To a tamne (14.11.23)
Kruwy česćili su hinduwojo w Nepalu wčera na swjedźenju tihar. Na swjatku česća ludźo wjacore dny dołho zwěrjata, nimo kruwow tež woły, wróny a psy. W hinduizmje jako swjate česćene kruwy a woły su symbole zboža a derjeměća. Wčera poskićowachu kruwam picu kaž chlěb a trawu, wupyšichu je z kwětkami a girlandami a pomolowachu čoło zwěrjatow z čerwjenym próškom. Swjedźeń tihar traje cyłkownje pjeć dnjow.
Pozdatna bencinowa bomba w busu w sewjero-braniborskim Kremmenje je zasadźenje policije a fachowcow za znješkódnjenje municije zawinowała. Šofer linijoweho busa bě w swojej přestawce podhladny předmjet w busu wuhladał, tukajo na molotowy cocktail. Jako policija bus přeslědźi, přizjewi so 14lětny. Hólc bě fyzikaliski pospyt na polu termiki w busu zabył a nětko za nim pytaše.
To a tamne (13.11.23)
Bywše awto britiskeje kralowny Elizabeth II. su za 118 000 puntow (134 600 eurow) přesadźowali. Awkciski dom Iconic Auctioneers w Birmingamje rěčeše wo „njesměrnje dobrym wuslědku“. Fachowcy běchu hódnotu lěta 2004 twarjeneho Range Rovera na wjace hač 60 000 puntow trochowali. Loni zemrěta kralowna bě swój čas hišće sama z awtom jěła, mjez druhim lěta 2005 na konjacym turněrje na hrodźe Windsor.
Z kumštnym dešćikom z pomocu slěborneho jodita w powětře chce knježerstwo indiskeje stolicy New Delhija něšto přećiwo trajacemu smjerdźatemu smogej činić, kotryž město trapi. Drobny proch w New Delhiju je sobu najhórši po wšěm swěće a je tam w zymje wosebje zasakły. Ratarjo zbytki žnjow spala. K tomu přińdźe proch nadróžneho wobchada, industrije a spalernjow wotpadkow.
To a tamne (10.11.23)
Titul najspěšnišeje rjedźerki a rjedźerja zdobyła je sej 20lětna Sarah Lutz z Badensko-Württembergskeje – a to w cyrkwi swj. Lamberta w Düsseldorfje. Tam bě dźesać wučomnikow k cyłoněmskemu wubědźowanju nastupiło, dźewjeć muži a žona. Swoje kmanosće dopokazać dyrbjachu při rjedźenju špundowanja, woknow a polstrowanych ławkow. Nimo toho dyrbjachu wóskowe blaki w cyrkwi ze žehlidłom a pijawku wotstronić.
Prěni króć w swojich stawiznach wustupuje sławny cirkus Roncalli w USA. W 70tych lětach wot Awstričanow Bernharda Paula a Andréja Hellera załoženy cirkus ze sydłom w Kölnje změje kónc tydźenja w New Yorku premjeru a prezentuje so tam hač do kónc januara. Ameriski wuměłc Andy Warhol (1928–1987) bě cirkus swój čas přeprosył: „Dyrbiće do New Yorka, tam budu was lubować.“
To a tamne (09.11.23)
Pčołki jako škitarjow mjezy zasadźeć chce wójsko w Indiskej. Po tutym puću chcedźa ludźi wottrašeć, kotřiž so ilegalnje z Bangladesha zadobywaja, zo bychu zwěrjata a twory pašowali. Při tym pašowarjo stajnje zaso groćany płót rozrězaja, kotryž wobaj krajej dźěli. Kołće při płoće móhli k tomu wjesć, zo maja pčołki pašowarjow za njepřećelow a zo jich wotpowědnje nadběhuja.
Z wjace hač tysac policistami a runje telko priwatnymi wěstotnymi mocami hotuja so w Kölnje na nawal ludźi zajutřišim, 11.11. Dokelž je to runje sobota, liča tam z masowym zarjadowanjom. Hižo loni bě ličba swjećacych nimoměry rozrostła. Ćežišćo wočakuja lětsa w studentskej štwórći „Kwartier Latäng“ z wjele korčmami a barami. Tam liča zaso z wulkej tołkańcu a wulkim mjerzanjom: Čilać na kromje dróhi płaći 200 eurow.
To a tamne (08.11.23)
Bjez telefona a interneta bě wčera wjace hač dźesać milionow ludźi w Awstralskej – nimale 14 hodźinow. Přičina bě hawarija syće druheho najwjetšeho telekomunikaciskeho poskićowarja Optus. Bě to najwjetši wupad syće w stawiznach kraja. Zamołwići su defekt drje poměrnje spěšnje wuslědźili, wuporjedźenje pak traješe hodźiny. Dokładnu přičinu hawarije hišće njeznaja. Nadpad hackerow tuchwilu wuzamkuja.
Lubosć w časach wójny: Prěni króć po 265 lětach su stawiznarjo wjace hač sto listow z časa sydomlětneje wójny wotewrěli. Pisma běchu mandźelske, slubjene, starši a swójbni 1757/58 namórnikam pisali, kotřiž słušachu do wobsadki francoskeje wójnskeje łódźe „Galatée“. Listy pak njejsu namórnikow nihdy docpěli. Pozdźišo přepodachu listy narodnemu archiwej, hdźež su je nětko namakali.
To a tamne (07.11.23)
Padustwa złoteho hajzla dla dyrbja so štyrjo mužojo we Wulkej Britaniskej před sudnistwom zamołwić. Podhladni w starobje mjez 35 a 39 lětami běchu wuměłsku instalaciju w hódnoće 5,5 milionow eurow w septembrje 2019 z Blenheimskeho palasta w Oxfordźe pokradnyli. Drohotny hajzl italskeho wuměłca Maurizija Cattelana pokazowachu tam we wobłuku wustajeńcy. Instalaciju „America“ smědźachu wopytowarjo samo wužiwać, kóždy pak jenož tři mjeńšiny, zo njeby k rynkam čakacych dóšło.
Najzabyćiwiši wužiwarjo taksijoweho předewzaća Uber bydla w Mnichowje. Nihdźe druhdźe hosćo telko w awtach ležo njewostaja kaž tam. Sćěhujetej Düsseldorf a Köln, předewzaće zdźěli. Najčasćišo zabywaja ludźo w Mnichowje telefony, móšnje a kluče, tola tež skurilne wěcy kaž myšace pasle abo zamróženu kačku.
To a tamne (06.11.23)
Dwójce USA přeprěčił je němski ekstremny sportowc Jonas Deichmann w běhu štyrjoch měsacow – z kolesom z New Yorka do Los Angelesa a pěši wróćo. Po nawróće do New Yorka je 36lětny předwčerawšim, sobotu, hišće měšćanski marathon sobu běžał, zo by so „zaso wochłódnił“. Deichmann je mjeztym w Guinnessowej knize rekordow zwěčnjeny. Z kolesom poby wón mjez druhim we Wladiwostoku a w Južnej Africe.
Dospołnje nimo kulił je so pospyt muža w badensko-württembergskim Dossenheimje, wobchod wurubić. 72lětna wobsedźerka jeho wućěri. Njeznaty muž bě pjatk wječor do wobchoda přišoł a wobsedźerku z nožom wohrozył, žadajo sej pjenjezy. Na to žona z dekoraciskimi wěcami, kiž měješe runje k rukomaj, za nim mjetaše. Překwapjeny paduch na to bjez rubizny z wobchoda ćekny.
To a tamne (03.11.23)
Domjace myše pytane: Slědźerjo w USA proša wobydlerjow wulkich městow kaž New Yorka, Philadelphije abo Richmonda, zo bychu domjace myše popadnyli a jim přewostajili. Ludźo měli pasle nastajić a zwěrjata žiwe popadnyć. Slědźerjo chcedźa zwěsćić, kak su so hrymzaki na čłowjekow zwučili, hač su w městach snadź mjenje spłóšiwe abo hač maja čłowjeka dla mjenje stresa. Projekt přepytuje tež ćělne rozdźěle myšow – hač su w městach wjetše hač na wsach.
Powětr z wobručow 70 awtow wotpušćili su njeznaći w nocy na štwórtk w Podstupimje w měšćanskim dźělu Babelsberg. Skućićeljo zawostajichu poselstwa, z kotrymiž protestowachu přećiwo wysokej přetrjebje bencina a diesela tutych awtow. Policija pruwuje, hač steji akcija w zwisku z podobnymi njeskutkami w druhich dźělach Podstupima.
To a tamne (02.11.23)
Na hórskej dróze dźěćo porodźiła je 30lětna Italčanka. Žona bě zhromadnje ze swojej maćerju po puću do 57 kilometrow zdaleneje chorownje, dokelž bě w porodnych hronach. Dróha po horach z njeličomnymi křiwicami pak bě předołha. Lěkarjo w chorowni přez mobilny telefon pomhachu, porod na dróze bjez komplikacijow zmištrować. 2,9 kilogramow ćežke dźěćo a mać stej strowej.
Krokodile we wopłóčkowych kanalach New Yorka maja wotnětka swójski pomnik – byrnjež jenož legenda byli. Twórba šwedskeho wuměłca Alexandera Klingspora steji na Union Squarje w Manhattanje. Po legendźe su ludźo aligatory z južnych krajow kaž Floridy do města přiwjezli a w kanalach wusadźili. Tam su so zwěrjata mjeztym rozmnožili. Dopokazy nichtó nima. Za čas Halloweena pak sej ze stawizničku rady sami strach načinja.
To a tamne (01.11.23)
Chětro nimo kulił je so za 21lětneho muža žort na party Halloweena. Wón bě so w jednej z Drježdźanskich diskotekow jako rubježnik banki předrasćił a měješe nachribjetnik połny wopačnych papjerjanych pjenjez, kotrež mjez wopytowarjemi rozdźělowaše. Byrnjež pjenjezy jako hrajka woznamjenjene byli, mnozy tole w ćmowej diskotece njewidźachu a napoje z nimi zapłaćichu. Policija nětko přećiwo mužej přepytuje, dokelž je wopačne pjenjezy mjez ludźimi rozšěrjował.
Tysac eurow na dróze namakał je muž we Warsteinje a je z nimi hišće w nocy na policajski stražu šoł. Krótko po połnocy so 32lětny tam přizjewi. Zastojnicy zličichu wjace hač tysac eurow. Nětko čakaja, hač so něchtó přizjewi, kotryž za pjenjezami pyta. Připódla: Njedyrbjał so wobsedźer pjenjez w běhu šěsć měsacow přizjewić, smě sej je namakar zdźeržeć.
