Demokraća před wjetšinu

Montag, 14. November 2022 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Z dobyćom w zwjazkowym staće Nevada su demokraća z prezidentom USA Joewom Bidenom po mjezywólbach wjetšinu w senaće zakitowali. Po dny trajacym wuličenju je jasne, zo móžeše tež Mark Kelly swoje sydło w Arizonje zakitować. Demokraća maja dotal 50 ze sto městnow. Wjetšina je jim wěsta, wšako smě demokratiska wiceprezidentka Kamela Harris wothłosować. W staće Georgia budu 6. decembra rozsudne wólby.

„Začuwamy dobyće“

Kijew (dpa/SN). Njehladajo ruskich nadpadow je ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj swojim krajanam zmužitosć přirěčał. „Wšitcy začuwamy, zo so naše dobyće bliži“, Zelenskyj wčera wječor we widejowym poselstwje zwurazni. Prezident dźakowaše so wojakam, lěkarjam a diplomatam, kotřiž su hižo wjace hač 260 dnjow wot spočatka ruskeje nadběhoweje wójny wšědnje w Ukrainje zasadźeni. Po wuspěšnych ofensiwach su so Rusojo w južnej kónčinje wokoło města Cherson a dalšich městnach na prawej stronje Dnjepra wróćo sćahnyli.

Zwjazkowa rada rozsudźi

Po atentaće podhladnu wosobu zajeli

Montag, 14. November 2022 geschrieben von:

Istanbul (dpa/SN). Po bombowym nadpadźe w turkowskej metropoli Istanbulu ze šěsć smjertnymi woporami a wjace hač 80 zranjenymi su tamniše zarjady wosobu zajeli, kotraž je bombu na nakupowanskej dróze Istiklal zawostajiła. Tole zdźěli turkowski nutřkowny minister ­Süleyman Soylu dźensa rano po informacijach statneho sćelaka TRT. Zwěsćili su zwiski k zakazanej kurdiskej dźěłaćerskej stronje PKK, Soylu rozłoži a připowědźi chutne přesćěhanje a chłostanje skućićelow. Turkowske knježerstwo bě do toho wo podhladnej žonje rěčało. Na widejach je widźeć, zo je žona něhdźe 40 mjeńšin dołho na ławce na nakupowanskej dróze sedźała a krótko do detonacije stanyła, turkowski justicny minister ­Bekir Bozdağ wujasni.

Mjeztym je so zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) wuprajiła a swoje sobučuće zwurazniła.

Wopominanje pogroma dale aktualne

Montag, 14. November 2022 geschrieben von:

Budyšin (CRM/SN). „Centralna rada Židow w Němskej (ZdJ) zwěsći po no­wšim naprašowanju, zo chce 49 procentow němskeho wobydlerstwa ­wopominanje nacionalsocialistiskich złóstnistwow napřećo židowskemu ­ludej zakónčić. To pak njesmě so stać“, zwurazni minjenu wutoru wječor ­Petra Kaulfürstowa ze Smochčanskeho kruha „Zetkanje ze židowstwom“.

Wospjet běchu němscy a serbscy křesćenjo přeprošeni, na tutym 9. nowembru ekumeniskemu nyšporej w klóšterskej cyrkwi Swjateje Klary sćěhować. A wona doda: „My, jako tu zhromadźeni, wšak nimamy na wonych złóstnistwach hižo žaneje winy, ale stajnje zaso stanjemy so tež my (w myslach a skutkach) winowaći ­napřećo našim sobučłowjekam.“ Pod tutym aspektom běchu tuž tež modlitwy a kěrluše kaž tohorunja čitanje profetiskich namołwow ze Stareho ­Zakonja zwuběrane.

To a tamne (14.11.22)

Montag, 14. November 2022 geschrieben von:

Z pomocu zadka su so wjeseli Japanjenjo při hajenju nałožka „popo-sumo“ w „rićnym sumje“ měrili. Na nócnym swjedźenju w prefekturje Shizuoka spytaštaj při tym stajnje dwaj kontrahentaj na myjnym čworje stejo ze zadkom so mjez­sobu dele storčić, kaž japanski dźenik „Tokyo Shimbun“ sobotu wozjewi. Dobyćerka lětušeho „rićneho“ wubědźowanja bě dźesaćlětna šulerka.

Na ćěkańcy před přistajenymi wobchoda je pozdatny paduch swój nachribjetnik zawostajił, w kotrymž běchu pjenjezy, pućowanski pas a jězbna dowolnosć. Jako chcyše muž kupnicu w bayerskim Ambergu wopušćić, je wěstotna připrawa reagowała, policija wčera zdźěli. Při­stajena jeho narěča, wón přepoda jej nachribjetnik a ćekny. Dokelž pak njeběchu w nachribjetniku žane pokradnjene wěcy, měješe wón twory najskerje při ćěle. Namakane papjery słušeja 35lětnemu. Policisća wzachu nachribjetnik zawčerawšim sobu na rewěr, hdźež móže sej jón wobsedźer wotewzać.

Wobydlerski pjenjez na puću

Freitag, 11. November 2022 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je wot amploweje koalicije planowany woby­dlerski pjenjez na puć přinjesł. SPD, Zeleni a FDP hłosowachu ze swojej wjetšinu za zakoń. Wobydlerski pjenjez ma ze změnu lěta krok po kroku dźensniši ­system Hartz IV narunać. Za to je hišće přihłosowanje Zwjazkoweje rady trěbne, kotraž chce póndźelu wo tym rozsudźić. Unija je z tym hrozyła, wobydlerski pjenjez tam blokować, dokelž z jeje wida motiwaciju za přiwzaće dźěła zniži.

Wuspěšne wróćodobywanje

Kijew (dpa/SN). Wojacy Ukrainy bliža so pola Chersona wotćahowacym ruskim jednotkam po zdaću njezadźeržomnje. Tak je hižo 41 sydlišćow wuswobodźenych, zdźěli prezident Wolodymyr Zelenskyj wčera wječor w swojim wšědnym widejowym wozjewjenju. Při swojim wotćahu su ruske jednotki po rozprawach medijow južnoukrainske město zapusćili. Nimo telewizijneho centruma buchu mjez druhim tepjenske připrawy a škričkowanske sćežory rozbuchnjene.

Zwjazkowy etat wobzamknyli

Pućowanska wustajeńca „Spurensuche“ wo židowskim žiwjenju we Łužicy je wotnětka w Běłowodźanskim škleńcowym ­muzeju přistupna. Wčera wotewrjena přehladka wopřijima mjez druhim taflu wo Hance Šěrcec. Foto: Joachim Rjela

Žitawa chce skóržbu zapodać

Freitag, 11. November 2022 geschrieben von:

Žitawa (dpa/SN). Město Žitawa budźe přećiwo rozšěrjenju pólskeje brunicoweje jamy Turów skoržić. Měšćanska rada je njedawno wotpowědnej próstwje wyšeho měšćanosty Thomasa Zenkera (njestronjan) přihłosowała, zdźěli rěčnik města na naprašowanje. Skóržbu chcedźa přisłušnemu Waršawskemu zarjadniskemu sudnistwu zapodać. Wuhlowa jama je w třikrajowym róžku Němskeje, Pólskeje a Čěskeje, bjezposrědnje Žitawy.

Po studiji móhła Žitawa dalewjedźenja brunicoweje jamy dla hač do metra spadnyć, we wopodstatnjenju rěka. Nimo toho njejsu w běhu přizwolenskeho procesa w Pólskej wobmyslenja k poćežowanju přez dnownu wodu, drobny proch a haru wobkedźbowali. „Prawidła maja so dodźeržeć. A jedne z nich je, swojemu susodej nješkodźeć“, Thomas Zenker w interviewje radijowemu sćelakej „Radio Lausitz“ rozłoži. Nimo toho čuje so Žitawa nastupajo prócowanje wo wobswětej znjesliwe rozrisanje wot krajneho knježerstwa wopušćena. „Budźemy tež skóržbu přećiwo swobodnemu statej pruwować, dokelž njeje swoje dźěło wukonjał“, wyši měšćanosta zwurazni.

Ekscelenca je wuspěšna stawizna

Freitag, 11. November 2022 geschrieben von:
Drježdźany (dpa/SN). Techniska uniwersita Drježdźany je po posudku rektorki Ursule Staudinger ze swojim statusom ekscelency w tukraju a mjezynarodnje na renomeju dobyła. „Po dźesać lětach bilanca pozitiwnje wupadnje. Smy jednanske rumy a móžnosće dóstali, kotrež njebychmy bjez titla měli“, rjekny profesorka w rozmołwje z powěsćernju dpa. Ekscelenca njeje jenož widźomnosć uniwersity powyšiła, ale tež rekrutěrowanje wuznamnych slědźerkow a slědźerjow ze wšeho swěta wolóžiła. Wot 2012 do 2026 dóstanje uniwersita dohromady 417 milionow eurow. „Naša wizija wobsteji w tym, Drježdźansku uniwersitu trajnje jako načolnu uniwersitu etablě­rować – jako globalnje so poćahowacu a regionalnje zakótwjenu uniwersitu za 21. lětstotk“, rozłoži rektorka. Ze slědźenjom a wučbu chcedźa k rozrisanju globalnych wužadanjow přinošować, před kotrymiž čłowjestwo steji. Jako přikład mjenowaše klimowu krizu, demokratiji njepřećelske wuwića, digitalizaciju a demografisku změnu.

Pitna kultura

Freitag, 11. November 2022 geschrieben von:
Póstnicy, karnewal, fašing, camprowanje, – so předrasćić a swjećić je tradicija, kotraž hodźi so po wšěm swěće wobkedźbować a kotraž korjeni w starowěku. Hinak hač na přikład w Rio de Janeiro, Venedigu abo New Orleansu zahaja „pjaty počas“ w Kölnje, Mainzu, Choćebuzu, Kulowje a/ abo Šěrachowje hižo w nowembrje. Snano by zapisowanje nałožka do lisćiny kulturneho swětoweho namrěwstwa UNESCO tomu polěkowało, so trochu intensiwnišo z pozadkami nałožka rozestajeć. Wusměšowanje tehdyšich okupantow podłu Ryna abo nabožny aspekt swjedźenja w zwisku z póstnym časom dźě dźensa lědma hišće rólu hraje. Štož pak je we wšitkich naličenych norkojtych centrumach jenake, je hoberske mnóstwo wupiteho alkohola – ze wšěmi, často dosć njeluboznymi konsekwencami. Budźe za herbstwo zamołwity wuběrk namjetej sćěhować a lisćinu woprawdźe z wobłukomaj „žlokać a jokać“ wudospołnić? W Němskej mje to zadźiwało njeby. Skål! Bosćan Nawka

Budźe herbstwo?

Freitag, 11. November 2022 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Hač dyrbjeli so karnewal a póstnicy ze swětowym herbstwom stać, naprašowaše so institut za slědźenje měnjenjow Yougov. Nimale štwórćina woby­dlerjow Němskeje tomu přihłosowaše, połojca pak to wotpokaza. Karnewalisća běchu připowědźili, so za to zasadźować, zo so póstnicy do imaterielneho kulturneho herbstwa UNESCO přiwozmu.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND