60 000 dalšich wojakow

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:
Brüssel (dpa/SN). Zwjazkowa wobora trjeba za nowe planowanske zaměry NATO k zwyšenju zakitowanskeje hotowosće hač do 60 000 přidatnych wojakow w aktiwnym wójsku. Tole je zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) na zetkanju zakitowanskich ministrow NATO w Brüsselu připowědźił. Pistorius so w tym zwisku tež prašeše, hač model noweje wo­borneje winowatosće w Němskej dosaha, tute zaměry docpěć. NATO chce swoje ­wojerske kmanosće k wottrašenju a zakitowanju hladajo na wohroženje ze stron Ruskeje ekstremnje wutwarić. Generalny sekretar Mark Rutte wčera k tomu rjekny: „Trjebamy wjace resursow, wojakow a kmanosćow­, zo bychmy na kóždežkuli wohroženje přihotowani byli.“

Kraje žadaja sej zarunanje

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). W diskusiji wo financowanju planowaneho paketa k wožiwjenju hospodarstwa žadaja sej zwjazkowe kraje jednohłósnje zarunanje swojich wudawkow. Tole je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) ­jako předsyda konferency ministerskich prezidentow wospjet potwjerdźił. „16 zwjazkowych krajow, 16 jenakich měnjenjow“, rjekny Kretschmer dźensa rano w sćelaku ZDF. Ministerscy prezidenća so dźensa bjez zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza, kotryž je w USA, na swoju prawidłownu konferencu zeńdu. Kretsch­mer kritizowaše socialne wudawki, kotrež maja kraje njesć. Diskusije wo skrótšenju wudawkow, kaž wobydlerskeho pjenjeza, „njemóžemy sej zalutować“.

USA blokuja rezoluciju UNO za Gazu

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:

New York (dpa/SN). USA su rezoluciji k změrowanju Gazaskeje wójny ze swojim wetom we Wěstotnej radźe UNO zadźěwali. Amtěrowaca ameriska wulkopósłanča w UNO Dorothy Shea blokowaše po tutym puću ludoprawnisce zawja­zowace wobzamknjenje najmócnišeho gremija UNO. Wšě tamne 14 čłonskich statow rady hłosowaše za wobzamknjenje. Z wot dźesać čłonow rady zapodatym tekstom žadaja sej mjez druhim hnydomny přiměr w Gazaskim pasmje, pušćenje wšěch israelskich zastajencow z rukow Hamas kaž tež hnydomne humanitarne zastaranje wjace hač dweju milionow nuzu ćerpjacych Palestinjanow Gazaskeho pasma.

USA wopodstatnichu swoje wotpokazanje w njewšědnje raznej formje, rěčo wo „njeserioznej rezoluciji“, kotraž je w času přiběracych prašenjow wo wužitku a financowanju UNO „wohańbjaca“. Rezolucija UNO by Hamas zesylniła, Shea argumentowaše. Zastaranje ciwilneje ludnosće w Gazaskim pasmje je po informacijach pomocnych organizacijow katastrofalne.

Trump: Žadyn spěšny měr

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:

Prezidentaj USA a Ruskeje znowa Ukrainy dla telefonowałoj

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump njewidźi po dalšim telefonaće z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom žane šansy za hnydomne roz­risanje wójnskeho konflikta w Ukrainje. „Dobra to rozmołwa, ale žana rozmołwa, kotraž by hnydomny měr přinjesła“, piše Trump po telefonaće na swojej internetnej platformje Truth Social.

Rozmołwa z Putinom je hodźinu a 15 mjeńšin trała, Trump rozprawja. Při tym dźěše wo najnowše nadpady Ukrainy na wojerske lětanišća daloko w Ruskej kaž tež wo druhe wojerske akcije. Putin bě Trumpej „jara jasnje“ rjekł, zo dyrbi wón na nadpady Ukrainy reagować.

Status quo na hračkach

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:
Zo AfD w zjawnym lisće CDU dowěrliwe rozmołwy poskića, je drje groteskne. Jeli bychu pak njedźelu zaso wólby do sakskeho krajneho sejma byli, by – hdyž ma AfD dale „izolowana“ wostać, kaž sej wčera předsydka frakcije Lěwicy Susanne Schaper přeješe – po trendźe woprašowanjow jenož koalicija CDU a Lěwicy wyše wostała. Je to mjenje groteskne? Abo AfD dóstanje hnydom absolutnu wjetšinu mandatow. Štož by wjetšinje našich čitarjow zawěsće tohorunja znajmjeńša groteska była. Schaper widźi tak a tak hižo Trumpa před wrotami sakskeho politiskeho swěta, wšako je AfD wčera mjez druhim pawšalne skrótšenje přiražkow wšěm wysokim šulam w Sakskej wo pjeć procentow jako jedne swojich wuměnjenjow za přihłosowanje etatej mjeńšinoweje koalicije CDU/SPD prezentowała. Tuchwilu móžemy sej jenož wěsći być, zo politiski wobswět serbskeho ludu tajki njewostanje, kaž tuchwilu je. Štóž sej mysli, zo wšo někak dale póńdźe, njeje realist. Marcel Brauman

Šulerjo pomjezne stawizny bliže zeznali

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:

Běła Woda/Żary (JR/SN). Dźesać holcow a hólcow 7. lětnika gymnazija Lewa ­Landauwa w Běłe Wodźe a dźesać šu­lerjow a šulerkow 8. lětnika zakładneje šule w pólskich Żarach su so tele dny w Běłej Wodźe zetkali. Zaměr němsko-pólskeje šulerskeje wuměny bě, předsudki wottwarić, přećelstwa nawjazać a z nazhonjenjow druheho wuknyć.

„Što woni tam za mjezu poprawom hinak činja hač my“, so Marta wćipna praša. Zhromadnje z Elisu a Lenu wobdźěli so wona na projektowym dnju w Bě­łowodźanskim škleńčerskim muzeju. Dopołdnja mějachu składnosć, so kreatiwnje wuspytać a z jednoreje škleńčaneje wazy mały wuměłski objekt stworić. Popołdnju wopytachu muzej škleńčerstwa. Pedagogiska sobudźěłaćerka muzeja Steffi Loos chwaleše sej wotewrjenosć chowancow. „Woni su wšitcy njesměrnje zajimowani. To wšědnje nimamy.“ Z ćim wjetšim lóštom sobudźěłaćerjo muzeja wo stawiznach škleńčerjenja powědachu. Šulerjo sej tójšto zapisowachu a so noweje wědy nasrěbachu.

Pruwuja dźěło wustawoškita

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:

Podstupim (dpa/SN). Nutřkowny minister Braniborskeje René Wilke (bjezstronski) pruwuje tuchwilu móžne změny zakonja za škit wustawy. Přičina za to je zwada dla pušćenja nawody krajneho ­wustawoškita. Njejasne je, hač wostanje wustawoškit přichodnje dale wotrjad nutřkowneho ministerstwa abo hač je swójski krajny zarjad snano zmysłapołniši, rjekny Wilke na posedźenju wuběrka krajneho sejma za nutřkowne naležnosće.

Zakoń z lěta 1991/92 zdawa so jemu mjeztym zestarjeny, Wilke rjekny. Trěbne su dźensa „wěste kontrolne mechanizmy“. Za konkretny posudk pak wón po runje třoch tydźenjach w zastojnstwje hišće žadyn fachowy zakład nima.

Bywša nutřkowna ministerka Katrin Lange (SPD) bě nawodu wustawoškita Jörga Müllera w meji pušćiła, dokelž bě tón ju pječa přepozdźe wo tym infor­mował, zo so AfD jako zawěsćena prawicarskoekstremistiska strona zastopnjuje. Bórze pak jewjachu so dwěle na jeje wuprajenjach. Na to dyrbješe tež ministerka Lange swoje zastojnstwo złožić. Jeje ­naslědnistwo přewza René Wilke, bywši ­wyši měšćanosta Frankfurta nad Wódru.

To a tamne (05.06.25)

Donnerstag, 05. Juni 2025 geschrieben von:

Pokradnjena wóskowa figura francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona steji zaso na swojim městnje w muzeju w Parisu. Aktiwisća wobswět škitaceje organizacije Greenpeace běchu postawu před centralu energijoweho koncerna EDF nastajili, zo bychu přećiwo dale trajacym stykam Macrona k ruskim energijowym koncernam protestowali. Direktor muzeja pa­ducham wobkrući, zo su jara kedźbliwje z wóskowym Macronom wobchadźeli.

Na wšěch 28 000 eurow pokuty nakopił je přistajeny italskeje kupnicy na sewjeru kraja. Šěsć měsacow bě wón wšědnje ducy na dźěło ze swojim awtom přespěšnje jěł a sej při tym do pasli derje schowaneho błyskača zalězł – bjez toho zo by to pytnył. Mjeztym chłostanki běžnje z póštu dochadźeja. Wšitke pospyty přistajeneho, sej w zarjadach smilnosć wuprosyć, su dotal zwrěšćili.

90lětny ratar na wuměnku Michał Domanja­ z Hózka ma naročny konik: Hižo lětdźesatki hromadźi nowinske přinoški, fota, dokumenty a zwukowe nahrawanja, kotrež znazornjeja stawizny jeho domizny. Hustohdy so tež pjera jima, zo by wo stawizniskich po­daw­kach rozprawjał. Tak tež na tutym městnje, składnostnje lětušeje 80lětneje róčnicy wuswobodźenja wot fašizma.

Běše w zymje lěta 1943. Kołowokoło Stalingrada – dźensnišeho Wolgograda – cychnowaše Druha swětowa wójna. „Ich hat einen Kameraden, einen bessern findst du nicht“ – tak spěwachmy kóždu njedźelu tež w cyrkwi w Kulowje. Něchtóžkuli měješe sylzy we wočomaj – tež ja – wšako na kemšach mjena na fronće padłych młodych pachołow zhonichmy, synow a nanow z našeje wosady.

Zo bychu produkciju zežiwidłow kaž tež za wójnu trěbnych wěcow w kraju dale zaručili, zawlečechu zamołwići nacistiskeho režima wojakow a ciwilnu ludnosć z wobsadźenych krajow na nućenske dźěło tež do našeje kónčiny, mjez druhim z Pólskeje, Ukrainy a Ruskeje. Zbožowni z nich běchu ći, kotrychž zaměstnichu pola jedneje z našich serbskich swójbow.

Merz po puću do USA

Mittwoch, 04. Juni 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) wotleći dźensa wječor na swój prěni wopyt do USA. Tam wočakuje jeho jutře prezident Donald Trump w Běłym domje. Planowane su woso­binske rozmołwy wobeju politikarjow a zhromadny wobjed. Po tym chcetaj so wobaj w běrowje prezidenta prašenjam medijow USA stajeć. W srjedźišću politiskich rozmołwow maja wójna w Ukrainje a cłowne wukazy Trumpa stać.

Nowowólby w Nižozemskej

Den Haag (dpa/SN). Po rozpadnjenju wot prawicarjow nawjedowaneho knježerstwa w Nižozemskej dóńdźe tam k nowowólbam. Tole je ministerski prezident Dick Schoof připowědźił. Wčera bě prawicarski populist Geert Wilders wukazał, zo wšitcy ministrojo prawicarskeje PVV koaliciju wopušća. Do toho bě wón z naćiskom radikalneho azyloweho zakonja zwrěšćił. Nowowólby wotměja so drje hakle nazymu. Tak dołho hrozy Nižozemskej politiska stagnacija.

Wjace pjenjez za brónje

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND