Wojerecy (SN/CoR). Před 30 lětami su ludźo we Wojerecach dom za hóstnych dźěłaćerjow a tón za požadarjow azyla nadpadli. Wobrazy rasizma su so po cyłym kraju rozšěrili. Bě to tehdy započatk wjacorych rasistiskich nadpadow na wuchodźe a zapadźe Němskeje. Mjena Wojerecy, Rostock, Mölln a Solingen stachu so ze synonymami za prawicarsku namóc spočatk 1990tych lět. Zahajenske zarjadowanje wopomnjenskeho kónca tydźenja „Wojerecy 1991 – dopomnjenki, dopóznaća, per­spektiwy“ zhladuje tuž na pogromy we wjetšim cyłoněmskim konteksće a praša so za přiměrjenym wopominanjom.

Na podijowej rozmołwje „Wojerecy – Rostock – Mölln – Solingen“ nochcedźa potrjecheni tehdyšich nadpadow a zastupjerjo mjenowanych štyrjoch městow 17. septembra we Wojerowskej Łužiskej hali jenož podawki rysować, ale tež tři lětdźesatki dopomnjeća reflektować. Zajimcy njech so pod adresu přizjewja. Zdobom zahaja ze zarjadowanjom tež interkulturne tydźenje w Budyskim wokrjesu, kotrež so lětsa temje „Hóstne dźěło w NDR“ wěnuja.

Wosebity status w sćelaku RBB

srjeda, 15. septembera 2021 spisane wot:

Z wutwarom serbskeho programoweho poskitka Rozhłosa Berlina-Braniborskeje (RBB) je wčera braniborska Rada za naležnosće Serbow we wobłuku ­fachoweje rozmołwy serbske poskitki w medijach rozjimała.

Podstupim (SN/at). „Z app ,RBB serbski‘ móžeš sej wšitke serbskorěčne poskitki wotposkać abo wobhladać“, rjekny šefredaktor RBB dr. David Biesinger wčera na posedźenju braniborskeje serbskeje rady a skedźbni na jedyn z najnowšich wupłodow swojeho wustawa. Wón a nawodnica Choćebuskeho studija sćelaka Angelika Jordan staj radźićelam wo tym rozprawjałoj, što su nastorki wunjesli, kotrež złožuja so na prěnju tajku rozmołwu před nimale połtřeća lětom. Tehdy běchu wuhotowanje wusyłanskeho časa, personalne połoženje a nowosće kaž akcije w socialnych syćach rozjimali, rjekny předsydka rady Kathrin Šwjelina.

Jara trěbna zaběra

srjeda, 15. septembera 2021 spisane wot:
Skrućenje maćernorěčnych medijow maja w braniborskej Radźe za naležnosće Serbow za swójsku naležnosć. Po rozmołwje wo móžnym přichodźe serbskich rozhłosowych a telewizijnych wusyłanjow, digitalizacije a zapřijeću serbskich temow do němskorěčneho rozprawnistwa před połtřeća lětom staj zamołwitaj sćelaka RBB wčera takrjec „wotličiłoj“. Wuznaće k serbskej redakciji w Choćebuskim studiju RBB a z njej zwisowacym wobsaham bě wčera wospjet wusłyšeć. Zo měrja so prócowanja nětko samo na to, tele zepěranišćo zjawnoprawniskeho rozhłosa jeho specifiki dla w statnym zrěčenju RBB kruće zapisać, je kedźbyhódne. Na posedźenju serbskeje rady bě rěč wo jasnym nadawku. Zajim a zamołwitosć gremija pak njejstej jenož na rozhłós a telewiziju wu­směrjenej. Hnydom při zastupje do tematiki předsydka serbskeje rady Kathrin Šwjelina připowědźi, zo chcedźa so na přichodnym posedźenju z ćišćanymi medijemi zaběrać. A to je jara trěbne! Axel Arlt

Planuja 25 premjerow a jubilej

wutora, 14. septembera 2021 spisane wot:

Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je ze serbskej inscenaciju „Dołhož fenki běža“ hrajnu dobu 2021/2022 zahajiło. Z nowinarskej rozmołwu su sezonu wčera wobšěrnje prezentowali.

Budyšin (SN/bn). Dohromady planuje Budyske NSLDź hač do klětušeho awgusta 25 premjerow. Mjez druhim chcedźa štwórtk, 16. septembra hru „Čmjeła Hana chce do dowola lećeć“ prěni raz po­kazać. Dalše wjerški budu na přikład prapre­mjera hry Esther Undisz „Šěrcec Hanka“ po motiwach nowele Jurja Kocha „Židowka Hana“ na hłownym jewišću, zhromadna produkcija NSLDź a Serb­ske­ho ludoweho ansambla „Són swjatojanskej’ nocy“ Williama Shakespeara a pokročowanje lětušeho lětnjeho dźiwadła „Sherlock Holmes a Budyska bestija“. Nalěto ma inscenacija Serbskeho dźěćaceho dźiwadła NSLDź „Kus hinak – Małe wampiry“ swoju premjeru dožiwić.

Prěni nazymski koncert lěta

wutora, 14. septembera 2021 spisane wot:
W Slepom su předwčerawšim, njedźelu, lubowarjo nazymskich koncertow na swoje kóšty ­přišli. Spěwarki a spěwarjo kaž tež hudźbnicy folklorneho towarstwa Kólesko su w Serbskim kulturnym centrumje prěni nazymski koncert tohole lěta a po dlěšej přestawce korony dla wuhotowali. Dokelž bě sej Slepjanski publikum tajki koncert přał, je jón towarstwo z podpěru župy „Jakub Lorenc-Zalěski“ Slepo přewjedło a za to wulke připóznaće žnjało. Wosebje chwaleše sej 65 přitomnych lóštnu a wotměnjawu moderaciju. Nimo znatych a woblubowanych serbskich štučkow zaklinčachu tohorunja mnohe pěsnje ze spěwnika towarstwa, kotrež bě jeho zemrěty čłon Dieter ­Redo zezběrał a tak dalšim generacijam zachował. Mjez druhim zaklinča najlubši spěw Dietera Reda „Šła jo ta gólica trawku žnjeć“. Foto: Gerald Schön

Michał Jan Wałda

póndźela, 13. septembera 2021 spisane wot:

Měšnik, kěrlušer a hymnologa Michał Jan Wałda narodźi so 8. požnjenca 1721 ­burskej swójbje w Čornecach. Wuknješe na gymnaziju w Českim Krumlovje, Praze a Olomoucu a bě po tym chowanc Serbskeho seminara. Wón studowaše w złotym měsće nad Wołtawu teologiju a filozofiju a bě prefekt seminara. Wróćiwši so do domizny skutkowaše wot lěta 1750 do 1759 jako wikar a kapłan Bu­dyskeje cyrkwje Našeje lubeje knjenje. Wot 1761 do 1776 bě zasłužbny a woblubo­wany wosadny farar w Radworju. Na to powołachu Wałdu do Budyskeho ta­chantstwa, powyšichu jeho 1777 na šolastika a lěto po tym na tachantskeho ­kantora.

Nowe wuchopleńčaki

póndźela, 13. septembera 2021 spisane wot:
Znajeće hesło „Nóc njeje jeno za spanje“? Gustav Gründgens bě spěw 1938 spisał a bórze jón ludźo po wšěch hasach hwizdachu. Hač tomu tež z titulemi serbskeje pop-opery „Carpe Noctem“ tak budźe, mamy wočaknyć. Ja znajmjeńša móhła sej to předstajić. Wšako chowa so w spěwach ta abo tamna melodija, kotruž sej kruće zašćěpiš. Přiwšěm je rozdźěla. Wobsah jednanja aktualneje produkcije młodych Serbow zaběra so z chutnej temu. Tajku Gründgens swój čas njeměješe. Protagonistaj serbskorěčneje produkcije mataj zmištrować wužadanja, z kotrymiž so snadź tež tón abo tamny bědźi – su to strowotne wobmjezowanja abo cyle jednorje rozestajenje z tym, hač čuješ so wšědny dźeń dosć wužadany a přiwzaty. Pop-opera pak bu přiwzata, to sym sej ­wěsta. Wo tym swědča štyri wupředate předstajenja. Nětko čakamy na to, zo móžemy tež pozdźišo hišće z pomocu nowych medijow jeje wuchopleńčaki po hasach ducy hwizdać. Milenka Rječcyna

Wupředaty hudźbny wjeršk

pjatk, 10. septembera 2021 spisane wot:

Hornjołužiski festiwal komorneje hudźby je hižo do prěnjeho zynka wupředaty, 750 zastupnych lisćikow je rozebranych. Wot dźensnišeho hač do přichodneho pjatka hudźi dohromady 45 mjezynarodnych instrumentalistow w sydom łužiskich hrajnišćach.

Bart (SN/bn). „Hudźba je najrjeńša forma připowědanja. Wjeselu so tuž, zo zahajimy 2. hornjołužiski festiwal komorneje hudźby tu w Bartskej cyrkwi, hdźež smy před lětomaj mysličku za njón zrodźili. Zaměr zarjadowanja je, hudźbnikow, předewšěm ze Sakskeje, ale tež z tamnych zwjazkowych krajow a cyłeho swěta hromadu wjesć, zo bychu woni ze swojim skutkom hosćom zdaloka a zbliska rjanosć hudźby a regiona wuwědomili.“ To zwurazni intendant festiwala dr. Hagen W. Lippe-Weißenfeld wčera we wobłuku nowinarskeje rozmołwy w Bartskej ewangelskej swjatnicy.

Sokoł Malešecy

pjatk, 10. septembera 2021 spisane wot:
10. septembra 1921 běchu w Malešecach na iniciatiwu wjesneho šewskeho mištra, wjesneho chronikarja a zahoriteho serbskeho prócowarja Arnošta Sykory, a jeho syna Kurta jednotu Sokoła załožili. Arnošta Sykoru wuzwolichu za starostu, načolnik (tak rěkaše zamołwity nazwučowar) bě wučer Ota Jurak. Spočatnje přewjedowachu jenož proste (gymnastiske) zwučowanja, ale hižo w nowembru samsneho lěta móžachu młodźi Sokoljo swoje kmanosće na prěkušu a bradłach dopokazać. Narjady běštaj Marko Smoler a Herman Šleca w Čěskej darmotnje dóstałoj. Malešanska jednota so derje wuwi, bu přikład za to, wutworić lěto pozdźišo dalšej jednoće w Poršicach a Ra­dworju. W Malešecach wotměchu 1. awgusta 1922 prěni sokołski swjedźeń w Serbach. Lěto pozdźišo wutworichu tam sku­pinje Sokołkow-žonow a Sokolatow-dźěći. Najmłódšich nawjedowaše Kurt Sykora. Wón bu 1927 zwjazkowy nazwučowar. Lěto do toho bě w Malešecach w stawiznach Sokoła mjez 1920 a 1933 jenički zlět Sokolatow z wobdźělenjom wosom skupin. Hač do rozpušćenja jednoty po 9.

Regionalny a zdobom europski

štwórtk, 09. septembera 2021 spisane wot:

Poprawom nalěto planowany a na ­nazymu přestorčeny Nysowy filmowy festiwal (NFF) skići cineastam dohlad předewšěm do kina Němskeje, Pólskeje a Čěskeje. Wospjet wuhotuja we wobłuku festiwala tež specifiski serbski ­wječor.

Wulke Hendrichecy (SN/bn). Towarstwo Kunstbauerkino wuhotuje NFF mjeztym 18. raz. Wot 16. septembra wubědźuje ­so wjace hač 60 mjezynarodnych hrajnych, dokumentarnych a krótkofilmow w třoch kategorijach wo sklptury, „Rybički Nysy“ mjenowane. Darićel hłowneho „Třikrajoweho filmoweho myta“ w hódnoće 10 000 eurow je sakske ministerstwo za wědomosć, kulturu a turizm. Najlěpšu dokumentaciju mytuje kam­panja „So geht sächsich“ z 5 000 eurami, za najlěpši krótkofilm přewostaji studijna rada Wysokeje šule Žitawa/Zhorjelc dobyćerjam 1 000 eurow. Swjatočne zakónčenje z přepodaćom mytow budźe 18. septembra w Habrachćicach (Ebersbach). Patronojo NFF su wospjet sakski ministerski pre­zident Michael Kretsch­mer (CDU), hejtman ­Liberecskeho kraja Martin Půta a Zgor­zelecski měšćanosta Rafał Gronicz.

nowostki LND