Dobra komunikacija

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
Chcemy hišće printowe abo radšo hnydom digitalne produkty? Wobmjezujemy kruh tych, kotrychž chcemy narěčeć? Abo poskićamy informacije wjetšej skupinje ludźi? W Serbach njeje to lochko. Wšako mamy jónkrótne institucije, towarstwa kaž tež předewzaća. Z jich aktiwitami měrja so wone na mnohe starobne skupiny a wšelakore zajimy ludźi. Dobry puć komunikacije su wudawaćeljo brošurki namakali, w kotrejž wabja za ekskursije po Budyskich serbskich institucijach. Cilowa skupina su maćernorěčni kaž tež šulerjo z dobrymi serbskorěčnymi znajomosćemi. Zdobom pak narěči brošurka tež za nowym powołanskim wužadanjom pytacych. Teksty w ćišćanej brošurce wjedu z qr-kodom tež do digitalneho swěta medijow. Tuž je bjez dźiwa, zo dóstachu iniciatorojo hnydom po wozjewjenju brošurki naprašowanje z Delnjeje Łužicy za runje tajkim produktom. Ideju móža tam bjezdwěla přewzać, zwoprawdźić pak dyrbja ju sami, po swojej – dwurěčnej – potrjebje. Milenka Rječcyna

Porjedźenka

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
W Předźenaku ze 26. januara jewi so w přinošku „Diamantny jubilej ...“ zmylk. Nic Jan, ale wězo Handrij Cyž je so z prěnim nawodu 1. serbskeje kulturneje brigady stał. Redakcija prosy wo wodaće za misnjenje.

Na wukubłanje do Taiwana

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Runje štyri měsacy po wotpowědnym dojednanju mjez Sakskej a taiwanskim koncernom za twar elektroniskich chipow TSMC zahaja zhromadny program wuměny talentow. Prěni młodźi ludźo podadźa so přichodnu póndźelu na studijne přebywanje do Taipehja a Taichunga, wědomostne ministerstwo w Drježdźanach wčera zdźěli. Studij na National Taiwan University je z praktiskim wukubłanjom w Training Center & Fab w koncernje TSMC zwjazany, w ministerstwje rěkaše.

Z programom „Semiconductor Talent Incubation Program“ přichodnych fachowcow za industriju połwodźakow spěchuja. Wob lěto chcedźa hač do sto młodych ludźi z Němskeje na šěsć měsacow na kupowy stat pósłać, zo bychu tam wučbny plan połwodźakow na hosćićelskich uniwersitach kaž tež dwaj měsacaj trajace zwučowanje zmištrowali.

W awgusće 2023 bě koncern TSMC připowědźił, zo chcył w Drježdźanach twornju za produkciju połwodźakow natwarić a dźesać miliardow eurow inwestować. Zdobom mějachu wobmyslenja hladajo na dosć fachowcow w Němskej.

Jónkrótne wopomnišćo na kěrchowje

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
Na ewangelskim kěrchowje we Wulkich Rědorjecach dopomina pomnik na padnjenych wojakow Prěnjeje swětoweje wójny. Srjedźišćo pomnika rězbarja Johannesa Ernsta Borna twori žarowaca chorobna sotra z mrějacym wojakom. Wopomnišćo je do wšelakich dźělow rozrjadowane, na kotrychž su tafle wšelako wuhotowane. Tafle abo stele su jednore abo wudebjene a skedźbnjeja na słužbny rjad padnjeneho wojaka. Zdobom su tam štomy zwosadźane, kotrež spožča wopomnišću wosebity jónkrótny raz. Foto: imago/Sylvio Dittrich

Němska wita zakoń wo KI

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Němska chce zakonjej EU nastupajo nałožowanje kumštneje inteligency (KI) přihłosować. Tole je zwjazkowy minister za digitalne naležnosće Volker Wissing (FDP) wčera w Berlinje připowědźił. Jednanja wo němsku pozi­ciju k tak mjenowanemu AI Act su so z „nošnym kompromisom“ skónčili. Wissing je so hač do kónca za inowacijam přichileniše rjadowanja zasadźał a polěpšenja za małe a srěnje předewzaća wuwojował, wón rjekny. Njepřiměrjene žadanja móžeše wón wotpokazać. Wujednany kompromis je dobry zakład wuwića kumštneje inteligency, kotrejž móže čłowjek dowěrić, tak Wissing. Europa móže so tak na wuznamne městno KI wuwiwać a po wšěm swěće postajować.

Kumštna inteligenca zepěra so na mašinelne wuknjenje, při čimž software wulke mnóstwa datow přeslědźi a z toho samostatnje konkluzije sćehnje. We wšelakich wobłukach KI hižo nětko nałožuja. Tak móže KI daty kompjuterowych tomografow lěpje a dokładnišo wuhódnoćić hač čłowjek. Tež samostatnje jěduce awta spytaja, na móžne zadźerženje druhich šoferow zwoprědka reagować.

To a tamne (31.01.24)

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
Wo wjele prjedy hač myslene sydlachu prěni čłowjekojo w srjedźnej Europje. Tole dopokazuja namakanki w prózdnjeńcy w Durinskej. Tam su slědźerjo powostanki čłowjeskich kosći našli. Te na to pokazuja, zo sydleše homo sapiens hižo před 45 000 lětami w srjedźnej Europje, byrnjež tam lodoweje doby dla přerěznje wo 15 stopnjow zymnišo było hač dźensa. Namakanki zdobom dopokazuja, kak derje je so čłowjek na tehdy knježace wobswětowe wobstejnosće nastajić móhł.

Zapustarjo na wopory njezabyli

wutora, 30. januara 2024 spisane wot:
Cyłkownje 30 porow – mjez nimi 13 młodźinskich – je minjenu sobotu w Strobicach na kromje Choćebuza mjeztym 32. zapust woswjećiło. Při tym na to skedźbnichu, zo je wjes mjeztym 572 lět stara. Lětsa ćehnjechu po wsy a wopominachu při pomniku wopory swětoweju wójnow (hlej wobraz). Tež lětsa tradicionalny zhromadny foto njepobrachowaše. Po rejwanju na wjesnym torhošću ćehnjechu wšitcy z přewodom Strobičanskich dujerjow do gratownje wohnjoweje wobory. Po puću wopytachu wjacore statoki, zo bychu sej zastaranje wuprosyli. Dźeń wuklinča ze zapustowymi rejemi diskotekarja a Strobičanskich dujerjow. Foto: Michael Helbig

Lěkarjo klinikow stawkowali

wutora, 30. januara 2024 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). Po wšej Němskej dyrbjachu so pacienća na uniwersitnych klinikach dźensa na wobmjezowanja nastajić. W tarifowym rozestajenju z krajemi je dźěłarnistwo Marburgski zwjazk wjace hač 20 000 lěkarjow a lěkarkow na 23 krajnych uniwersitnych chorownjach Němskeje do warnowanskeho stawka namołwjało. Dźěłarnistwo žada sej za lěkarjow 12,5 procentow wjace mzdy. Na centralnym zarjadowanju w Hannoveru wočakowachu tysacy wobdźělnikow.

Wustawowe sudnistwo sylnić

Berlin (dpa/SN). Unija CDU/CSU podpěruje namjet amploweje koalicije SPD, Zelenych a FDP, jako reakciju za rozrost ekstremnych politiskich stron Zwjazkowe wustawowe sudnistwo lěpje před móžnym wobwliwowanjom škitać. Tole měło so na šěrokej bazy diskutować, rjekny zastupowace frakciska předsydka Andrea Lindholz (CSU) nowinarjam. SPD namjetuje, zo měł zwjazkowy sejm přichodnje z wjetšinu dweju třećin wo tym rozsudźić. Tuchwilu dosaha jednora wjetšina.

Radšo do dobreje chorownje

Ministerski prezident Sakskeje Michael Kretschmer (nalěwo, CDU), je so dźensa na kromje posedźenja krajneho knježerstwa ­w Oschatzu z wobdźělnikami demonstracije ratarjow zetkał a k nim porěčał. Ratarjo běchu so před Starej pjelsćernju zhromadźili, hdźež sakski kabinet wuradźowaše. Knježerstwa schadźuje so prawidłownje zwonka krajneje stolicy. Foto: pa/dpa/Jan Woitas

Čornodźěło dale přiběra

wutora, 30. januara 2024 spisane wot:

Linz/Nürnberg (dpa/SN). Wobjim ilegalneho dźěła w Němskej po trochowanju fachowcow za čornodźěło tež lětsa dale přiběra. Cyłkownje drje hódnota přez čornodźěło ilegalnje zdokonjaneho wukona lětsa wo 38 miliardow na potom 481 miliardow eurow rozrosće, fachowcy trochuja. To je rozrost 8,4 procenty. Podźěl čornodźěła na nutřkokrajnym bruttoprodukće – suma wšěch nadźěłanych hódnotow w kraju – po tym na 11,3 procenty přiběra. Podźěl po dobje zniženja 2021 zaso spochi přiběra.

Fachowcy wočakuja, zo zawjedźenje zwyšeneho wobydlerskeho pjenjeza čornodźěło dale zniži. Lěpšich dochodow dla njezměja mnozy wjace za trěbne, sej ilegalnje něšto přizasłužić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND