Jurij Chěžka
„To je tón serbski Mácha!“
Jan Donat z Chrósćic (1917–1997), kiž bě w Praze započał wučerstwo studować, bě wot 1948 do 1962 wučer łaćonšćiny, čěšćiny a biologije na Serbskej wyšej šuli w Budyšinje a Małym Wjelkowje. W lěće 1971 nachwata po dalokostudiju na pedagogiskej wyšej šuli w Drježdźanach trěbne wotzamknjenje – z 30stronskim diplomowym dźěłom „Idejowo-historiski wobrys žiwjenja a tworjenja Jurja Khěžki“. Překlepk manuskripta mentorki prof. Lucije Hajnec přepoda dr. Beata Brězanowa njedawno Serbskemu kulturnemu archiwej. Zajimawe je Jana Donatowe dźěło, dokelž wužiwaše wón nimo ćišćanych žórłow a dopomnjenkow swójski a Jana Korjenkowy (1921–1982) zapisnik, dale „Wokolnik“ Serbowčanow z oktobra 1936 a šulsku chroniku Arcybiskopskeho gymnazija w Praze. Njech nam někotre wujimki (z přełožkom čěskich citatow) wosobinu basnika Jurja Chěžki, kotrehož stote narodniny 22. julija wopominamy, znowa zbliža.
Hórki a Chrósćicy
Wliw ideologije přepytował
Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tu w małym serialu předstajamy.
Serbskim šulam dźiwadło zbližić
Wot lěta 2012 ma Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin krute městno za serbsku dźiwadłowu pedagogowku, kotrež Załožba za serbski lud kóžde lěto dźělnje spěchuje. Wot meje tohole lěta skutkuje Judit Čornakowa z Chrósćic na tymle městnje. Studowana socialna pedagogowka bě do poroda swojeju dźěsći w Njebjelčanskej pěstowarni dźěłała, wot minjeneho lěta jako fachowa poradźowarka za pěstowarnje w Křesćansko-socialnym kubłanskim skutku. Cyle spokojom wšak tam njebě – ćim bóle to nětko je: „Mi so tu w NSLDź jara lubi. Je to dźěło połne pozitiwnych nazhonjenjow, zabawne a dosć čiłe. Móžu samostatnje dźěłać, mam pak tež team, z kotrymž móžu hromadźe kreatiwnje něšto wuwiwać a w kotrymž hodźa so nadawki rozdźělić. W swojim běrowje sym jara zrědka, je dźě nětko telko jewišćow za mnje“, so 30lětna směje.
Jónu połnu žurlu měć
Chcedźa težw archiwje UNO rešeršować
We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo koordinuje Sakska akademija wědomosćow Lipsk projekt „Wirtualne archiwy za duchownowědne slědźenja“, na kotrymž so nimo Instituta Hannyh Arendt za slědźenje wo totalitarizmje, Instituta za sakske stawizny a ludowěda, Simona Dubnoweho instituta za židowske stawizny a kulturu tež Serbski institut wobdźěla.
Lipsk/Budyšin (SN/CoR). Stawiznopis Serbow za čas mjez wójnomaj ma tež dźensa hišće mnohe běłe blaki. Nowy slědźenski projekt na Serbskim instituće ma tomu słužić, za wažnymi žórłami a dokumentami z časa Weimarskeje republiki a nacionalsocializma w archiwach rešeršować a je digitalizować. „Smy so w měrcu relatiwnje spontanje rozsudźili, so na wupisanju projekta wobdźělić. Wjeselimy so, zo je so poradźiło w Serbskim instituće dwě přidatnej projektowej městnje za to wutworić“, praji sobudźěłaćer slědźenišća dr. des. Friedrich Pollack, kiž je próstwu sobu zdźěłał.
Filmowu přehladku wobnowja
Choćebuz (SN/CoR). „K małemu jubilejej je Choćebuski filmowy festiwal swoju 15. přehladku tróšku wobnowił – to pak z wupruwowanym zaměrom, regionalnym talentam a kreatiwnym hłójčkam zmóžnić swoje filmy na wulkej płachće předstajić“, rozłožuje jednaćel Choćebuskeho filmoweho festiwala Andreas Stein. Tak zdobychu łužiskeho filmowca Erika Schieska jako noweho kuratora a koordinatora. Teritorij wubědźowanja su nětko na Delnju a Hornju Łužicu wobmjezowali. Budu tež změny we wotběhu zarjadowanja a lěpše wabjenje. Schiesko stara so tuchwilu wo to, z małej dźesaćtydźenskej seriju filmowu přehladku znaćišu sčinić. Pod hesłom „Natočiš hižo swójski film?“ su mjeztym prěnje tři filmowe přinoški na festiwalnych Facebook- a Youtube-kanalach zjawnosći přistupne, třeći pod titulom „Drama ćěkancow“ wozjewichu tam hakle před štyrjomi dnjemi. Z ironiju a humorom hladaja w přinoškach na dźěło a problemy filmoweho mustwa – wosebje „režisera“ Schieska –, kotrež spyta w Choćebuzu normalnych pasantow jako akterow zdobyć.
Wo knihach a kniharni (14.07.17)
Skónčnje je lěćo a tuž čas dowola. Mnozy podawaja so na lětni dowol w bliskosći abo trochu dale – hač z awtom, busom, ćahom abo lětadłom.
Za čas jězby najhusćišo wostudu pasemy. Ale nětko je kónc z tym! Čehodla njeměli sej raz knihu do ruki wzać? Je wam ćežko so rozsudźić, kotru měli najlěpje sobu wzać? Cyła biblioteka je wšak přewulka za kófer, ale mam perfektnje rozrisanje: ebook. Wšojedne hač je to jenož jedyn abo sto. Na swójskim kompjuterowym tableće abo ličaku ma njesměrnje wjele tajkich městno. Němske nakładnistwa dźě tele elektroniske knihi wulkoličbnje produkuja.
Něhdźe 75 procentow Němcow rady čita, 29 procentow z nich ebooki. A trend dźe do směra, zo ličba hišće dale přiběra. Na najwšelakorišich stronach w interneće móže sej čitar přistup kupić.
Krabat podležał,ale wjele dobreho zawostajił
6. Krabatowe swjedźenske hry w Čornym Chołmcu
Mjeztym šesta a poslednja stawizna wo Krabaće, na kotruž kóžde lěto tysacy přećelow Čornochołmčanskich Krabatowych swjedźenskich hrow z napjatosću čakaja, bě tež lětsa wjac hač požadana. 9 000 ludźi je sej cyłkownje 15 předstajenjow wobhladało. Přirodna kulisa Krabatoweho młyna dźě skići wulkotny wobłuk z awtentiskim hrajnišćom.
Serbskosć njepatriotisce posrědkować
Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tu w małym serialu předstajamy.
