Z wudaća: wutora, 09 awgusta 2022

Berlin (dpa/SN). Po wobtřělenju ukrainskeje atomoweje milinarnje Saporiššja nima zwjazkowy zarjad za škit před pruhami (BfS) dotal žane pokiwy na radioaktiwne zanjerodźenje atmosfery. „Nimamy žane pokiwy na móžnu radioaktiwitu w atmosferje“, zarjad medijam zdźěli. Wšitke dotal předležace namě­rjene daty pohibuja so „w normalnym wobłuku“. BfS z tym njeliči, zo móhła so wokolina milinarnje atomarnje zanje­rodźić, starosća pak so wo zawěsćeny wotběh dźěła jadroweje milinarnje. ­Saporiššja je najwjetša atomowa milinarnja Europy. Wona je wot ruskich ­jednotkow wobsadźena. Minjene dny běchu wospjet z kanonami na milinarnju třě­leli. Kijew a Moskwa dawatej sej mjez ­sobu winu za to.

Brüssel (dpa/SN). Europski nuzowy plan nastupajo zemski płun k přihotowanju na móžne přetorhnjenje dodawanja ruskeho płuna wot dźensnišeho płaći. Plan předwidźi, zo wšitke čłonske staty hač do měrca přichodneho lěta přetrjebu płuna dobrowólnje wo 15 procentow zniža. Před pozadkom wójny w Ukrainje je Ruska dodawanje zemskeho płuna do EU hižo drastisce znižiła. Cyłkownje chcyła EU 45 miliardow kubiknych metrow zalutować, Němska dźesać miliardow. Město zemskeho płuna chcedźa židki płun zasadźić, kiž přiwjezu mjez druhim z Norwegskeje a USA. EU chcyła na kóždy pad tomu zadźěwać, zo dóńdźe w zymje k njedostatkam při zastaranju z płunom.

Berlin (dpa/SN). Z SPD wuzamknjeny awtor Thilo Sarrazin je rozsud změrcowskeje komisije nastupajo bywšeho kanclera Gerharda Schrödera kritizował. „Pak nima strona scyła žanu moralku wjace abo wona wěri, zo je islam kritizowaca kniha hórša hač podpěra na dobro brutalneho diktatora kaž Putina“, rjekny bywši politikar nowinarjam. Tule nałožuja wšelake měritka, Sarrazin rjekny.

Bywšeho kanclera běchu po ruskim nadpadźe na Ukrainu toho dźěła za ruski statny koncern Gazprom dla a přećelstwa k prezidentej Wladimirej Putinej raznje kritizowali. Wjace hač dźesać regionalnych zwjazkow SPD bě sej na to ­žadało, Schrödera z SPD wuzamknyć. Změrcowska komisija w Hannoveru bě wčera w prěnjej instancy rozsudźiła, zo njeje Schröder stronski porjad ranił a zo njewidźi zakład za wuzamknjenje.

Zwjazkowy minister za strowotnistwo Karl Lauterbach (SPD) je Schrödera namołwjał, dobrowólnje z SPD wustupić. „Je-li jemu přećelstwo k Putinej tak wažne, potom njeje za njeho w SPD městna.“

Geopark w Mužakowskim zahorku ma noweho nošerja

Mužakow (JoS/SN). W lěće 2015 spož­čichu Mužakowskemu zahorkej titul UNESCO Global Geopark. Tajkich je w Němskej jeničce pjeć dalšich. Wot lětsa pak ma geopark tež hišće wosebite pomjenowanje EVTZ mbH. EVTZ steji za Europski zwjazk za teritorialne zhromadne dźěło, noweho nošerja parka. UNESCO žadaše sej hižo 2015 wot zarjadnistwa parka so wo hranicy přesahowace nošerstwo prócować. „2019, jako UNESCO kaž kóžde štwórte lěto status parka znowa hódnoćeše, njemějachmy hišće finalne dorěčenje“, zdźěli direktorka zarjadnistwa geoparka Nancy Sauer. Swoje sydło ma geopark w starej cyhelnicy w Małym Kólsku (Klein Kölzig). „Mjezystaw pak ­organizaciju přeswědči, dyrbjachmy jenož hišće někotre formality rozrisać. To je so nam mjeztym poradźiło.“ Zakład EVTZ mbH tworja wosom pólskich a šěsć němskich komunalnych čłonow kaž tež wokrjesaj Zhorjelc a Sprjewja-Nysa.

Nimale kóždy serbski młodostny so prawidłownje w socialnej syći Instagram rozhladuje. Tam dźě zhoniš, štó runje što čini abo hdźe što běži. Ja informuju so na Instagramje tež wšědnje, što so w Serbach wotměwa. To je za mnje wosobje zajimawe, hdyž wotydźenja zwonka Łužicy přebywam. Profil Serbskeho rozhłosa mi prawidłownje z tekstami, wobrazami a widejemi serbske nowosće zbliži. To mam za jara wažne, wšako surfuju runja mojim towaršam husćišo na Instagramje, hač zo rozhłós słucham. Najwažniše informacije pak přiwšěm zhonju. Za jara zajimawy mam tež profil Załožby za serbski lud. Tam prawidłownje z rjanymi pisanymi wobrazami wo serbskich projektach a aktiwitach Załožby informuja. Přeju sej, zo bychu to wjace ludźi widźeli. Accountej Załožby wšak sćěhuje wokomiknje jenož 295 ludźi na Instagramje, štož je přiru­nujo z druhimi stronami poměrnje mało. Přez někotre małe triki pak da so ličba followerow tež powjetšić. Pětr Dźisławk

We wobłuku mjeztym 11. dnjow wuměłstwowych a rjemjeslniskich statokow mějachu wopytowarjo minjenu sobotu składnosć, sej w błótowskich Bórkowach nowu multifunkcionalnu a dźěćacym potrjebam wotpowědowacu dźěłarnju wobhladać. Wona je wobstatk lěta 2020 wotewrjeneho dźěćaceho hospica „Mejska róža“ za ćežko schorjene dźěći. Mjeztym je něhdźe sto dźěći w hospicu přebywało, kiž je prěni stacionarny dźěćacy hospic w Braniborskej a z ambulantnymi bydlenjemi po wšej Němskej jónkrótny. Swójby maja składnosć, styki k druhim swójbam z ćežko schorjenymi dźěćimi nawjazać a sej nazhonjenja wuměnjeć. Foto: Michael Helbig

Podstupim (dpa/SN). Najebać jeje wotstup jako intendantka sćelaka Berlin-Braniborska (RBB) chce so hłowny wuběrk Braniborskeho krajneho sejma Patriciju Schlesinger nastupajo wumjetowanja přećiwo njej woprašeć. Wotpowědne přeprošenje na wurjadne posedźenje wutoru přichodneho tydźenja su hižo rozesłali, rjekny předsyda wuběrka Daniel Keller (SPD) na naprašowanje medijow. „Z wotstupom Schlesinger njeje pad skónčeny“, Keller rjekny. „Předźěłanje so nětko hakle započina.“ Na posedźenje přeprosyli su tež předsydku rozhłosoweje rady Friederiku von Kirchbach. Poprawom chcychu so Schlesinger hižo srjedź julija prašeć. Wona pak bě přeprošenje gremija ignorowała, štož bě wulke rozhorjenje zbudźiło. Wumjetowanja přećiwo njej běchu so kónc junija jewili. Dotal njerozrisane prašenja sahaja wot dwělomnych zrěčenjow z „poradźowarjemi“ k mjeztym blokowanemu twarskemu předewzaću RBB, přez zwyšenje swójskeje mzdy na dobre 300 000 eurow hač k luksurioznemu přetwarej jeje słužbnych rumnosćow. Nimo toho chcedźa swjedźenje w jeje priwatnym bydlenju na kóšty RBB přeswětlić.

Tójšto pozdźišo hač spočatnje planowane je twarska firma Stolle wčera w Chrósćicach Cyrkwinsku horu a městno před bywšim gmejnskim zarjadnistwom přetwarić započała. Jako prěnje su asfaltowu worštu wotnosyli. Přichodne tydźenje kładu tu mjez druhim nowe roły za dešćikowu wodu, zo móhli ju lěpje do Satkule wotwodźeć. Foto: Feliks Haza

Nimo dalšich insektow su předewšěm tež pčołki za přirodu nimoměry wažne. Často sej małe stworjenčka prawje wažić njewěmy. Tohodla so w lětnjej seriji na lokalnej stronje lětsa pilnym ­pčołkam a pčołarjam wěnujemy. (11)

Pozastanješ-li w Konjecach, zo by sej w pčólnicy „Regina“ škleńcu słódneho mjeda kupił, sy spěšnje z nazhonitym pčołarjom Janom Šołtu do zajimaweje rozmołwy zaplećeny. Lědma móhł wěrić, zo je wón, pilny kaž jeho pčołki, loni wosomdźesate narodniny swjećił. Jeho kolebka steješe za čas Druheje swětoweje wójny w Salowje. Dokelž so nan hižo ze suroweje wójny njenawróći, dyrbješe so Jan z maćerju wo 16 hektarow wulke ratarstwo starać. Wot swojeho dźěda Pětra Brězana, Salowskeho młynka, kotryž bě pčołar, zhoni, kak wažne su pčołki za wšu přirodu. Jako dźěd 1954 zemrě, so Jan Šołta, hakle 15lětny, wo zawostajene pčołki staraše.

Budyšin. Składnostnje 30lětneho wobstaća Budyskeje wobdźělenskeje a wobhospodarjenskeje towaršnosće (BBB) wulosuja kóždy měsac atraktiwne myta. W awgusće wulosuja 30 swójbnych zastupnych lisćikow do Małowjelkowskeho prazwěrjenca. Na wulosowanju wobdźělić móža so zajimcy hač do kónca měsaca z mejlku pod adresu . Hač dosrjedź přichodneho měsaca dobyćerjow zwěsća a jich na to pisomnje informuja.