Choćebuz/Zły Komorow (dpa/SN). Płoniny bywšeho brunicoweho hórnistwa wužiwaja po skónčenju rekultiwowanja přez energijowe předewzaće LEAG přiběrajcy energetisce a ratarsce. Na něhdźe dźesać procentach wšeje zaso wužiwajomneje ležownosće plahuja ratarske zawody po informacijach LEAG na zakładźe kruće postajeneho płodoslěda předewšěm lucernu a nazymsku rožku.
Cyłkownje wužiwa energijowe předewzaće něhdźe 33 000 hektarow płoniny. K tomu słušeja rekultiwowane kónčiny kaž tež ležownosće milinarnjow.
Wužiwanje nasypowych ležownosćow njeje ratarjam stajnje jednora naležnosć. Pódy su spočatnje njepłódne, maja jenož mało humusa. W zemi je lědma biologiskich aktiwitow. Nimo toho je póda špatnje přewětrjena. Wjelelětne plahowanje lucerny a hnojenje z fosfatom po informacijach LEAG tomu přinošuje, wuwiću humusa polěkować a lěpše wuwiće pódy docpěć. Z teje přičiny fachowcy za pódu a wuhotowanje krajiny ratarjow při dźěle podpěruja.
Chrósćicy (jm/SN). „Bio je tón prawy puć“, praji Ignac Wjesela z Chrósćic. Zhromadnje z Markom Smołu, Clemensom Bulankom, Ronnyjom Rebišom a dalšimi bio-burami su so do cyłka zwjazali a stajne blido załožili, kotrehož iniciator je Nukničan Marko Smoła. „W zašłym času je ameriski system jara prezentny był. Je to konwencionelna metoda ratarjenja, při kotrejž so wjele glyfozata wužiwa“, rjekny Ignac Wjesela. Glyfozat je chemiska maćizna, kotruž pryskaja konwencionelne ratarske předewzaća přećiwo njerodźi na pola. Při tym njezaničuje tónle jěd jenož njerodź, ale wšitke rostliny, kotrež na polach rostu. Atraktiwna je předewšěm wulkim předewzaćam tale metoda, dokelž trjebaš za to jenož dwě ratarskej mašinje a mało sobudźěłaćerjow. To je poměrnje tunje. Přeworanje polow a dalše dźěła při zaničowanju škódnych rostlinow, kaž je to wašnje bioratarjenja, trjeba wjac ludźi a chwile. Mjezynarodna institucija za wuslědźenje raka IARC widźi njehladajo druhim zarjadam strach „prawdźepodobnje raka wuwołaceho wliwa“ glyfozata.
Budyšin (SN/mb). Lětuše 18. tydźenje Budyskeho žonopa dopominaja zdobom na jubilej: 70 lět Budyski žonop. Poprawom to njetrjechi, wšako produkuja w sprjewinym měsće hižo wot 1866 žonop, ale 1953 bu twornja załožena, kotraž je ludnosć NDR z najwoblubowanišim žonopom kraja zastarowała, a to wuraznje jako marka „Budyski žonop“. Tohodla wabja za wobšěrny program wot 8. žnjenca do 3. požnjenca z plakatom „70 Jahre Liebe auf den ersten DRÜCKER“. Wotpowědne materialije je nětko Turistiske towarstwo Budyšin z.t. medijam sposrědkowało. Wšo dohromady so lětsa 16 hosćencow a zarjadnišćow na tydźenjach Budyskeho žonopa wobdźěli, kotrež wutoru, 8. žnjenca, oficialnje we wobchodźe Budyski žonop, manufaktura a muzej na Mjasowych wikach zahaja. Popołdnju w 15 hodź. so małe žonopowe wiki na Žitnych wikach wotměja. Wulki producent žonopa, kiž ma swoje sydło w Małym Wjelkowje, přeprošuje na darmotnu kołbasu, hry ze žonopom a nastajenu „foto-boksu“. Nimo toho poskića chłóšćenki ze žonopa. Potom ma žonop cyłe město štyri njedźele dominować.
1. junija 1973 běchu prěni wotrězk přibrjoha Złokomorowskeho jězora oficialnje za kupanje wotewrili. Dokładnje 50 lět pozdźišo chcemy na jubilej spominać. Předstajimy čitarjam wosoby, kotrež su z jězorom na swoje wašnje zwjazane.
Jenož dźesać mjeńšin jědźe Ulrike Herrmann z kolesom na dźěło. „A to w lěću kaž w zymje“, wuzběhuje přistawna mišterka (Hafenmeisterin) měšćanskeho přistawa w Złym Komorowje. „Jězor wabi w kóždym počasu. W zymje skutkuje skerje měrnje a idyliski. W lěću pak knježi tu žiwjenje. Tu su přiroda, kultura, dowol a město zjednoćene“, Ulrike Herrmann wuzběhny. Wot lěta 1985 bydli z mandźelskim Udom w Złym Komorowje.
Cyłych 150 lět Budyska hwězdarnja nětk hižo eksistuje – je to lětsa poslednje lěto jeje wobstaća? Hladajo na ćahańcu mjez spěchowanskim towarstwom a mějićelom ležownosće – měšćanskej wobhospodarjenskej towaršnosću BBB – tute wobmyslenje cyle njewoprawnjene njeje. Hakle njedawno su čłonojo towarstwa na swojej sobustawskej zhromadźiznje ponowjenje wotnajenskeho zrěčenja z BBB wotpokazali. „W naćisku je prosće přewjele dypkow, kotrymž njejsmy přihłosować móhli“, praji Andreas Thronicker, jedyn z čłonow towarstwa. „Nimo toho njejsu do njeho dalše dypki, kotrež smy sej ertnje dorěčeli, scyła zapřijate“, wón doda. Na druhej stronje wumjetuje jednaćel BBB Volker Bartko spěchowanskemu towarstwu, zo „přezastarsce a přenjefleksiblnje“ mysli. Z tuchwilu 35 čłonow běše so 17 na zhromadźiznje wobdźěliło. We wšědnym dźěle hwězdarnje pak je pod smužku jenož sydom sobustawow woprawdźe angažowanych. Ze 54 lětami je přerězna staroba chětro wysoka.
Direktor Załožby za serbski lud Jan Budar je so składnostnje podlěšenja swojeho zrěčenja k wšelakim twarnišćam narodneho žiwjenja na prašenja Marcela Braumana wuprajał.
Mnozy sej mysla, zo je direktor Załožby za serbski lud najmócniša wosoba w Serbach, wšako steji na čole zarjada, kiž spěchowanske srědki institucijam a projektam rozdźěluje. Kak widźiće swoju rólu w serbskim ludźe: sylny knjez abo najwyši posłužbar?
J. Budar: Kompetency organow załožby su jasnje rjadowane. Mój hłowny nadawk jako direktor je, zo naš zarjad derje funguje a zo su naše gremije derje na swoje posedźenja a rozsudy přihotowane. Tež hdyž móžu jako šef zarjada tójšto sam postajeć, rozsudźa naše gremije wo zasadach rozdźělenja srědkow. Moja móc leži potajkim bóle w móžnosći, čłonow a čłonki Załožboweje rady a přiradow wo trěbnosći toho abo tamneho rozsuda přeswědčić spytać. W tutym konteksće widźu so bóle jako moderator a słužownik hač jako postajowacy a žadacy knjez.
Čorna Pumpa (AK/SN). 1. wodosportowe towarstwo Łužiskeje jězoriny ze sydłom w Lejnom pola Wojerec woswjeći 20. awgusta swój 20ty jubilej wobstaća. Na tole skedźbni předsyda towarstwa Mirko Freigang na zašłej zhromadźiznje zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakska. „Smy so ke krutej wulkosći w płachtakowanskim sporće kaž tež w sporće za zbrašenych wuwili.“
Lubin (SN/BŠe). W Delnjej Łužicy plahuja ratarske zawody tež lětsa zaso módre złoto – len. Kaž Błótowske towarstwo tele dny wozjewi, wučinja cyłkowna přestrjeń lětsa 110 hektarow, štož je mjenje hač loni, hdźež běše tomu 210 hektarow. Minjena zyma bě chětro włóžna, štož skićeše dobre wuměnjena za wuwiće rostlinow. Tež spadki w aprylu su tomu přinošowali, zo ratarska kultura derje steji. Štyri zawody w Błótach chcedźa lětsa len žnjeć. Jedyn z nich je agrarne drustwo w Drjowku. Na dwěmaj płoninomaj z cyłkownej wulkosću 50 hektarow tam rostlinu plahuja. Kaž jednaćelka agrarneho drustwa Drjowk Dagmar Schenke wobkrući, so rostliny jara derje wuwija. Přiwšěm njeje tuchwilna suchota spomóžna. „Njewěmy, kak so zornjatka wuwija“, wona rozkładźe. Lětsa su sobudźěłaćerjo zawoda mechanisce njerodź wutorhali. To rěka, zo su wotpowědne mašiny zasadźili.