Ischinger: Z talibanami rěčeć

póndźela, 30. awgusta 2021 spisane wot:

Taškent/Berlin (dpa/SN). Němski zwjazkowy minister za wonkowne naležnosće Heiko Maas (SPD) wupraja so za rozmołwy z Chinu a Ruskej wo krizy w Afghanistanje. Su prócowanja „wšitkich mjezynarodnje wažnych wobdźělnikow za blidom zhromadźić, při čimž je wažne, zo so tež Ruska a China wobdźělitej“, rjekny Maas dźensa na wopyće w uzbekskej stolicy ­Taškenće. Wón skedźbni mjez druhim na dźensa planowane wurjadne posedźenje Bjezstrašnostneje rady UNO runje k mjenowanej naležnosći w New Yorku.

Předsyda Mnichowskeje wěstotneje konferency Wolfgang Ischinger radźi, z militantno-islamskimi talibanami w Afghanistanje direktnje rěčeć. „We wonkownej politice dyrbiš w prěnim rjedźe z tymi rěčeć, kotřiž njesłušeja k přećelam“, ­rjekny Ischinger dźensa rano w rańšim magacinje sćelaka ARD. „Z přećelemi dźeš k wječeri. Z přećiwnikami, tež z komplikowanymi, tež ze złóstnikami, dyrbiš rěčeć.“ Ischinger so nadźija, zo rozmołwy UNO, hinak hač w padźe Syriskeje, tónraz něšto wunjesu.

Šule wjace njezawrěć

póndźela, 30. awgusta 2021 spisane wot:

Kopenhagen/Genf (dpa/SN). Zawrjenje šulow za čas koronapandemije měješe po měnjenju Swětoweje strowotniskeje organizacije (WHO) za wuknjacych katastrofalne wuskutki. To njesměło so po lětnich prózdninach wospjetować, žadatej sej WHO a dźěćacy pomocny skutk UNICEF. Zhromadnje namołwjatej wonej knježerstwa Europy so wo to starać, zo wostanu šule najebać koronu wotewrjene. Tak měli so wučerjo a dźěći, starše hač dwanaće lět šćěpić dać. W rjadownjach měło dobre přewětrjenje zaručene być, rjadownje měli po móžnosći małe dźeržeć a šulerjow dyrbjeli prawidłownje testować.

Do europskeho regiona WHO słuša 53 krajow. Šula je přewšo wažna za duchownu strowotu a socialnu kompetencu dźěći, rěka w zhromadnej deklaraciji mjenowaneju organizacijow. „Pandemija je najkatastrofalniše přetorhnjenje šulskeho kubłanja w stawiznach zawinowała“, praji direktor europskeje wotnožki WHO Hans Kluge. Šule su wažny element, zo bychu so dźěći ze spokojnymi a produktiwnymi čłonami našeje towaršnosće stali, Kluge wuzběhnje. „Zawrjene šule runje tomu zadźěwaja.“

To a tamne (30.08.21)

póndźela, 30. awgusta 2021 spisane wot:

Na wšě 380 kilometrow domoj nóžkował je pos w Francoskej. Do toho bě wón při dowolowej jězbje na přestawce při awtodróze twochnył. Po hodźinach čakanja dyrbještaj wobsedźerjej bjez njeho dale jěć. Něšto dnjow pozdźišo dóstaštaj wonaj foto psa wot susodow, kotřiž doma na jeju dom kedźbowachu. Na nim bě „Pablo“ widźeć, słaby, ale strowy. Swój dowol mandźelskaj hnydom skónčištaj, zo byštaj so nawróćiłoj.

Napřemoběh šlinkow su sobotu w Oldenburgu zarjadowali. Dobyćer wubědźowanja bě šlink z mjenom „Speedy Gonzales“. Wón trjebaše za 33 centimetrow dołhu čaru tři minuty a 28 sekundow. Zwěrjo dósta hłójčku solotje jako myto, jeho trenar Rudi trajnu kartu za delnjosakski filmowy festiwal „Fast and Furios – Back to the Culture“. Cyłkownje 25 šlinkow bě so wubědźowało.

Zeleni Harigej znapřećiwjeja

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:

Předsydstwo wokrjesneho zwjazka Budy­šin a frakcija Zwjazka 90/Zelenych w tudyšim wokrjesnym sejmiku znapřećiwjatej wuprajenjam w zjawnym lisće­ Budyskeho krajneho rady Michaela Hariga (CDU) zwjazkowej kanclerce a ministerskim prezidentam nastupajo politiku korony dla.

Budyšin (SN/at). „Ze zadźiwanjom“ su Zeleni w Budyskim wokrjesu zwuraznjenje Budyskeho krajneho rady Michaela Harig na wědomje brali, rěka we wčera wozjewjenej zhromadnej nowinskej informaciji wokrjesneho předsydstwa a frakcije w sejmiku.

Hinak hač Harig, kiž nadběhowaše w zjawnym lisće předwidźany kónc statneho financowanja spěšnotestow na koronu, maja Zeleni tajki krok „za zastupujomny“. Wšako je mjeztym dosć poskitkow so šćěpić dać. Sakska ma z nimale 50 procentami čerwjenu latarnju nastupajo šćěpjensku kwotu w Němskej, tempo šćěpjenjow so wšědnje spomala. „Při tajkim, we wokrjesu nimo toho jara njejasnym połoženju datow njeje móžno jeno­ přibližnje z wjetšinoweje imunity wuchadźeć“, w nowinskej zdźělence rěka.

Wočakuja słabe žně

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazk ratarjow Němskeje liči lětsa z přesłapjacymi žnjemi. Tak wočakuja 42,4 miliony tonow žita, nimale dwaj procentaj mjenje hač loni. Je to zdobom 4,7 procentow mjenje hač přerězk žnjow w lětach 2015 do 2020, zdźěli prezident zwjazka Joachim Rukwied. Wospjetne krupy a zliwki su pokazali, zo maja so tež ratarjo z wuskutkami klimoweje změny bědźić. Kukuricy, co­korowej rěpje a zeleninje su spadki tyli. Płaćizny su so tohorunja zwyšili, štož je na­ dobro ratarskich zawodow.

Wjacore demonstracije zakazane

Berlin (dpa/SN). Policija w Berlinje je dalše­ planowane demonstracije přećiwnikow wobmjezowanjow koronawirusa dla zakazała. Dotal je sydom zarjadowanjow zakazanych, pruwowanja pak njejsu hišće wotzamknjene. Srjedu bě policija tři wulke demonstracije srjedź města zakazała, mjez nimi manifestaciju iniciatiwy prěkimyslerjow pod hesłom „Lěto swobody a měra“ na Dróze 17. junija před Braniborskimi wrotami. W zwisku z koronu běchu za sobotu 17 demonstracijow a njedźelu 14 přizjewili.

Z afriskimi krajemi rěčała

Zeman poskića Němskej milinu

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier přebywa na tři dny trajacym wopyće w susodnej Čěskej. Wčera je so wón z prezidentom Milošom Zemanom k rozmołwje zetkał.

Praha (dpa/SN). Čěski statny prezident Miloš Zeman je poćahi swojeho kraja k němskemu susodej „wulkotne“ mjenował. „Naše poćahi njeběchu hišće nihdy tak dobre kaž tuchwilu“, rjekny 76lětny po zetkanju ze Steinmeierom w Praze. Wosebje dźakowaše so Němskej za pomoc w koronapandemiji. Na wjeršku pandemije loni nazymu běchu lěkarjo Zwjazkoweje wobory we wojerskej chorowni w Praze wupomhali.

Biden wjećbu připowědźił

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Po zahubnymaj sebjemordarskimaj nadpadomaj při lětanišću afghaniskeje stolicy Kabula hrozy prezident USA Joe Biden zamołwitym tero­ristam z wjećbu. Wón je wójsku po swójskich słowach nadawk dał, wotpowědne plany zdźěłać a wojersku opera­ciju přećiwo teroristiskej skupinje Islamski stat přihotować. Ta bě zamołwitosć za atentataj přewzała. Při nadpadomaj wčera popołdnju wosrjedź na ewakuaciju čakacych ludźi je znajmjeńša 73 ludźi žiwjenje přisadźiło, mjez nimi 13 wojakow USA. Krótko do rozbuchnjenjow bě poslednje lětadło Zwjazkoweje wobory Kabulske lětanišćo wopušćiło. W nim bě­chu­ něhdyši afghaniscy sobudźěłaćerjo Zwjazkoweje wobory kaž tež wšitcy něm­scy­­ wojacy, kotřiž běchu so w Kabulu wo ewakuowanje starali. Za wójsko USA běchu­ mortwi ameriscy wojacy najćeša čłowje­ska strata minjenych dźesać lět. Mjeztym su w Kabulu knježacy talibanojo připo­wědźili, zo chcedźa zamołwitych njeskutka zwěsćić a chłostać.

Wopačny swět w Kabulu

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:
Swět zdawa so na hłowje stać: W Kabulu knježacy talibanojo připowědźeja, zo chce­dźa zamołwitych wčerawšeju krawneju bomboweju nadpadow při lětanišću afghaniskeje stolicy z dźesatkami mortwych wuslědźić a chłostać. Zo stej za atentataj zamołwity Islamski stat a talibanojo dospołnje znjepřećelenej, njeje ničo noweho. Nětko pak maja talibanojo takrjec nowy nadawk: Woni maja so w Afghanistanje wo wěstotu starać a zdawaja so w spektrumje wšěch móžnych wobrónjenych skupin w kraju naraz najmoderatniši być. Ameriski general McKenzie, kotrehož hłowny nadawk hač do njedawna bě bój přećiwo talibanam, mjenuje zhromadne dźěło z nowymi mócnarjemi w Kabulu „wužitne“. Tež Němska je připowědźiła, zo chce styki k talibanam wudźeržować, zo móhła dalšich ludźi z Afghanistana ewakuować. Dołho drje wjac njetraje a prěni budu so prašeć, čehodla smy poprawom 20 lět dołho přećiwo talibanam wojowali ... Marko Wjeńka

UNO prosy na wjeršk

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:
New York (dpa/SN). Hladajo na chaotisku situaciju a napjate wěstotne połoženje w Afghanistanje je generalny sekretar UNO António Guterres čłonow bjezstrašnostneje rady z prawom na weto na krizowe posedźenje přeprosył. Po informacijach diplomatow maja so wulkopósłancy USA, Chiny, Ruskeje, Wulkeje Britaniskeje a Francoskeje póndźelu w New Yorku z nawodu UNO zetkać, zo bychu wo połoženju wuradźowali. Wčerawšej atentataj w Kabulu Guterres jako „grawoćiwej“ raznje zasudźa. Swět měł afghaniskemu ludej dale nuznje pomhać.

Miliony eurow za nowe sireny

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Swobodny stat Sakska chce ze Zwjazkom a tamnymi zwjazkowymi krajemi zrěčenje nastupajo pjenježnu pomoc k polěpšenju warnowanskeje infrastruktury wotzamknyć. Krajne knježerstwo je minjenu wutoru „hnydomny pomocny program za sireny wobzamknyło“. Nutřkowny minister Roland Wöller (CDU) ma program za wažny „hladajo na warnowanje wobydlerjow w padźe katastrofy“. Wón je za to, kóždy móžny warnowanski srědk wužiwać, dokelž móže kóžde warnowanje žiwjenje wu­chować. Z cyłkowneho spěchowanskeho programa 88 milionow eurow dóstanje Sakska nimale 4,3 miliony. Z pjenjezami chcedźa nowe sireny kupić a wobstejace hladać. Za natwar noweje sireny na třěše přewostaja 10 000 eurow a za sirenu na sćežorje 17 000 eurow. Narunanje abo wudospołnjenje elektroniskeje sirenoweje techniki spěchuja z 1 000 eurami.

W Sakskej je tuchwilu něhdźe 3 000 sirenow. Po wulkej wodźe lěta 2002 bě swobodny stat komunam 1,3 miliony eurow za ponowjenje sirenow a za wutwar warnowanskeje syće přewostajił. Wot toho časa su 400 nowych sirenow zatwarili.

nowostki LND