Na wopyće pola wuměłca Jörga Tauscha w Rownom

W lěće 2017 bě wón na mjezynarodnej dźěłarničce rězbarjow w Miłoćicach. Wobdźiwach jeho, kak je do wulkeho granito­weho kamjenja rapaka dypał. Pod jeho kři­dło wubi Jörg Tausch tehdy z błóckom tekst „Krabat und Magie“. Swoju twórbu pomjenowa „Krabatowy kamjeń“, kotryž móža wopytowarjo dźensa hišće při Miłočanskej skale mjez dalšimi figurami, zhotowjenymi wot wjacorych wuměłcow z tu- a wukraja, wobdźiwać. Na lě­tušej dźěłarni je so mjeztym 54lětny ­rězbar, kamjenjećeser, moler, stukater, wuměłstwowy terapeut a pedagoga z Rownoho znowa wobdźělił a stwori z twjerdeho zornowca figuru serbskeje bajoweje postawy graba.

Walter Koschmal je w lěće 2018 knihu wo Kiće Lorencu předpołožił. Perspektiwa na basnjerja běše pozicija „dazwischen“, kaž w titulu rěkaše. Nětko je w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła monografija wo Róži Domašcynej – tohorunja z pjera emeritowaneho profesora za slawistiku. Wuznam Domašcyneje na polu wuwića serbskeje a němskeje lyriki njemóžeš wysoko dosć hódnoćić – Koschmalej je so poradźiło basnjerku w jeje jónkrótnosći portretować a jeje wukony na polu serbskeje literatury wopisować. Identifikuje pola, na kotrychž je Domašcyna serbsku literaturu pohonjała – wosebje w jeje wotewrjenosći medijam napřećo, kaž na přikład na polu słuchohry, grafiki a interneta.

Za wuznamnu ma Walter Koschmal předewšěm zwukowu runinu basnjow. Nowa w jeje tworjenju je na kóždy pad pozicija žony, kotraž steji cyle samo­zromzuliwje w srjedźišću poetiskeho procesa. Domašcyna widźi so sama jako serbska a němska basnjerka – nic tak jara „mjez woběmaj“, kaž to Koschmal za Kita Lorenca wopisuje. Wědomostnik rozsudźi so za koncept metamorfozy, zo by jeje­ tworjenje analyzował.

W tutej kolum­nje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezy­narodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich­ nazhonjenjach a do­žiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych­ mjeńšin.

Jedyn z avatarow prof. Winka nawróći so za čas koronapandemije (štó wě, kotra žołma to bě) do swojeho jendźelskorěč­neho kraja. Wón bě zakonsce nuzowany dźesać dnjow doma w karantenje wostać, přidatnje k testowanju do lěta kaž tež druhi a wosmy dźeń, wšo na swójske kóšty­. Karantenu su tak přepruwowali, zo je kóždy dźeń něchtó ze statneho za­rjada zawołał, a kóždy čas hrožeše tež překwapjacy wopyt. Prof. Wink so dźiwaše, zo jemu knježerstwo tak dowěrješe.

Hornjołužiska žiwjenska a swójbna pomoc swjeći 30. róčnicu wobstaća

Dołhož je wosebity dźeń za ludźi ze zbrašenjemi trěbny, z kotrymž mjezynarodnje kóžde lěto 3. decembra na połoženje zbrašenych čłowjekow pokazuja, njeje so inkluzija pozdatnje hišće poradźiła. Hesło tule rěka: zapřijimanje praktikować a chutnje brać, štož woznamjenja samsne prawa a samsne šansy za wšěch. Jednu móžnosć inkluzije skići Budyske towarstwo Hornjołužiska žiwjenska a swójbna pomoc.

Mjenowane towarstwo bu załožene, dokelž falowaše móžnosć, hladać dźěći ze zbrašenjom. W lěće 1991 je so 14 staršich – mjez nimi tež starši z dźěćimi bjez zbrašenja – zjednoćiło, zo bychu zhromadnje jako iniciatiwa wupuć namakali. Z iniciatiwy wuwi so towarstwo, kotrež měješe zaměr załožić pěstowarnju z hojensko-pedagogiskim konceptom. Po politiskim přewróće dyrbjachu so někotři powołansce znowa orientować, a tak je jim dalekubłanje w dźěle ze zbrašenymi dźěćimi perspektiwu skićiło.