Z wudaća: póndźela, 15 januara 2018

Praha (ČŽ/K/SN). Prěnje koło čěskich prezidentskich wólbow je wušło po wočakowanju. Zakitowar zastojnstwa Miloš Zeman nažnja 38,56 procentow hłosow, z čimž docpě dwanaće dypkow wjac hač jeho najwažniši riwala, něhdyši šef Čěskeje akademije wědomosćow Jiří Drahoš, kiž dósta 26,60 procentow přihłosowanja. Za překwapjenku maja eksperća třeće městno diplomata Pavela Fišera, kiž je z 10,29 procentami znateho tekstarja Michala Horáčeka přesćahnył. Za toho wupraji so 9,18 procentow. Sćěhuja Marek Hilšer (8,83), Mirek Topolánek (4,30), Jiří Hynek (1,23), Petr Hannig (0,56) a Vratíslav Kulhánek (0,4). Wo přichodnej hłowje stata budźe doskónčnje tuž hakle we wurisanskej wólbje mjez Zemanom a Drahošom 26./27. januara rozsudźene. Powšitkownje liča z wurunanym duelom. Jedni faworizuja snadnje dotalneho prezidenta, druzy maja jeho wužadarja za trochu wuhladnišeho. Skoro wšitcy přěhračcy su jemu podpěru přilubili. Premier Andrej Babiš namołwi Zemana, jasnje so za zapad wuprajić.

Wyše mzdy a socialne posłužby předewšěm Polakow wabja

Nürnberg (dpa/SN). Ličba pólskich staćanow, kotřiž w Němskej dźěłaja a tule dawki płaća, dale přiběra. Loni w měrcu bě jich po informacijach Zwjazkoweje agentury za dźěło w Nürnbergu něhdźe 366 400. Lěta 2012 dźěłaše 157 000 Polakow w Němskej. Rozrost je po měnjenju agentury wuslědk wotewrjenych dźěłowych wikow Europskeje unije, kotrež płaća wot lěta 2011 tež za Pólsku. Wot toho časa móža ludźo ze susodneho kraja bjez wobmjezowanja w Němskej dźěłać. Přirunujo z druhimi krajemi zaběra Pólska druhe městno. Ličba turkowskich dźěławych je hišće wjetša. W měrcu 2017 bě jich wjace hač 522 000.

Z přistupom Pólskeje k Europskej uniji lěta 2004 dožiwichu němske dźěłowe wiki­ rozmach. Předewšěm ludźo z pomjeznych kónčin so za dźěłom w Němskej rozhladowachu. Tole potwjerdźa tež dźěłowa­ agentura w braniborskim Frankfurće nad Wódru. Tam su mjeztym agenturu „Eures“ z wjacorymi wotnožkami załožili, hdźež pólskich zajimcow poradźuja. Sobudźěłaćerjo su dźěl europskeje syće, kotraž mjezu přesahowace dźěło spěchuje.

Lětuši jolka-swjedźeń w Nuknicy bě radźeny jubilej. Zarjadowarjo su so zawjednosći spjećowali, 20. narodnin dla přehnawać a z gwałtom wulce spektakularny program zwoprawdźić chcyć. Ně, koncentrowachu so na to, štož běchu minjene lěta zmištrowali a štož je přičina toho, zo je swjedźeń po lětdźesatkomaj kruty wjeršk kulturneho lěta w Serbach, kotryž móhł bjezdwěla hišće wjace hač lětsa nimale tysac­ přihladowarjow přiwabić – za čož wšak dyrbjeli organizatorojo bróžeń wu­twarić. Planowane pak to njeje, a rozšěrjenje njeby najskerje samozrozumjenju sobuskutkowacych wotpowědowało. Sympatisce redukowany, časowje wobmjezowany program a kompaktny, wšo druhe hač wuwalcowany wohnjostroj rěča za to, zo je sej wjesny klub swěrny wostał, byrnjež sej zawěsće wuwědomił, zo je jolka mjeztym jako „ludowa schadźowanka“ dawno etablěrowana. Bosćan Nawka

Praha (ČŽ/K/SN). Čěska je do Makedonskeje a Serbiskeje 55 policistow pósłała. W spomnjenymaj krajomaj maja woni sobu zesylnić škit hranicow Europskeje unije.

Čěski nutřkowny minister Lubomír Metnar ma tole za lěpšu pomoc hač přerozdźělowanje­ ćěkancow. Zdobom so nadźija, zo wšelke europske staty swój kritiski nahlad na wobchadźenje Čěskeje z migraciskej krizu změnja. Na swoje słužbne městna podachu so čěscy poli­cisća prěni raz z nowymi přezpólnymi wozydłami Land Rover, kotrež su za wukrajne­ misije přihódniše. Wuhoto­wani su mužojo z přisłušnymi brónjemi a z techniku za wobkedźbowanje póćmje. W Makedonskej je 40 čěskich policistow njedaloko města Gevgelija při grjekskej hranicy zasadźenych. 15 z nich wukonja słužbu w Serbiskej blisko města Negotin při hranicy k Bołharskej.

Wukrajne misije čěskich policistow běchu so w lěće 2015 započeli. Wot toho časa je něhdźe 1 200 zasto­jnikow z Čěskeje republiki we wukraju słužiło, hłownje w statach tak mjenowaneje balkanskeje šće­žki.

„Kak hodźała so naša demokratija polěpšić?“ Tele prašenje zaběraše telko ludźi,­ zo dyrbjachu do přednoška prof. dr. Wernera Patzelta něhdźe połsta ludźi­ zaso domoj pósłać.

Budyšin (CS/SN). Hladajo na wulki nawal wopytowarjow w Muzeju Budyšin su organizatorojo­ „Budyskich rozmołwow“ přilubili, zo přednošowar lětsa hišće raz do sprjewineho města přijědźe.

Referent so na spočatku tróšku prowokantnje prašeše, hač dyrbi so naša demokratija scyła polěpšić?, a wotmołwi na to hnydom sam: „Poprawom to njetrjeba, přetož při lońšich wólbach zwjazkoweho sejma je bjezporočnje fungowała.“ Wona je skutkowała, kaž ma to po šulskich knihach być. Lud je na to reagował, zo chcychu knježacy jemu napowědać, zo su jeho problemy jenož wumyslene. Lud je reagował a swój křižik tam sadźił, hdźež to knježacych najbóle boli, Patzelt rjekny. Hladajo na protestnu stronu AfD wón poruči: Je-li mudra, so dale wuwiwa, kaž něhdy Zeleni a Lěwica, na stronu, kotraž­ móže našemu krajej słužić.

Radźeny jubilejny swjedźeń wjace hač 800 wopytowarjow přiwabił

Nuknica (SN/bn). Na jubilejny 20. jolka-swjedźeń je sobotu wjace hač 800 ludźi do Brězanec bróžnje w Nuknicy přichwatało. Wjelelětny moderator Marko Jurk witaše w mjenje wjesneho kluba, kotryž zarjadowanje wot wšeho spočatka organizuje, hosći z Łužicy a za jeje mjezami runje tak kaž z wukraja, mjez druhim z Čěskeje a Finskeje.

Hłownej temje programa běštej wjelča problematika kaž tež tak mjenowana postfaktiska doba ze swojim protagonistom Donaldom Trumpom.

Po tradicionelnym wašnju wustupištej muski kaž tež dźěćacy chór pod dirigatom wuměłskeho nawody swjedźenja Michała Cyža. Skupina žonow z Nuknicy, Prawoćic a Kopšina pokaza Kozaksku reju. Skeč „Černonawka a wjelk“ překwapi ze šibałej pointu, w kotrejž znaty zajac ruskich trikowych filmow takrjec ex machina problem rozrisa. SG Sněhowka wěnowaše so w swojim kabareće mafioznym strukturam tu a druhdźe a žněješe wulki přiklesk. Nimo toho su zarjadowarjo znowa kwis přewjedli a sej wospjet młodu spěwarku, Nukničanku Milenu Wowčerjec, na jewišćo přeprosyli.

Štož so nad łužiskej zemju stawa, steji zwjetša w nowinach. Su pak tež wuwića pod zemju, kotrež su mnohim ludźom wulce zajimawe. Wo tym jednaše tele dny přednošk w Kamjenskim Muzeju zapadneje Łužicy.

Kamjenc (BG/SN). Hač na poslednje městno wobsadźena bě žurla Kamjenskeho Muzeja zapadneje Łužicy, jako tam geologoa dr. Jochen Rascher z Freibergskeje towaršnosće za nałožowanu geo­logiju a dr. Gerda Standke ze sakskeho krajneho zarjada za wobswět, ratarstwo a geologiju přednošowaštaj. Jeju tema rěkaše „Geologija Brěznjanskeje namakanki fosilijow a nowokartěrowanje wuchodosakskeho terciera“. Tale wědomostna tema dawno jenož wědomostnikow njezaběra. W Sakskej je wjele hobbyjowych slědźerjow, kotřiž wobsedźa nahladnu zběrku kamjenjow, dokelž so hižo dołhi čas z łužiskimi podzemskimi zajimawostkami zaběraja.

Serbske Pazlicy/Njebjelčicy (SN/MWj). Dokelž su lětuše jutry 1. apryla poměrnje zahe, smědźa so tež přiwisnicy karnewala wjeselić, zo na nich hižo bórze norske dny čakaja. Tohodla je nětko tohorunja Serbskopazličanske karnewalowe towarstwo w horcej fazy přihotow swojich zarjadowanjow. Z princowskim porom Jensom I. a Sylviju I. z Frogmaniskeje přeprošeja Serbskopazličenjo na mjeztym hižo 48. karnewalowu sezonu, kotraž steji pod hesłom „Lóza huba čerwjena na póstnicach je košena“.

Njewočakowano wulki wothłós žnjeli su sobotu domjace a zahrodowe čaporowe wiki, kotrež staj Kerstin a René Kroll w swojim Wudworskim zahrodnistwje přewjedli. Cyły dźeń přichadźachu ludźo z blišeje a dalšeje wokoliny, zo bychu so po jednej z rostlinarjow rozhladowali. Tam bě dźěl zawostajenstwa loni zemrěteje maćerje Renéja­ Krolla wupołoženy, štož bě mandźelskimaj přeškoda preč ćisnyć. Na te wašnje­ nadeńdźechu někotrežkuli talerje, škleńcy, šklě, swěčniki, wazy a wjele dalšeho noweho wobsedźerja. Njepředate wěcy wostanu nětko dalše štyri tydźenje w poskitku. Dobytk budźe na dobro Smječkečanskeje dźěćaceje a młodźinskeje wohnjoweje wobory. Foto: Feliks Haza

Tragiski wukónc nurjenja

Brězowka. Při nurjenju w Brězowskim jězoru sta so sobotu popołdnju nje­zbožo. Třo mužojo w starobje 55, 59 a 77 lět podachu so tam zhromadnje pod wodu. Jako najmłódši z nich nadobo hižo blisko tamneju njebě, wonaj za nim pytaštaj a we hłubokosći šěsć metrow namaka­štaj. Wućahnywši jeho z wody so nurjakomaj kaž tež přiwołanej lěkarce poradźi muža wožiwić, tak zo dowjezechu znje­zboženeho do chorownje. Tam pak wón we wječornych hodźinach zemrě.