Lěto 2021 najdróše za zawěsćernje
Berlin (dpa/SN). Katastrofy zapławjenja, wichory a njewjedra: Hišće nihdy njetrjebachu zawěsćernje w Němskej tak wulke škody narunać kaž lětsa. „Ze zawěsćenymi škodami na domach, domjacej potrjebje, zawodach a jězdźidłach něhdźe 12,5 miliardow eurow je lěto 2021 najdróše lěto přirodnych wohroženjow wot spočatka statistiki w 1970tych lětach“, rjekny hłowny jednaćel zwjazka němskich zawěsćernjow Jörg Asmussen wčera w Berlinje. Najwjetši dźěl škodow, 8,2 miliardźe, su zahubne zapławjenja w juliju w Porynsko-Pfalcy a Sewjerorynsko-Westfalskej načinili. 7,7 miliardow z toho dyrbjachu za wobškodźene domy, domjacu potrjebu a zawody wudać, 450 milionow za wobškodźene jězdźidła. Ćežke njewjedra z krupami běchu w juniju wulke škody na jězdźidłach zawostajili.
Lěto 2021 njeje jenož w Němskej, ale tež po wšěm swěće najdróše lěto za zawěsćernje. Srjedź decembra bě zawěsćernja Swiss Re wot přirodnych katastrofow zawinowane škody na 93 miliardow eurow trochowała.
Ludźi k šćěpjenju pohnuwać
Braniborska chce ludźi wo lěpšinach wosobinskeho škita přeswědčić
Podstupim (dpa/SN). Nutřkowny minister Braniborskeje Michael Stübgen (CDU) je so přećiwo winowatostnemu šćěpjenju korony dla wuprajił a so nadźija, zo da so hišće wjele ludźi dobrowólnje šćěpić. „Mam debatu wo winowatostnym šćěpjenju za lochkomyslnu, dokelž wotpohladane wuslědki njewunjese a dokelž njemóže tole tuchwilu naša tema być“, rjekny minister Podstupimskim nowinarjam. „Dyrbimy so wo to postarać, zo je dosć šćěpiwa k dispoziciji a kak móžemy ludźi k šćěpjenju pohnuwać.“
Stübgen so nimo toho boji, zo winowatostne šćěpjenje towaršnostnu debatu dale přiwótři – do wopačneho směra. „Njejsym swoju nadźiju hišće spušćił, zo móžemy wulki dźěl ludźi tola hišće wo trěbnosći šćěpjenja přeswědčić“, wón rjekny. Přirunujo z lěćom je mjeztym podźěl ludźi zaso přiběrał, kotřiž chcedźa so dobrowólnje prěni króć šćěpić dać. „Tych bě minjene tydźenje něhdźe 80 000, dwójce telko, kaž tuchwilu prawidłownje demonstrować chodźi.“
To a tamne (28.12.21)
Porik w karantenje wobroći so patoržicu wulkeje nuzy dla na swěrneho pomocnika – policiju. Zežiwidłowe rezerwy chilachu so mjenujcy ke kóncej a nichtó ze znatych njemóžeše jimaj pomhać. Tuž zawoła porik z badensko-württembergskeho Maulburga policiju. Zastojnicy tuž přeća mandźelskeju přiwzachu, wšitko wobstarachu a jimaj dowjezechu.
Dźěłowy poskitk je drje chětro rjany, ale móhł tež ze samotu zwjazany być. Gmejna na sewjerozapadźe Jendźelskeje pyta za pub na 20 hektarow wulkej kupje Piel Island wobhospodarjerja. Nimo stareje ruiny hroda a někotrych chěžow rybarjow je tam tež pub z mjenom Ship Inn. Kaž wjacore medije rozprawjeja je gmejnska rada wupisanje za baru dobyła a pyta nětko korčmarja. Dotalni wotnajerjo su so nadawka wzdali, dokelž dyrbješe pub w běhu pandemije swoje durje zawrěć.
Nowa generalna sekretarka
Fulda (B/SN). Němski ewangelski cyrkwinski dźeń (DEKT) je 45lětnu durinsku superintendentku Kristin Jahn za nowu generalnu sekretarku wuzwolił. Wona nastupi zastojnstwo klětu w februaru a naslěduje Juliju Helmke, kotraž je so 1. oktobra do słužby Ewangelsko-lutherskeje krajneje cyrkwje Hannovera wróćiła. „Kristin Jahn rozumi z rěčnje sylnymi poselstwami a z hłubokim zmysłom wutroby ludźi wotewrěć a změny nastorčić. Wona přeswědča ze swojim jasnym wustupowanjom a zasadźenjom za demokratiju“, wuzběhny prezident DEKT Thomas de Maizière.
Krejny dźiw dožiwili
Scholz: Njesebičny wojowar
Berlin (dpa/SN). Zemrěty južnoafriski duchowny Desmond Tutu je po słowach zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) čas žiwjenja njesebičnje za wurunanje a wujednanje wojował. Lawreat Měroweho Nobeloweho myta je rozsudnje k skónčenju apartheidy w Južnej Africe přinošował, rjekny Scholz w Berlinje. Tutu je so stajnje za čłowjeskosć, swobodu a runoprawosć zasadźował. Wón je wčera rano 90lětny zemrěł.
Namócnosće při demonstraciji
Schweinfurt (dpa/SN). Při namócnych protestach přećiwo naprawam w zwisku z koronawirusom je policija wčera w Schweinfurće wjacorych ludźi zajała. Při rozestajenjach je so tež štyrilětne dźěćo zraniło. Policija je wosom demonstrantow zajała a jednanja přećiwo 44 wosobam zahajiła. Wobdźělnicy běchu wjacore kolony zestajeli, kotřež spytachu, zawěry policije přewinyć. Při tym zastojnikow z pjasćemi nadběhowachu a do nich kopachu. Policija zasadźi sylzopłun a retle.
Třo mortwi pola Hamburga
Nětko nowe naprawy přećiwo omikronej
Berlin (dpa/SN). Po wšej Němskej płaća wot jutřišeho razniše naprawy k wobmjezowanju nowych infekcijow z koronawirusom, wosebje hladajo na rozšěrjacu so wariantu omikron. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) bě so minjenu wutoru z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow na nje dojednał.
Priwatne zetkanja nješćěpjenych su nutřka a wonka na přisłušnikow jedneje domjacnosće a z najwjace dwěmaj dalšimaj wosobomaj wobmjezowane. Za šćěpjenych a wustrowjenych płaći, zo smě so najwjace dźesać wosobow zetkać, dźěći k tomu njesłušeja.
Nješćěpjeni smědźa dale jeno z wšědnje aktualizowanym spěšnotestom na dźěło chodźić kaž tež srědki blisko- a dalokowobchada wužiwać.
Hladajo na kedźbliwosć Zwjazk a kraje wšitkich wobydlerjow namołwjeja so dobrowólnje kontaktow wzdać, naprawy hygieny a wěstotny wotstawk dodźeržeć a so radšo testować dać.
Silwesterske a nowolětne zarjadowanja su zakazane. Na zjawnych městnach njesmědźa ludźo žane silwesterske praskotaki wužiwać. Předań praskotakow je zakazana.
Merz: Ponowjenje trjeba swój čas
Berlin (dpa/SN). Ponowjenje CDU traje po posudku přichodneho předsydy Friedricha Merza dlěje hač zwoprědka myslene. „Zaleži na nami, hač zdobudźemy nowe hłowy za stronski prezidij a za zwjazkowe předsydstwo, zo bychmy gremije womłodźili a tež z wjace žonami wobsadźili. Trjebamy systematiske dźěło natwara z bazy strony. Njetrjebamy jenož ponowjenje strony wot horjeka dele ale tež wot komunalneje runiny horje. „To njeńdźe cyle jednorje na přikaz a tež nic w běhu dweju lětow. To je dołhodobny a naročny proces“, rjekny bywši frakciski předsyda CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Berlinskim nowinarjam.
Nimo toho dźe wšak tež wo wobsahi. Temy su za wšitkich wočiwidne. Tak dźe mjez druhim „wo přichod socialneho wičneho hospodarstwa w časach měnjaceje so klimy, wo nutřkownu a wonkownu wěstotu w časach přiběraceho wohroženja, wo socialnu wěstotu w časach demografiskeje změny“, Merz rjekny. Trěbne je zrěčenje mjez generacijemi, kotrež wšitke starobne skupiny wobkedźbuje.
„Mamy swoje nazhonjenja“
Sakska potrjechenym wulkeje wody na zapadźe Němskeje pomhała
Drježdźany (dpa/SN). Zapusćene města, zničene bydlenja, ludźo, kiž su wšitko zhubili: Ekstremne zliwki su w juliju na zapadźe Němskeje katastrofu zapławjenja z wjace hač 180 smjertnymi woporami zawinowali. Wosebje potrjechenej běštej rěce Ahr a Erft we wokrjesomaj Ahrweiler (Porynsko-Pfalca) a Euskirchen (Sewjerorynsko-Westfalska). W Sakskej zbudźichu wobrazy dopomnjenki na katastrofje zapławjenja 2001 a 2013. Wotpowědujo tomu chcychu ludźo potrjechenym pomhać a załožichu swójske iniciatiwy. Pod hesłom „Sakska pomha“ załožichu swobodny stat a dobroćelske zwjazki zhromadnu namołwu k darowanju. Na wšě 1,5 milinow eurow je so tam mjeztym nahromadźiło.
Slědy pandemije dosć hłuboke
Berlin (dpa/SN). Pandemija je žiwjenje mnohich ludźi změniła. Po měnjenju Berlinskeho dźiwadłoweho nawody Martina Woelffera su sćěhi lockdowna w dźiwadłowej branši wosebje hłuboke. „To je w našej branši łamk identity zawinował“, Woelffer powěsćerni dpa rjekny. Wón nawjeduje Berlinske Kudammske jewišća, kiž su tež mjez turistami woblubowane.
Něhdy je so zawěšk stajnje zběhał, tež hdyž je něchtó wumrěł. „To je hłuboka filozofija, kiž stajnje w sebi nosymy.“ Naraz pak wona wjace njepłaćeše. Sćěhi toho běchu frustracija, depresije a začuće, zo će wjace njetrjebaja. Mnozy so prašachu: „Za čo tu poprawom hišće smy?“
Kulturne žiwjenje su po spočatku koronakrizy stanje zaso „dele jěli“. Měsacy dołho wostachu koncertne žurle, kina a dźiwadła zawrjene. W lěću běchu naraz zaso wotewrjene. Dźiwadźelnicy so wjeselachu, zo móžachu zaso hrać. Publikum čerpaše poněčim zaso nadźiju a dowěru. Bohudźak bě Woelffer w swojim domje krimijowy klasikar přihotował, kotryž bě wot wšeho spočatka publikumowy magnet. Klětu chcedźa z tutej inscenaciju na kóždy pad pokročować.
Žana skóržba přećiwo kapitance
Agrigent (dpa/SN) Italska justica na Sicilskej je přestała přećiwo bywšej němskej kapitance łódźe „Sea Watch3“ Caroli Rackete přepytować. Sudnica w Agrigenće je próstwje wotpowědowała, akty archiwej přepodać, ze zdźělenki sudnistwa wuchadźa. Tak je tež poslednja skóržba přećiwo Rackete zběhnjena, kaž w Berlinje zasydlena pomocna organizacija Sea-Watch informuje. Rozsud sudnistwa je doskónčny.
Rackete rozkazowaše pomocnu łódź Sea-Watch 3 w juniju 2019 a bě ćěkancow z mórskeje nuzy wuchowała. Přećiwo wuraznemu zakazej italskeho knježerstwa jědźeše wona 29. junija z łódźu do přistawa italskeje srjedźomórskeje kupy Lampedusa. Tehdy bě w Italskej srjedźo-prawicarske knježerstwo z nutřkownym ministrom Mattejom Salvinijom na mocy, kotryž praktikowaše jara raznu antimigracisku politiku. Rackete wobskoržichu spěchowanja ilegalneho zapućowanja a ranjenja prawidłow mórskeho wobchada dla. Sudnistwo nětko zwěsći, zo je Rackete swoju winowatosć spjelniła a migrantow škitała. Libyski přistaw njeby wěsty był.
