Dźěl delegacije su nimo Medinskeho tež zastupowacy wonkowny minister ­Michail Galusin, general Igor Kostjukow wot ruskeho generalneho staba a zastupowacy zakitowanski minister Alexander Fomin.

Spočatnje njebě jasne, kak Ukraina na wotprajenje Putina reaguje a hač rozmołwy z ruskej delegaciju scyła budu. Do toho běchu ruske medije rozprawjeli, zo wonkowny minister Sergej Lawrow jako wusahowacy zastupnik Ruskeje tohorunja njepřijědźe.

Pozbudźowacy signal

Donnerstag, 15. Mai 2025 geschrieben von:

Serbske naležnosće w Radworskej gmejnje běchu hižo přeco łoskoćiwe. Tole płaći ćim bóle, dokelž njejsu Serbja jenož w poměrnje wulkej gmejnje ze swojimi 24 wjesnymi dźělemi mjeńšina, ale tež w gmejnskej radźe. Stajnje zaso zdawa so, zo su Serbja najebać wšě zakonske rjadowanja w mjeńšinowych naležnosćach prošerjo, kotřiž dyrbja něšto přesadźić, štož wobydlerjow w nakromnych kónčinach gmejny njestara.

Ćim rjeńšo je, zo su so gmejnscy radźićeljo wčera wječor jednohłósnje za pokročowanje dwurěčneho kubłanskeho koncepta „2plus“ w Radworskej šuli wuprajili. To je jasny signal politikarjam, kotřiž chcedźa serbsku wučbu za jednu z dweju rjadownjow 1. lětnika šmórnyć a serbšćinu jenož hišće jako cuzu rěč wuwučować. Podawk pak tež dopokazuje, zo dyrbimy při wšěch zakonskich rjadowanjach dale wo swoje prawa wojować. Zo mamy při tym němskich sobuwobydlerjow poboku, je pozbudźowace. Marko Wjeńka

To a tamne (15.05.25)

Donnerstag, 15. Mai 2025 geschrieben von:

Po njezbožu ćeknjeneho kolesowarja pyta policija w sewjerorynsko-westfalskim Bergheimje. Tam bě dotal njeznaty na kolesowarskej šćežce do napřećo jěduceje žony prasnył a padnył. Po tym muž zaso stany a so na swojim kolesu wotsali, bjez toho zo by so wo znjezboženu žonu starał. Tež přewodnica muža, kotraž njebě na zražce wobdźělena, so wo znjezboženu njestaraše. Policija pyta za swědkami.

Wulki traktor pokradnyli su njeznaći njedaloko delnjosakskeho Buchholza. Něhdźe 100 000 eurow drohe jězdźidło steješe na ratarskim statoku. Paduši traktor startowachu a natwarichu z drjewjanymi rjadami a paletami rampu. Po njej jědźechu z traktorom typa Deutz-Fahr na připowěšak abo nakładne awto, zo bychu jón wotwjezli. Kriminalna policija je wšelake slědy zawěsćiła.

„Ničo za Romow bjez nas“

Mittwoch, 14. Mai 2025 geschrieben von:

Najwjetša narodna mjeńšina Europy tema interskupiny EU-parlamenta

W EU-parlamenće, kotryž su woby­dlerki a wobydlerjo EU njedawno wuzwolili, njesedźi ani jedyn zastupjer Romow, hačrunjež liči mjeńšina zhromadnje ze swojimi podskupinami wjace hač šěsć milionow čłonow a je tak najwjetša mjeńšina EU. Tole jako fakt hižo mnoho wupraji, měnješe Costel Bercuş po zašłym posedźenju interfrakcionelneje dźěłoweje skupiny tradicionalne mjeńšiny, nacionalne zhromadźenstwa a krajne rěče. Jeho běchu sej čłonki a čłonojo skupiny přeprosyli, zo by wo situaciji Romow w Europje rozprawjał. Costel Bercuş je poradźowar za europske naležnosće 1991 załoženeje rumunskeje strony Romow Partida Romiloe Pro-Europa (PRPE). Tuta je wóndano zastupnistwo w Straßburgu załožiła, zo by zajimy Romow na europskej runinje dale zesylniła.

Mjenje ilegalnych migrantow

Mittwoch, 14. Mai 2025 geschrieben von:

Brüssel (dpa/SN). W Europskej uniji je prěnje štyri měsacy lěta widźomnje mjenje ludźi ilegalnje přez mjezu přišło hač samsny čas loni. Ličba je wo nimale 30 procentow na něhdźe 47 000 woteběrała, z datow EU wuchadźa. Najraznišo pokazuje so wuwiće na tak mjenowanej zapadnej balkanskej čarje, hdźež zličichu jenož hišće 3 100 migrantow, minus 58 procentow. Tola tež na druhich čarach ličby migrantow woteběraja.

Kónc sankcijow woswjećili

Damaskus (dpa/SN). W Syriskej su ludźo we wjacorych městach zběhnjenje sankcijow USA woswjećili. Po informacijach swědkow zarjadowachu wobydlerjo swjedźenje na naměstach a awtowe korsa mjez druhim w stolicy Damaskusu kaž tež w Homsu a druhdźe. Prezident USA Donald Trump bě sankcije w sawdiskej stolicy Riadźe zběhnył. W Syriskej maja tole za wažny signal móžneho hospodarskeho rozmacha a lěpšeho žiwjenja.

Znowa rakety na Israel

Z wotmachom sypnjeny Caroliny móst w Drježdźanach dale torhaja. Wot wčerawšeho dalšej bagraj betonowe elementy krok po kroku wotdypatej. Minjene dny běchu tamny dźěl mosta z róštami skrućili. Zdobom wuradźuja zamołwići wo nowym mosće, kiž chcedźa najpozdźišo hač do 2035 natwarić – snano pak tež hižo prjedy. Foto: Jürgen Männel

Merz: Hoberske napinanje trěbne

Mittwoch, 14. Mai 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je přeswědčeny, zo dyrbi Němska „hoberske napinanja“ na so wzać, zo by so zaso na wuspěšny hospodarski puć nawróćić móhła. Tole rjekny Merz w swojej prěnjej knježerstwowej deklaraciji dźensa w zwjazkowym sejmje. „Dyrbimy w tutym kraju zaso wjace a wosebje efektiwnišo dźěłać. Ze štyri dny trajacym dźěłowym tydźenjom a work-life-Balance njemóžemy derjeměće w tutym, kaju zachować“, wón rjekny. Ze swojeje strony chcył so wón za zniženje płaćizny energije a za wottwar běrokratije zasadźeć. Zo ma wón runje tak ministrojo knježerstwa lědma nazhonjenja knježenja, ma Merz za „wulku šansu, w tutym kraju woprawdźe něšto změnić“.

Rubio přińdźe do Turkowskeje

Mittwoch, 14. Mai 2025 geschrieben von:

Riad (dpa/SN). Wonkowny minister USA Marco Rubio přijědźe po informacijach prezidenta USA Donalda Trumpa k móžnemu zetkanju ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho a ruskeho prezidenta Wladimira Putina do Turkowskeje. Rozmołwy maja so jutře zahajić, najpozdźišo pak kónc tydźenja. Rubio sam je optimistiski, zo docpěja wobdźěleni tam „jara dobre wuslědki“. Dotal njewědźa, hač přijědźe Putin wosobinsce do Istanbula abo hač sćele zastupjerja. Zelensky chce na kóždy pad přilećeć, zo by so z turkowskim prezidentom Recepom Tayyipom Erdoganom k rozmołwam zetkał a na Putina čakał.

Spočatnje chcyše tež Trump do Turkowskeje přińć.

Steinmeier za kónc Gazaskeje wójny

Mittwoch, 14. Mai 2025 geschrieben von:

Jerusalem (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je israelskeho ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa namołwjał, zo by za měrliwym rozrisanjom Gazaskeje wójny pytał. Trěbne su po słowach Steinmeiera „politiske perspektiwy za skónčenje wójny, wosebje w dialogu z arabskimi kra­jemi.“ To zdźěli rěčnica po rozmołwje w Jerusalemje. Steinmeier je wosebje potwjerdźił, zo dyrbja ciwilnu ludnosć w Gazaskim pasmje w dosahacej měrje zastarać. Humanitarne połoženje w pasmje je mjeztym katastrofalne, dokelž ­Israel mjezynarodne pomocne transporty při mjezy pasma blokuje.

Steinmeier je žadanje organizacije Amnesty International wotpokazał. Wón zetka přiwšěm Netanjaha. Amnesty ­wumjetuje jemu wójnske złóstnistwa a pokazuje na to, zo předleži ze stron Mjezynarodneho chłostanskeho sudnistwa w Den Haagu wukaz zajeća přećiwo israelskemu ministerskemu prezidentej.

Dźensa wopytaše Steinmeier ze swojej mandźelskej židowske sydlišćo Beeri, ­kotrež běchu wojowarjo Hamas při nadpadźe 7. oktobra 2023 zničili.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND