Pochad pokłada njejasny
Pokład w Lancken-Granitz na kupje Rujanach bu loni wotkryty. Mjez twjerdymi pjenjezami (Münzen), kotrež rozbrojene na polu ležachu, běchu tež tajke ze słowjanskeho sydlenskeho ruma – z Mišna a z Hornjeje Łužicy. Milenka Rječcyna je so z krajnym archeologu Mecklenburgsko-Předpomorskeje, dr. Detlefom Jantzenom, z krajneho zarjada za kulturu a pomnikoškit w Schwerinje rozmołwjała.
Loni w nowembrje běchu wšelake medije wo namakance rozprawjeli. Hdy bu pokład dokładnje namakany?
D. Jantzen: Hladar zemskich pomnikow (Bodendenkmalpfleger) je loni w juliju prěnje twjerde pjenjezy našoł. Chowanje cyłeho pokłada běše dlěši proces – naši čestnohamtscy hladarjo a hladarki zemskich pomnikow su přewšo starosćiwje a swědomiće dźěłali. Naš muzej je kónčne přepytowanje přewjedł, zo bychmy zhromadnje z čestnohamtskimi sobudźěłaćerjemi na městnje zwěsćili, kak a hdy bu pokład prěnjotnje zaryty. Wjetši dźěl twjerdych pjenjez ležeše w hornjej woršće pódy. Přez woranje su so chětro rozbrojili – njeležachu potajkim hižo na originalnym městnje.
„Bravo!“ za Łužičansku rapsodiju na wubědźowanju w Praze
Po chódbach hotela Olšanka na wuchodźe Prahi howrja dźěći. Wšitcy su jara napjeći. Je sobotu připołdnju. Wšitke rumnosće schadźowanskeho centruma hotela su połne maćerjow, nanow a rejowarjow. Woni su sej wšitcy do złoteho města dojěli, dokelž chcedźa dobyć. Myta mjezynarodneho wubědźowanja reje a spěwa „Ave Bohemia“ su žadne, mnozy pojědu bjez jednoho z nich zaso dom. Ale to njewadźi. Dźensa su wšitcy cyle jednorje napjeći.
Mjez napjatymi je tež skupina serbskich młodostnych. Něšto dlěje hač lěto rejuja zhromadnje jako młodźinska rejowanska skupina „Łužičanska rapsodija“. Tež woni chcedźa dźensa dobyć. Zhonić pak budu tole hakle njedźelu, hdyž spožča so myta wubědźowanja. To jedne pak su hižo nazhonili: Wubědźowanje, to rěka wosebje čakać. Dołhe hodźiny so ničo prawje njestawa. Potom proba na jewišću, spěšnje wšitke pozicije rozrisać. To dźensa, to je wažne. Wažne za skupinu, wšako chcedźa rejowarki a rejowarjo wědźeć, hač móža so ze swojim niwowom z druhimi skupinami měrić.
Recensija inscenacije„Zhub so, baby, zhub so“
Drogi, lubosć a italska hudźba
młodźina
pjatk, 3. Meje 2024
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
ankownja na jewišću ma swój najlěpši čas za sobu. Wšo je stare, wšo někak zerzawe. Sudy za wolij a bencin su zezerzawjene. Wšelaki čapor so wšudźe wala: šalki, graty ... Nade wšěm: cunje swětło ranja, słónčko schadźa. Setting lětušeho krucha činohrajneho studija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła skutkuje kaž apokalypsa moderny. Mjez zańdźenosću a přichodom bydli Erla. Wona je wjesoła, na prěni pohlad znajmjeńša. W pozdatnje ženje pochmurjenej holcy, kotruž Bernadet Šnajdrec předstaja, pak tči ćmowši charakter. W žiwjenju je hižo někotružkuli trawmu dožiwiła. Najwjetša bě, zo je ju mać wopušćiła. Nětko bydli Erla w něhdyšej tankowni; sama, wosamotnjena, tola nadźiju njespušćejo. Do Italskeje, do Neapela by chcyła, to je jeje són.
SkónčnjezasomłodźinskiklubwPančicach-kukowje
W Pančicach maja po wjele lětach zaso młodźinski klub: Njedawno mjenujcy su něhdyši klub při sportnišću znowa wotewrili. Popołdnju móžachu sej wjesnjenjo renowěrowane rumnosće wobhladać. Při tym jim šalka kofeja a skibka tykanca zesłodźa. Wječor su młodostni potom zhromadnje z DJom Koberom kónc dźěłow swjećeli, kotrež su nimale tři lěta trali.
podawki z internata w budyšinje
4
3
2
1
N
❦
❦
ětko tča naši šulerjo wězo w poslednjej fazy wuknjenja do abitury. Tež dźesatkam a jědnatkam so hłowa kuri z lutymi přihotami na klawsury, přednoški a testy. Kotre wjerški smy sej w minjenych měsacach tutoho lěta w internaće sčinili? Tu mały wuběr z našeje młodźinskeje „serbowaceje kupy“.
Lěto zahajichmy z domyswjećenjom z knjezom kapłanom Pětrom Mrózom. To je na zwučene wašnje nimale kaž doma, jenož zo w internaće mócnje spěwamy a kapłan ma wjele durjow popisać.
Dokelž so nam kopicy terminow dla njeje radźiło, sroki za ptači kwas napjec, smy sej ćěsto za pampuchi změšeli a je potom pjekli.
Někotre holcy su so na wušiwanje rubiška, za swoju „wuslěkanu” serbsku drastu zwažili (foto 1). Kajke je to spore dźěło, wšako so hakle poněčim wukopa: Přeco hišće so časćišo z nitku, jehličku a rubiškom w ruce sydnu a wušiwaja ... Měr za tutu zaběru dyrbiš sej organizować!
Serbja w Bretoniskej
Naša šulerska wuměna do Bretoniskeje so z dołhej busowej jězbu do Parisa započa. Po tym zo smy dojěli, smy sej někotre zajimawostki wobhladali. Prěni cil běše cyrkej swj. Madleny, kotraž nas ze swojej wulkosću a mnohimi stołpami jara jimaše. Potom běžachmy dale na naměsto Place de la Concorde, na kotrymž wulki baselist steji. Wottam smy sej k Jardin des Tuileries dóšli. Dalša stacija bě pyramida Louvre. Zo bychu naše rěčne a koordinaciske kmanosće testowali, wumyslichu sej wučerjo wosebity nadawk. Dyrbjachmy sami w skupinach zajimawostki pytać a wotpowědne dróhi napisać. Bě jara žortne, hačrunjež njejsmy wšitke zajimawostki nadešli. Po tym zo smy sej něšto k jědźi wobstarali, smy do našich stwow zaćahnyli. Wječor sej cyrkej Sacré-Cœur wobhladachmy. Hižo napohlad cyrkwje bě njewšědny. Nazajtra podachmy so hižo rano w dźewjećich na puć. Jara zdwórliwy knjez je nas w busu po měsće wodźił. Po tym smy sej wustajeńcu na hrodźe Versailles wobhladali. Absolutny highlight pak bě wosebita wěža.
fota: daniela jawinski (2), danica hickec, diana lukašecNa mnohich ...
Na mnohich šulach
je z tradiciju, zo so šulerjo
w poslednim regularnym šulskim
tydźenju kóždy dźeń kostim na wěsty moto zdrasća. Někotre impresije motowych tydźenjow smy za was
zezběrali. Nimo Worklečanskeje wyšeje šule a Serbskeho gymnazija Budyšin
su nam tež šulerjo Křesćanskeje
wyšeje šule we Wóslinku fota motoweho tydźenja pósłali.
Serbja a Morawjenjo wosebje zwjazani
Popularna dujerska hudźba a wašnja swjedźenjow zhromadnosć Łužicy a čěskeho regiona zwobraznjeja
Kulturne poćahi Serbow k Čecham maja dwě přirodnej ćežišći. Te prěnje je samozrozumliwje Serbski seminar w Praze z Towarstwom přećelow Serbow. Njeje to překwapjace, wšako bě jónu Praha tež stolica Łužicy a čěski kral knježeše tež nad Budyšinom. A přez cyrkwinsku administraciju eksistowachu zwiski z Prahu hač do zarjadowanja katolskeje Łužicy do znowa wutworjeneje dźensnišeje diecezy. Druhi centrum serbsko-čěskich poćahow je wjes na dalokim wuchodźe Čěskeje – Dolní Bojanovice. Přez lěta wopytow je tójšto dobreho nastało – za mnje wosobinsce je pak tute serbsko-bojanovicke přećelstwo kusk zdalene a cuze, dokelž sam přisłušam k tym přećelam Serbow, kiž so z wobswěta Praskeho Towarstwa rekrutuja. Wo wosebitych dožiwjenjach, přećelstwach a rjanych folklornych festiwalach na Morawje móža snadź hinaši eksperća rozprawjeć.
Ćišina a pohib – čehoždla nas hudźba Jurja Mětška dale do ...
Nadpismo so cyle derje hodźi, hdyž chceš wo tutym čłowjeku a jeho hudźbje pisać. Hdyž pak wo serbskim komponisće Jura Mětška přemyslowach, přińdźechu mi tute w hudźbje hromadźe słušace zapřijeća nadobo do myslow a wosebje „Ćišina“ pokaza mi tu njewočakowanu perspektiwu.
Po mojim měnjenju so tute nadpismo přewšo derje hodźi, chceš-li wo čłowjeku Juru Mětšku a jeho hudźbje pisać. Zaběrawši so ze serbskim komponistom, njejstej mje jeničce zapřijeći ćišina a pohib jimałoj, ale předewšěm ćišina mi cyle njewočakowane perspektiwy wobradźi.
Jurja Mětška móhli chiba z kóčku přirunować, kotraž je na hońtwje: Ničo ju wot toho wotwjesć njemóže, so kruće na swój popad měrić. Mjelčo so hibaca kóčka z pohladom, kotryž je kruće na popad wusměrjeny, je wobraz najwjetšeje koncentracije.
Tak někak směš sej tež Jura Mětška w jeho tworjenju předstajeć.
„Dyrbju so sama wumóžić“
Znajemoj so wjacore lěta – a tola so njeznajemoj. Dotal mějachmoj zwisk z mejlku, rědšo po telefonje. Před tydźenjomaj nětk prěnje wosobinske zetkanje z awtorku Andreju Urleben.
Ludźom wo tym powědajo, zo zetkam so z němskorěčnej awtorku, wo kotrejž chcu serbskim čitarjam rozprawjeć, so mje wšelacy prašachu, što ma wona a jeje němska kniha z našim čitarstwom činić. Wotmołwich, zo podawa kniha dohlad do žiwjenja awtorki, kotraž z dwurěčneho regiona pochadźa. Z temu, z kotrejž so wona rozestaja, so nichtó rady njezaběra. Na poslednjej stronje knihi steji: Emocionalne a seksualne znjewužiwanje, zanjechanje, strach, křiwdźenja, padustwo, samotnosć, so wot wopora ze skućićelku stać, mjelčenje – wšo to bě trašace a tola dospołny wšědny dźeń. Awtorka wě, wo čim wona pisa – wona pisa wo sebi.
Je dźěćo
