Z wudaća: srjeda, 14 februara 2018

Předstaja digitalnu wučbnicu

Drježdźany. Rěčny centrum WITAJ chce 29. měrca w Drježdźanskej statnej kencliji prěnju serbsku digitalnu wučbnicu předstajić. Za prezentaciju programa „Serbšćinu DIGITALNJE krok po kroku wuknyć – prawopis a gramatiku“ staj so mjez druhim sakskaj statnaj ministraj za wědomosć a wuměłstwo kaž tež kultus dr. Eva-Maria Stange (SPD) a Christian ­Piwarz (CDU) přizjewiłoj.

Wupisaja stipendij

Biskopicy. Zhromadna załožba města Biskopic wupisa stipendij za wobdarjenych młodych muzeologow a wuměłskich wědomostnikow. Po zakónčenju studija ma so stipendiatej na šěsć měsacow swobodne dźěło bjez wjetšich financnych starosćow zmóžnić. Požadanja pod hesłom „stipendij“ přijimuje Biskopičanske měšćanske zarjadnistwo.

Hładźina morja spěšnišo stupa

Radwor (SN/MkWj). We wobłuku mjeztym 26. politiskeje popjelneje srjedy sakskeje CDU je serbski zapósłanc CDU w krajnym sejmje Marko Šiman dźensa Katolski serbski dźěćacy dom „Alojs Andricki“ w Radworju wopytał. Přewodźałoj staj jeho zapósłanc sejma Frank Hirche a Budyski měšćanski radźićel Heinrich Schleppers. Dźěći zanjesechu hosćom swoju „hymnu“ na Alojsa Andrickeho a znazornichu tak, kak samozrozumliwje serbsku rěč a kulturu pěstuja. Do toho běštaj wjesnjanosta Wincenc Baberška (CDU) a nawodnica domu Mónika Bukowa hosći witałoj. Bukowa rozłoži jim koncept dźěćaceho přebywanišća, hdźež tuchwilu 127 dźěći hladaja. Tak dźiwaja tam runje tak na nabožne kubłanje kaž tež na serbskosć. Po Montessoriskim koncepće přewodźeja dźěći k zažnej samostatnosći. Česćowanje lěta 2011 zbóžnoprajeneho Alojsa Andrickeho, po kotrymž je dom wot 1984 pomjenowany, je wšěm wosebje wažne. Delegacija politikarjow měješe składnosć, sej lěta 2012 poswjećene dźěćace přebywanišćo wobhladać. Wone steji na městnje stareho domu.

Wotličić zdokonjane šěri wid do přichoda

Choćebuz (AnK/SN). Lětsa chce Choćebuske Dźěłanišćo za serbske kubłanske wuwiwanje (ABC) wudać nowe wučbne srědki. Mjez nimi su hra Magellan a stikery chwalby. Za wučbu na Delnjoserbskim gymnaziju chce ABC wubrane filmy Pójsynogi jako DVD produkować dać. ­Dale planuje tež aktualizowane wudaće kompjuteroweje terminologije. Zhromadnje z Krajnym institutom za šule a medije Berlin-Braniborska (LISUM) wozjewi předźěłany ramikowy plan za 11. a 12. lětnik. W kooperaciji z Rěčnym centrumom WITAJ a Ludowym nakładnistwom Domowina ma nastać dźěłowy zešiwk za gramatiku „Pó serbsku!“ a „Lutk 1“ – to su knihi, pisanskej zešiwkaj, wučerske poručenje, słuchanska CD k wučerskim poručenjam. Předwidźane su nimo toho podpěra Olympiady serbskeje rěče w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa, dalekubłanje k wšelakim wudźěłkam a mjeztym 4. lětni kurs delnjoserbšćiny w kooperaciji z Choćebuskej Šulu za delnjoserbsku rěč a kulturu. Sobudźěłaćerki a sobudźěłaćerjo zarjadnišća maja mjeztym lěpše dźěłowe wuměnjenja.

Smochćicy (SN/bn). „Cyrkwje a wójna – Dźensa so wo měr starać“ je hesło, pod kotrymž wuhotuja Ewangelsko-lutherski cyrkwinski wobwod Budyšin-Kamjenc, Budyski dekanat a Towarstwo Cyrila a Metoda lětsa ekumeniski póstny seminar w Smochčanskim Domje biskopa Bena. Tež w lěće 2018, w kotrymž zhladujemy na wšelake róčnicy w zwisku z bojowniskimi rozestajenjemi, kaž na přikład na 1 000 lět Budyskeho měra abo na kónc Prěnjeje swětoweje wójny, knježi w mnohich kónčinach njeměr. W srjedźišću seminara steji tuž prašenje, kotre prócowanja wo měr su ze stron cyrkwjow zwoprawdźene abo kotre runje su kaž tež, što konkretnje w tymle zmysle zdokonjeja a kotre směrnicy nastupajo wójnu a měr měli křesćanam z orientaciju być.

Wojerowske stare město chce ludźi z „bulwarom Cyrkwinska“ wot 4. junija do 1. julija přeprosyć, zo bychu tam flaněrowali a chłóšćili. Z projektom wobdźěli so přemysłowy kruh Město-přichod na jubileju „750 lět Wojerecy“.

Wojerecy (AK/SN). „Chcemy žiwu městnosć přebytka a dožiwjenja tworić, zapřijejo wikowanje, gastronomiju a posłužby.“ Tak předstaji cityjowa managerka a architektka Dorit Baumeister koncept wčera we wobydlerskim centrumje Piwarska hasa 1. „Z hrodom, coowom, wobydlerskim centrumom a kinom mamy kompaktnje štyrjoch sylnych partnerow w starym měsće.“ Wotpohladane je areal kwalitatiwnje nahódnoćić, zjawne rumy zapřijeć a poskitki rozšěrić.

Dwě a poł lěta hakle je Anna Gümbel ­šulerka Choćebuskeho Delnjoserbskeho gymnazija. „Rěče wuknyć je mi wjeselo, nimo delnjoserbšćiny mam na gymnaziju łaćonšćinu a jendźelšćinu“, mi 14lětna powěda. „Tónle gymnazij ma dobre mjeno w měsće a wokolinje. Wabiło mje tež je, zeznać mi hač do toho skerje njeznatu serbsku kulturu a rěč.“ Z Dortmunda pochadźaca mjeztym delnjoserbšćinu tež rady nałožuje a hornjoserbšćinu zdźěla rozumi. Škoda, wona praji, zo je serbšćina w Choćebuzu a wokolinje jeno zrědka zjawnje słyšeć. Njedaloko Serbskeho domu bydlaca pak wo tam wotměwacych so zarjadowanjach wě. A připowědźenje stacijow w delnjoserbšćinje w zjawnych wobchadnych srědkach w Choćebuzu ma wona za dobre.

Nimo rěčow pěstuje Anna Gümbel dalši konik, a to je hudźba. Hižo dźewjeć a poł lěta hudźi wona na smyčkowym instrumenće cello a je swěrna šulerka Choćebuskeho konserwatorija. „Njebych-li hudźbu měła, by mi něšto pobrachowało. Hač pak so jónu powołansce na tym polu profiluju, hišće njewěm.“

Wojerecy (SN/at). Z mjezywuslědkami europskeje wobydlerskeje iniciatiwy Minority SafePack budźe so Zwjazkowe předsydstwo Domowiny na swojim přichodnym wuradźowanju 23. februara w Choćebuzu zaběrać. W přihotach na to su čłonojo prezidija temu wčera na posedźenju we Wojerecach rozjimali.

Kaž předsyda Domowiny Dawid Statnik wuzběhny, „je docpěće jednoho miliona podpismow po informacijach FUEN dźeń a bliše. Tróšku zadźiwani smy nad słabym wobdźělenjom w Němskej.“ Prezidij Domowiny namołwja tohodla wšitkich Serbow a jich přećelow, iniciatiwu hišće podpěrać a dalšich zwjazkarjow zdobyć. Podpisma su móžne w interneće pod www.minority-safepack.eu.

Prezidij je dale wo namjetomaj rozsudźił, serbskej ćělesy na zarjadowanja we wukraju delegować. Tak pósćele Domowina hudźbnu skupinu JANKAHANKA na 111. jubilej wobstaća Towarstwa přećelow Serbow 3. měrca w Praze. Zelenu swěcu da tohorunja Serbskemu młodźinskemu towarstwu Pawk, zo by so na nalětnim seminarje MENS kónc měrca w pólskim Opolu wobdźěliło.

Berlin (dpa/SN). Amtěrowacy zwjazkowy ratarski minister Christian Schmidt (CSU) je přeswědčeny, zo ekoratarjenje w Němskej dale přiběra. „Bio dawno wjace nišowy produkt njeje“, rjekny politikar powěsćerni dpa składnostnje wotewrjenja přehladki za přirodnu jědź Biofach dźensa w Nürnbergu. Tež přichodnje ­budźe bioratarstwo podpěrane a projekty předewšěm mjeńšich zawodow za regionalne zwičnjenje spěchowane.

Yıldırım nadźija so pohiba

Istanbul/Berlin (dpa/SN). Turkowski ministerski prezident Binali Yıldırım nadźija so po swójskich słowach bórzomneho pušćenja korespondenta nowiny Welt Deniza Yücela, kiž je bjez wobskóržby hižo lěto w turkowskim jastwje. Do zetkanja ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU) jutře w Berlinje pak Yıldırım na to skedźbnja, zo wo tym justica Turkowskeje rozsudźi, nic jeje knježerstwo. Po přełožku sćelaka rjekny wón wčera we wusyłanju ARD-Tagesthemen: „Nadźijam so, zo jeho za krótki čas pušća.“

Inflacija wobmjezowana

Praha (dpa/SN). Čěske knježerstwo populistiskeho hibanja ANO chce wobornu wučbu zaso jako winowatostny předmjet na šulach zawjesć. Šulerjo měli na­wuknyć, „što rěka Čech być“, rjekny zakitowanska ministerka Karla Šlechtová w internetnym wudaću nowiny Mladá fronta Dnes. Šulski předmjet běchu 1991, dwě lěće po somoćanej rewoluciji, wotstronili. Na wučbnym planje ma nimo toho po­srědkowanje zakładneje wědy wo wójsku, kurs k prěnjej pomocy a prawe zadźerženje při terorowym nadpadźe stać. Kritikarjo widźa w planach knježerstwa „militarizaciju towaršnosće“.

Čěska republika je wot 1999 z čłonom NATO. Wobornu winowatosć běchu lěta 2005 zběhnyli. Wójsku nětko dorost pobrachuje.