Z wudaća: štwórtk, 16 nowembera 2023

Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko je znowa ciwilistow we wjacorych štwórćach města Gazy w sewjernym dźělu Gazaskeho pasma namołwjał, kónčinu ­wopušćić. Hač do 16 hodź. měli wšitcy wobydlerjo swójskeje wěstoty dla do „humanitarneho pasma“ na juhu po­brjóžneje kónčiny ćeknyć, rěčnik armeje zdźěli. Israel ludźi hižo tydźenje dołho namołwja, na juh dospołnje zawrjeneho Gazaskeho pasma ćeknyć. Tola tež tam je minjeny čas wospjet k nalětam israelskich lětadłow dóšło. Israelska armeja nadběhuje po swójskich informacijach jenož objekty islamistiskeje Hamas. Po informacijach Palestinjanow je při israelskej ofensiwje mjeztym wjace hač 10 000 ciwilistow zemrěło.

New York (dpa/SN). Bjezstrašnostna rada UNO je rezoluciju schwaliła, w kotrejž žada sej wjacore dny trajacy přiměr w Gazaskim pasmje. Po dołhej ćahańcy je so najmócniši gremij UNO wčera wječor ­na zhromadne wobzamknjenje dojednał. USA su so runje tak kaž Ruska a Wulka Britaniska hłosa wzdali. Dwanaće z cyłkownje 15 čłonskich statow za tekst ­hłosowaše. Rezolucije bjezstrašnostneje rady su ludoprawnisce zawjazowace a maja mjezynarodnu skutkownosć.

W rezoluciji žadaja sej mjez druhim „nuznje trěbnu a rozšěrjenu humanitarnu přestawku a koridory w cyłym Gazaskim pasmje za dosahacu ličbu dnjow“, zo móhli w přezjednosći z ludowym prawom humanitarnu pomoc organizować. Tekst wuzběhuje při tym wosebje nuzu palestinskich dźěći a młodostnych kaž tež „hłuboku starosć hladajo na huma­nitarne połoženje w Gazaskim pasmje a razne wuskutki na ciwilnu ludnosć, wosebje nadměrne wuskutki na dźěći“. Namócne přesydlenje palestinskeje ludnosće w rezoluciji wotpokazuja.

Wuběrk zwjazkoweho sejma wuradźuje – unija chce přetorhnjenje

Berlin (dpa/SN). Etatowy wuběrk zwjazkoweho sejma je dźensa poslednje naprawy za dozhotowjenje wot financneho ministra Christiana Lindnera (FDP) naćisnjeneho etata Němskeje za lěto 2024 zwoprawdźił. Wuradźowanja su wotměli, byrnjež zwjazkowe wustawowe sudnistwo wčera ze swojim wusudom 60 miliardow eurow wulku dźěru w financowanju klimowych projektow zawinowało. Předewzaća, kotrež chcychu z tak mjenowaneho klimoweho a transformaciskeho fondsa zapłaćić, su tuž blokowane. Na­jebać to chcedźa etat 2024 wobzamknyć.

Po dotalnych nazhonjenjach zapósłancy w tak mjenowanym posedźenju za dozhotowjenje etata hišće tójšto změnow přesadźeja. Posedźenje traje tuž stajnje zaso hač do połnocy. Zwjazkowy etat za přichodne lěto chcedźa w plenarnym tydźenju wot 27. nowembra hač do 1. decembra doskónčnje wobzamknyć. W nim zakótwjene su tež srědki Załožby za serbski lud.

Wusud zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa nastupajo 60 miliardow eurow zawinuje wulku dźěru w etaće financneho ministerstwa Christiana Lindnera za lěto 2024. Rozsud sudnikow w Karlsruhe je pak tež jasne poselstwo: Knježerstwo nima tež w časach krizy prawo, prawidła parlamentarizma ignorować a takrjec činić, štož chce. Tole je samsne sudnistwo před tydźenjemi hižo raz potwjerdźiło, jako je galop knježerstwa z tepjenskim zakonjom přez zwjazkowy sejm zadźeržało. Nětko drje opozicija dokładnišo pruwuje, što je amplowe knježerstwo minjeny čas na tute wašnje hižo wšitko přesadźić spytało. Što je poprawom z wonym „dwójnym wumsom“, z kotrymž chcyše zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) – z pomocu 200 miliardow eurow – energijowu krizu přewinyć? Postupowanje bě na kóždy pad podobne. Medialnje skutkowne inscenacije su derje za nahladnosć knježerstwa, kiž konsekwentnje jedna. Zakonje pak płaća za wšěch. Marko Wjeńka

Połni wočakowanja běchu šulerki a šulerjo 7. a 8. lětnikow wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ w Kulowje póndźelu, 6. nowembra. Za wony dźeń mjenujcy bě so Židowski muzej w Berlinje na wopyt připowědźił. Tajka wotměna wot normalneho šulskeho dnja je pola šulerstwa wězo jara witana. Připrajenje muzeja drje je hižo do nazymskich prózdnin dóšło. Zo změje tema „Židowstwo – antisemitizm“ w mjezyčasu tajku politisku brizancu, njemóžachmy tehdy hišće wědźeć.

Přiwšěm pak wěnowaše so projekt skerje posrědkowanju wědy, hač politiskemu rozswětlowanju. Samo so wě, zo běchu zamołwići na wšitke prašenja šulerjow přihotowani, ale wuměna na samsnej runinje steješe w srjedźišću. ­Sobudźěłaćerjomaj muzeja, Bri Schröder a Janej Beckmanej, so dźěło ze šulerjemi wočiwidnje jara lubješe. Wonaj moti­wowaštaj šulerjow kisty z eksponatami, tafle z rozkładźenskimi tekstami, witriny a metodiske graty kaž karty za wothłosowanje z turoweho busa wupakować. Po tym rozestajachu so ze židowskimi stawiznami. Rady wotmołwještaj na wšitke wćipne prašenja, daštaj tute pak tež do publikuma wróćo.

W nazymskim času je husto widźiš – dźiwje husy. Po stach tworja impozantne figury, ručež so do njebja pozběhnu. ­Tuchwilu přebywaja wulke črjódy tajkich husow na łužiskich polach a honach, pak wotpočujo, pak so za dalši puć do ćopłych krajow ­sylnjo. Naš fotograf je syłu husow mjez Wěteńcu a Miłoćicami wobkedźbował. Prjedy pak, hač móžeše wšitke husy zličić, běchu hižo wotlećeli. Foto: Feliks Haza

Wojerowske wjesne žony (Landfauen) su so na swoje prěnje nazymske schadźowanje zetkali. Tam su ­wo tym wuradźowali, kak přichodne planowane akcije kaž adwentne wiki přewjedu.

Wojerecy (SiR/SN). Do skupiny dotal ­dźesać čłonkow z hłownej iniciatorku Roswithu Petschick słuša nětko tež muž. Choćebužan Hans–Jürgen Tamm je rjemjeslnisce wobdarjeny. 63lětny mišter zahrodnistwa praji: „Rjemjeslnisce něšto zeskutkownić mi wjeselo wobradźa. ­A hdyž móžu z ludźimi samsneje mysle hromadźe być, je čim rjeńšo.“

Horca diskusija w Rakecach / rozsud na dobro Ralbičan Radlubina

Rakecy (JK/SN). Naprašowanje radźićelki Annemarie Rentsch na wčerawšim posedźenju Rakečanskeje gmejnskeje rady za stawom prócowanjow wo wěsty šulski puć tamnišeje zakładneje šule wuwabi žiwu diskusiju mjez radźićelemi. (SN rozprawjachu wo tym hižo w oktobru.)

Radwor (SN/MkWj). Planowanske dźěła za nowy hort Radworskeje šule móža so započeć. Tole wobzamknychu čłonojo Radworskeje gmejnskeje rady na swojim wčerawšim posedźenju a přepodachu wotpowědny nadawk planowanskemu běrowej, kiž bě wupisanje po směrnicach EU dobył. Radźićeljo běchu so z naročnym předewzaćom na wosebitej klawsurje zaběrali. Gmejnje je wažne, wjesnjanostka Madelaine Rentsch potwjerdźi, zo ma wobšěrne prawo sobuskutkowanja a sobupostajowanja.

Runje tute prawo bě tež tema wobšěrneje diskusije wo skerje pódlanskim prašenju: W Kamjenej ma nastać nowe busowe zastanišćo. Wčera su twarski nadawk firmje přepodali, kotraž bě so při zjawnym wupisanju přesadźiła – dokelž bě najtuńši poskitk zapodała. Po płaćiwych směrnicach dyrbi gmejna tutej firmje nadawk přepodać, hač chce abo nic. „Čehodla scyła hišće wothłosujemy, hdyž dyrbimy tak a tak najtuńšeho wzać. Wo poskitkach druhich firmow pak njesměmy ani zjawnje rěčeć“, bě jedne z kritiskich prašenjow.

Radebeul. Měšćanska galerija w Radebeulu wotewrje jutře, pjatk, w 19.30 hodź. wustajeńcu z twórbami Anity Rempe a Maje Nageloweje. Midissaga z hudźbu budźe 8. decembra a wjedźenje po wustajeńcy 15. decembra w 16 hodź. Wustajeńca je hač do 17. decembra a dalši króć w tamnišej galeriji wot 8. do 21. januara 2024 widźeć. Wotewrjena je stajnje wutoru, srjedu a štwórtk wot 14 do 18 hodź. a njedźelu wot 13 do 17 hodź.

Pušća a staja hodowny štom

Hornja Kina. Na Nowosólskej 124 w Budyskim měšćanskim dźělu Hornja Kina maja lětsa hodowny štom, kiž ma so na Hłownym torhošću nastajić. Jutře rano we 8 hodź. chcedźa štom pušćić a potom do centruma sprjewineho města dowjezć. Dopołdnja w 11 hodź. so adwentna pycha za 640. Budyske Wencelowe wiki na Hłownym torhošću nastaji.

Předčitanski dźeń