Njeznate powědančko Jana Radyserba-Wjele

Hižo jako młody wučer podawaše Jan Wjela 1842 basnje do prěnjeho lětnika Zejlerjoweje Tydźenskeje Nowiny. Za prěni serbski spěwanski swjedźeń 1845 zhudźbni Kocor jeho baseń „Dwě róžičce“. „W lěće 1847 běše Wjela z ‚Pójdančka‘ k wubudźenju a k polěpšenju wutroby za Serbow awtor prěnjeje serbskeje wuměłskeje prozy, kotrejž sćěhowachu hišće wósom dalšich“, čitamy w serbskej Wikipe­diji. „Na wšitkim polu je so spytał a hnydom z horšćemi podawał“, praji Mikławš Andricki k jeho 80ćinam.

Spisał je 100 powědančkow a 980 basniskich twórbow. Wupłaći wšak so přehladać tež to, štož njedósta so do wudaćow Jurja Młynka „Basnje a balady“ (1954) a „Wuběrk prozy“ (1956, znowa jako „Bitwa pola Budyšina“, 1971) a štož je zdźěla hišće w ruko­pisu. Z toho chcychmy tež Časnik, ­Železnica, Dokołak, Puzorne ličenje, Přeměnjeny swět, Wopaki swět ­a druhe Žorćiki čitać.

Model stareho města Budyšina jónkrótny po cyłej Němskej

Z dalokowidom móžeš wodnjo a z wosebitym tajkim tež w nocy dosć daloko widźeć. Z lětadła a z nowšej wunamakanku trutom (Drohne) móžeš z wyšin wjele spóznać. Štóž tajki trut ma, pušći jón do powětra a móže jón wysoko a niže wjesć, zo by sej wothorjeka zbliska a zdaloka wšitko dokładnje wobhladać móhł.

Štóž tajki trut (hišće) nima a chcył sej na přikład stare město Budyšina wobhladać, ma k tomu hižo někotre lěta składnosć. Cyle blisko wothorjeka a wotboka móžeš sej model stareho města na Budyskim Hłownym torhošću při radnicy wobhladać. Model pak skići wjac hač jenož wobhladanje, dróhi a naměsta su z napisom woznamjenjene, samo dwurěčnje, němsce a serbsce. Pomjenowanjam su tež wšelake dypki přidate – to je pismo za špatnje widźacych a slepych, kotřiž z porstami tak mjenowane Braillowe pismo čitaja.

W tutej kolum­nje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezy­narodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich­ nazhonjenjach a do­žiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych­ mjeńšin.

Loni w decembrje rozmyslowaše knjeni prof. Wink wo sćerpliwosći a wutrajnosći, kotrejž staršej trjebataj, chcetaj-li swoje dźěći­ dwurěčnje wotrosć dać. To so sta, dokelž je prof. Wink ze swojej 18 měsacow starej wnučku francosce rěčała, zo by so na francoske zwuki zwučiła.

Wotewrjene bydlenske koncepty, kwalita, swójske derjeměće, lutowanje energije – twarske trendy so dale wuwiwaja

Wjele twarskich knjezow wuzwola sej swój dom w katalogu twarskich předewzaćow. Štóž pak rozsudźa so za indiwiduelne rozrisanja, při čimž móže swójske přeća zwoprawdźić, tón bjerje za to architekta, kiž za njeho dom po potrjebje a žiwjen­skim stilu planuje ­a jeho při zwoprawdźenju poradźuje. Architekta maš sej wědomje wuzwolić, dokelž twarski stil by­wšich projektow kaž tež nazhonjenja wažnu rólu hraja. Kóždy nowotwar dźě spožča ­ći wěsty a předewšěm wědomy wid na přichod. Wšako tworiš sej z domom/bydlenjom je­wi­šćo za swoje žiwjenje. Ćim wažnišo tuž je dokładnje planować a rozestajeć so z prašenjom­ kaž: Kak předstajam sej swoje žiwjenje a kak móže je „moje doma“ ­wupjelnić. Architekća, kaž staj to Marko Dźisławk z Dobrošic a Hilža Mittagowa z Róžanta, ­njemóža do kristaloweje kule hladać a nam přichod wěšćić. Z projektow pak wujewjeja so wěste trendy w architekturje, kotrež nam wonaj tule wopisujetaj.