W hodowniku

Freitag, 23. Dezember 2022 geschrieben von:

wětřikec hólcy po njebju honja

wětřikec holcy do rejki zwonja

we walčiku dopomnjenki rejwachu

we włosach kalendrowe łopješka

swoju lubu nuzu ze zemju mějachu

róžički w nazymje wospjet kćějachu

sněženki na jabłukach drěmachu

wětřikec hólcy po njebju honja

wětřikec holcy do rejki zwonja

we walčiku sony a přeća rejuja

klětu so lutych dobrotow nadźija

za zeleny počas protyki dźěłaja

měr a lubosć wšudźe sej přeja

Měrana Cušcyna

Hodowna žedźba

Freitag, 23. Dezember 2022 geschrieben von:

Je mróčel w nocy sněh přiwjezła,

kraj z mjechkim móškom zwodźěwała.

Nět dalina so zybola,

mi rańše wóčko zaslepja.

Wšo ćěmne, błudne bě zakryła

a polo slěbrojće zwoblěkała.

Je ćišinko, a sněženki

so znošuja kaž jandźelki.

Mi w‘ hałuzach wětřičk zašeptać chce:

Słyš, lětko chwatajo domoj dźe!

So dopomnju. Što zwostanje?

Mje dźerž, hdyž hladam na tebje.

Bianka Wjeńcyna

Portal wědy Sorabicon z nowej zběrku

Donnerstag, 22. Dezember 2022 geschrieben von:

„Rěčna krajina Slepo“ je prototyp digitalneho informaciskeho portala wo konkretnym rěčnym rumje. Projekt je Sakska spěchowała a tak nuzowe inwentarizowanje slepjanšćiny zmóžniła.

Budyšin (SN/at). Serbski institut swoju internetnu kulturnowědomostnu platformu Sorabicon.de za přichod wukmani. Předźěłanu strukturu w delnjo- a hornjoserbskej, němskej a jendźelskej rěči namakaja wužiwarjo nachwilnje pod www2.sorabicon.de, kaž je to Marek Slodička wčera na nowinarskej rozmołwje instituta předstajił. Wón mjenowaše dotalnu strukturu Sorabicon 1.0, paralelnje wersiju 2.0 natwarja. Hišće w prěnim kwartalu 2023 chcedźa dotalne a nowe wobsahi hromadu zwjesć pod znatej adresu sorabicon.de.

Změna na čole chóra brigady

Donnerstag, 22. Dezember 2022 geschrieben von:

Budyšin (SN). Wjelelětny wuměłski nawoda chóra 1. serbskeje kulturneje brigady, generalny cyrkwinskohudźbny direktor na wuměnku Friedemann Böhme, so kónc šulskeho lěta 2022/2023 ze zastojnstwa rozžohnuje. Přičina wotstupjenja je po jeho słowach prosće „staroba“. Takrjec zakónčacej wjerškaj jeho skutkowanja budźetej předstajeni třećeho dźěla oratorijoweho cyklusa Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja „Žně“ klětu w awgusće. Koncertaj matej so nahrawać a w formje CD spřistupnić. Böhme bě nawod ćělesa w lěće 1996 přewzał a je potajkim 26 lět nawjedował.

Nowa nawodnica chóra brigady budźe nazhonita dirigentka mjez druhim Noweje Łužiskeje filharmonije, Statneho dźiwadła Kassel a tójšto serbskich lajskich spěwanskich cyłkow, kapałnica Statneju dźiwadłow w Zwěrinje (Schwerin) a Choćebuzu kaž tež něhdyša intendantka Serbskeho ludoweho ansambla Judit Kubicec. To stej předsydstwo kulturneje brigady a nawodnistwo Serbskeho gymnazija zhromadnje rozsudźiłoj. Kubicec chce zastojnstwo klětu 1. septembra nastupić.

Po wulkich stopach

Donnerstag, 22. Dezember 2022 geschrieben von:
„Po wjace hač lětdźesatkomaj znowa pod dirigatom Friedemanna Böhme spěwać – to začuwam kaž nawrót do domizny.“ Tele wuprajenje dźensnišeje jednaćelki Domowiny Judit Šołćineje na kóncu njedawno wotměteho Serbskeho spěwanskeho swjedźenja we wobłuku Lěta Zejlerja a Kocora 2022 njeposrědkuje jenož dosć dobry zaćišć zasłužbneho skutkowanja dirigenta za jedne z najwažnišich serbskich dorostowych wuměłstwowych ćělesow. Citat zdobom wotbłyšćuje, zo je so jemu zešlachćiło, swojim chowancam wjace być hač jenož nawoda. Wuspěšnje je tuž po wšo druhe hač małych stopach kročił, kajkež nětko swojej naslědnicy zawostaja. Judith Kubicec je hižo wjacekróć dopokazała, zo je kmana tež zwonka profesionalneho wobłuka wuběrne wukony zwoprawdźeć. Jej zastojnstwo na čole brigady připóznawać mam za přewšo dobry rozsud, a njedwěluju na tym, zo wona wulkim wočakowanjam wotpowědować zamóže. Bosćan Nawka

Kurt Bałcar

Donnerstag, 22. Dezember 2022 geschrieben von:
22. hodownika 1972 zemrě w Budyšinje wučer, lektor a bywši šefredaktor Płomjenja Kurt Bałcar. Narodźi so 24. małeho róžka 1918 jako syn lěsneho dźěłaćerja a chěžkarja w Čelnom. Dźěłaše w Běłowodźanskej škleńčerni a w rězaku we Wochozach. Spočatk lěta 1946 zapisa do chroniki: „Smy zaso tu a dźěłamy jako Domowinska skupina nětko za Serbstwo.“ Sam wěnowaše so Kurt Bałcar nětko dźěłu za serbski lud. Po wopyće Serbskeho wučerskeho wustawa nalěto 1946 w Radworju bě wučer a šulski nawoda we Wochozach a Slepom kaž tež naměstnik wokrjesneho šulskeho radźićela w Niskej a Budyšinje. Po tym bě wyši referent w zarjedźe za Serbske ludowe kubłanje w Budyšinje a wosom lět nawjedowacy lektor za serbske wučbnicy. Tři lěta běše po tym šefredaktor pioněrskeho časopisa Płomjo. Z jeho pjera su mnohe domiznowědne přinoški a spisaj „Pućujemy po Bělkowskim wokrjesu“ a „Pućujemy po Nisčanskim wokrjesu“. Wón bě sobuawtor wučbnicy „Naša čitanka“ a přełoži dalše wučbnicy kaž tež „Serbske powěsće“, kotrež w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźechu, do našeje maćeršćiny. Manfred Laduš

Twitter – jěd abo žórło?

Mittwoch, 21. Dezember 2022 geschrieben von:

Twitter je dźensa wšudźe přitomny – w klasiskich medijach kaž tež online. Byrnjež mnozy krótkopowěsćowu słužbu sami aktiwnje njewužiwali, je wona dawno wliwapołny komunikaciski kanal a wažne žórło – tež za nowinarstwo – w našej towaršnosći.

„Ptačk je wuswobodźeny!“, to zdźěli Elon Musk w swojim prěnim tweeće, po tym, zo bě krótkopowěsćowu słužbu Twitter dnja 28. oktobra 2022 wuspěšnje přewzał. Tutón „deal“ běše jemu šwarnych 44 miliardow US-dolarow hódny. Jako nowy mějićel je wón jako prěnje rozsudźił, zo 3 200 sobudźěłaćerjow pušći. Wulka sep pušćenych je w teamach dźěłała, kotrež so wo dodźerženje komunikaciskich směrnicow za škit prawa wosobiny kaž tež čłowjeskeho prawa starachu. Zwjazk němskich žurnalistow (DJV) je njedawno zdźělił, zo bu nowinarski běrow Twittera w Berlinje rozpušćeny a, hladajo na wulki wliw w socialnych medijach, kritizuje rozsud jako njezamołwity. Předsyda DJV Frank Überall praji, zo „je šamale, kwalifikowanych sobudźěłaćerjow wot jednoho dnja na druhi bjez wopodstatnjenja a bjez socialneho zawěsćenja pušćić. Dźěłowe sudnistwo dyrbi so z tym zaběrać.“

Wosebite wudaće Abrafaxow w Budyšinje předstajili

Mittwoch, 21. Dezember 2022 geschrieben von:

Wosebite wudaće znateho comicoweho nakładnistwa Mosaik je wušło. Dokelž so na žiwjenje Budyskeho mecena Gregoriusa Mättiga poćahuje, je so tute wčera w Budyskim muzeju předstajiło.

Budyšin (CaS/SN). Pod titulom „Gregorius Mättig a potajnstwo njesmjertnosće“ je nakładnistwo Mosaik swoje wosebite wudaće wčera w Budyskim měšćanskim muzeju předstajiło. Abrafaxy – znaći rjekojo comicoweje serije, podadźa so w nim na slědy Budyskeho mecena Gregoriusa Mättiga. Wón běše w srjedźowěku žiwy a je nam znaty jako mecen, kotryž je z pomocu swojeje dobroćelskeje załožby chudym dźěćom studij zmóžnił. Tele zbožo měješe tež serbski pachoł Johann Gottlob Kay z Rachlowa, kotrehož stawizna so tu powěda. Nimo Abrafaxow su wšitke wosoby w jednanju awtentiske. W přiwěšku zešiwka namaka čitar samo wujasnjenja wo Serbach a jich nałožkach.

Franćišk Wjacław Mareš

Dienstag, 20. Dezember 2022 geschrieben von:
20. decembra před 100 lětami narodźi so w Benešowje František Vaclav Mareš, sławny čěski rěčespytnik a přećel Serbow. Wot 1945 do 1948 studowaše w Praze bohemistiku a rusistiku. Hižo jako student so za Serbow zajimowaše a serbsce nawukny. Wot 1952 dźěłaše w Słowjanskim wustawje w Praze; wěnowaše so hłownje prašenjam staro(cyrkwino)słowjenšćiny. We wosudnym lěće 1968 wopušći ČSSR. Powołachu jeho za profesora słowjanskich rěčow na Wienskej uniwersiće. Jeho wusahowaceho wědomostneho dźěło dla powołachu jeho za rjadneho čłona Awstriskeje, Chorwatskeje, Makedonskeje a Pólskeje Akademije ­wědomosćow. Mareš bě tež redaktor časopisow „Slavia“ a „Wiener slawistisches Jahrbuch“. 1968 wobdźěli so na rěčespytnej konferency w Budyšinje a haješe zwiski ze serbskimi wědomostnikami; jara wosobinskej nekrologaj za Michała Nawku a dr. ­Jurja Młynka wo tym swědčitej. Dobry dwanatk nastawkow a recesijow wo serbskej rěčewědźe zakónči (ze zeserbšćenymaj předmjenomaj) 1994 w Rozhledźe z přehladom „Sorabistika na Wienskej uniwersiće w druhej połojcy dwaceteho lětstotka“. F. W. Mareš zemrě 3.
Tysacy ludźi su sej wčera paradu hórnikow w Annabergu-Buchholzu wobhladali. Dróhi běchu połne přihladowarjow, jako ­towarstwa hórnikow w swojich typiskich drastach po rudnohórskim měsće ćehnjechu. Hórska parada w Annabergu-Buchholzu je najwjetša w hodownym času. Na njej su so wčera něhdźe 1 200 ludźi ze Sakskeje a druhich hórnistwowych kónčin wobdźělili. Tež hosćo z Čěskeje, kaž na přikład z Měděnec, běchu mjez nimi. Foto: Jürgen Männel

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND