Kwalitu serbskeho dźiwadła wobswědčili
Inscenacija „Šěrcec Hanka“ ma wulki narok na přichod
To prěnje, štož mi do mysli přińdźe, zhladuju-li na prapremjeru inscenacije „Hanka Šěrcec“ w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, je ćišina. Napjata bě ćišina na dospołnje wupředatej žurli Budyskeho NSLDź. Ani słowa njebě wjac słyšeć, jako so swěca skónčnje hasny. Ćišina pokaza na to, kak napjeće ludźo na to čakachu, štož bě awtorka-režiserka Esther Undisz wupjekła. Slubješe to być wulkotna inscenacija po motiwach nowele, kotraž drje je wjetšinje Serbow znata. Wosoba, wo kotrejž činohra jedna, pak je, wažu sebi twjerdźić, wšěm Serbowkam a Serbam znata: Hana Šěrcec z Hórkow. W Kochowej noweli mjenuje so wona hišće „židowka Hana“. Wot toho pak su so zamołwići dźiwadła cyle jasnje distancowali, kaž wuzběhny to Madleńka Šołćic w swojich zawodnych słowach. Widźu to jako krok do praweho směra, hdyž počinaja Serbja kritisce ze swojim kulturnym namrěwstwom wobchadźeć, dopóznawši, zo je stigmatizacija w titulu Kochoweje twórby inakceptabelna.
Na pohrjebnišću wjele zhoniš
W tutej kolumnje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow, wotměnjacych so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Za čas korony so prof. Wink rady na bliskim pohrjebnišću w parku wuchodźuje. Nic morbidneje fascinacije dla, ale dokelž je to městno pokoja a měra. Pohrjebnišćo bě jedne z wulkich měšćanskich, hdźež buchu ludźo wot 19. lětstotka pochowani, wot 1960tych lět pak hižo nic. Město toho su jón takrjec přirodźe wróćili (z tróšku čłowjeskej podpěru). Je tam syła štomow a kerkow a kwětkow wotpowědnje počasej, njebjesa to za ptački (škrěkawy, sroki a wšehowšudźomne hołbiki) a wjewjerčki, chowace swoje worjechi.
Do swěta van Gogha so zanurić
Multimedialna přehladka w Drježdźanskim arealu Zeitenströmung njezapomnite dožiwjenje
Móhł-li drje najznaćiši nižozemski moler 19. lětstotka Vincent van Gogh tole dožiwić, by nowa přehladka wo jeho žiwjenju a tworjenju w zarjadnišću Zeitenströmung na Kinsporskej dróze čo. 96 w Drježdźanach tež za njeho njezapomnita była. W mnohich wuznamnych muzejach swěta móžeš jeho mólby wobdźiwać, tu pak so wopytowacy dospołnje do swěta wobrazow zanuri. „Van Gogh – The Immersive Experience“ je mulimedialna pućowanska wustajeńca. W njej drje ani jeničku originalnu twórbu wuměłca njewuhladaš, tola wona bě najebać to hižo w Parisu, Barcelonje, Brüsselu a Berlinje wjace hač milion wopytowarjow nawabiła.
Narodny róžk wosrjedź wjeski
Šunowčanka Erika Maywaldowa sej za wožiwjenje wjesneho žiwjenja naročny nadawk stajiła
W Šunowje běža poslednje dźěła w małej tykowanej chěžce, w kotrejž tuchwilu hišće testy na koronu přewjedu. W měrcu chce tam Erika Maywaldowa wotewrić swój serbski narodny róžk. To je jeje wulke předewzaće a ma być zdobom wjeršk a wupjelnjenje jeje naročneho a wotměnjaceho žiwjenja.
Z wowčerskeje knihi hač k Wojerowskemu klinikumej a tamnišej ...
Strowoće wěnuje so čisło 24 w rjedźe „Nowe Wojerowske zešiwki za stawizny“. Wudało je aktualnu publikaciju Towaršnosć za domiznowědu – Muzejowe towarstwo z.t. kónc minjeneho lěta prěni króć w swójskej zamołwitosći.
Titul publikacije, kotraž wuńdźe w 300 eksemplarach, rěka „Wot wowčerskeje knihi hač k klinikumej a priwilegowanej měšćanskej apotece“. „Stawizniske zešiwki su wulki kulturny pokład, dokelž stawizny města a regiona lětnje wobswětleja. Dźakowano spěchowanju załožby Łužiska jězorina a regionalneje załožby Wuměłstwo & kultura wuchodosakskich lutowarnjow Drježdźany je scyła móžno knihu publikować“, měni sobuawtorka Ursula Philipp a wujasnja, zo „stawizniske zešiwki rozłožuja dokumenty a eksponaty měšćanskeho muzeja. Wone předstajeja historiske wosoby kaž tež něhdyše a wobstejace rjemjeslniske, přemysłowe a industrijne předewzaća.“
Nowa Doba bě woprawdźe konkurenca
Knihićišćerski mišter Heinrich Schleppers zhladuje na 90lětne stawizny wjelelětneje swójbneje ćišćernje w Budyšinje
Ćišćernja Schleppers w Budyšinje je minjenu wutoru, 8. februara, na 90 lět swojeho wobstaća zhladowała. A to na mjeztym štwórtym městnje. Na zwiski k Serbam w firmowych stawiznach je Axel Arlt w rozmołwje z hibićiwym předewzaćelom a synom załožerja, 69lětnym Heinrichom Schleppersom zhladował.
Su Wam jako dźěćo w zawodźe swojeho nana serbskorěčne ćišćenki napadnyli?
Ze zažneho dźěćatstwa sym atmosferu w ćišćerni z mnohimi ćišćenkami zeznawał. Běch snadź dźesać lět stary, jako sym sej je tež wobhladował. Tehdy bě to hišće ćišćernja Schleppers & Ludwig, hdźež ćišćachu tež plakaty. Mjez tajkimi běchu mnohe serbske. Měrćin Nowak-Njechorński bě jedyn z našich nadawkarjow.
Te pak su hinak nastali, hač smy to dźensa zwučeni?
Wone buchu w kamjentnym ćišću ćišćane, štož bě tehdy normalny produkciski srědk. To je njesměrnje zajimawa naležnosć. Ju wobknježić je dźensa wulke wuměłstwo. Ale tak sym na serbske ćišćenki storčił.
Čitajće nowostku
Knihu z ruki połožić nochcyć, ale čitać, čitać a čitać – to je přeće, kotrež znajmjeńša ja mam, hdyž sej tajku kupju abo sej wupožču.
Ivona Březinová powěda wo młodźencu, kiž sej mysli, zo njebudźe hižo ženje črije trjebać. Wón bě přespěšnje sněhakował a při zražce do awta swojej noze takrjec přisadźił. Črije, tak hłowny protagonist přewšo dramatiskeho počinanja měni, hižo ženje trjebać njebudźe. Prjedy pak hač scyła k tajkim rozmyslowanjam dóńdźe, wubědźi so z hłubokeje depresije. W Emilu zeznawa młodźenca, kiž drje ma hišće noze, njemóže pak jej zlemjenja w rjapje dla hibać. Wězo, Ben ma schow mjez swójbnymi: Su to dosć strukturěrowana mać, z wumjetowanjemi sebi samomu so bědźacy nan, lochkosć wuprudźaca sotra a šibały bratr. A potom su tam hišće přećelej Oskij a Mikina kaž tež prěnja lubosć Bena, šulska towarška Danka. To z tej lubosću je tajka wěc. Zwjetša wšitko hinak wuńdźe, hač sej to čitar spočatnje mysli. A tola derje wuńdźe …
Ach haj, hač Ben woprawdźe čas žiwjenja do čriji inwestować njebudźe, to wězo cyle na kóncu zhoniće.
Skónčnje zasona sněhakach stali
Tež Radworska młodźina je sej
na Čornu horu w Janskich Láznjach
dojěła. Tule nasta zhromadny skupinski wobraz před wuchodom gondle.
Pjatk, 4. februara 2022SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
Po tym zo běchu minjenu sezonu koronapandemije dla nimale wšitke lifty w znatych kónčinach za sněhakowanje stejo wostali, je lětsa hižo tójšto ludźi šansu wužiwało, zaso raz na sněhakach horu dele smalić. Tule mały wuběr někotrych fotow.
Film za póstnicy wjerćeli
Fota: Kilian Hrjehor, Matej Wjeńka, Pascal Budar, Aleksander Wałda
