Kak přińdźe lektor za wědomostnu literaturu k tomu, dźěćacu knihu „Pingufant za Pawla“ do serbšćiny přełožić? „Cyle jednore, dokelž so mi to chcyše. Mam dźěći a chcu so z nimi smjeć. Mam faible za tajke pryzlojte stawizny“, rozłožuje sobudźěłaćer LND Michał Nuk.

Wotrostł je dźensa ze swójbu w Budyšinje bydlacy we Wutołčicach. Po maturje na Budyskim Serbskim gymnaziju inkluziwnje „rjanoho časa w internaće“ a po „grawoćiwym lěće“ w ciwilnej słužbje wabješe jeho studij stawiznow do Lipska. Po šty­rjoch tydźenjach rozsudźi so přidatnje za sorabistiku. Hornjołužiske stawizny 16. lětstotka pak zaběrachu jeho dale w magisterskim dźěle, a jako jemu profesor městno stawiznarja na Lipšćanskej uniwersiće poskići, je rady přiwza. Po lěće pak zwěsći, zo akademiske žiwjenje ničo za njeho njeje: „Njejsym za wuwučowanje rodźeny. Nimo toho je mi wědomostny swět přewuski a njeběch sćerpny dosć za dlěšodobne projekty, kaž je to disertacija“, 38lětny wo sebi sudźi.

Budyšin (SN/CoR). 28 zwjazkow ma chro­nika něhdyšeho Budyskeho měšćanosty Christiana Gottlieba Platza (1657–1727), kotrejež restawracija je mjeztym nimale zakónčena. Loni bě zwjazkowa Koordinaciska institucija za zachowanje kulturneho pismowstwa KEK Budyskemu kulturnemu archiwej spěchowanske srědki we wobjimje wjace hač 20 000 eurow připrajiła, zdźěla město Budyšin.

Podobnje, kaž pola znateje Techelloweje chroniki, jedna so wo žiwjenski skutk awtora. Hladajo na jara wobšěrne zwjazki přetrjechi Platzowa tamnu chroniku, kotraž bě so hakle loni do Budyšina wróćiła. Knihi su starše a do kože wjazane, zdźěla wjacore kilogramy ćežke a hač do 20 centimetrow tołste. 29. zwjazk je so pječa zhubił. Platz je něhdźe mjez 1690 a 1720 wo Budyskich měšćanskich stawiznach pisał, ale tež wo Hornjej Łužicy, wo šesćiměstach a wo wosobinach. Tež dalše dokumenty kaž zakonske teksty, statuty a programy su přidate. Wosebje hódne su wotpisanja dokumentow, kotrychž originale su so hižo zhubili.

Dźensa před 70 lětami bu na Radworskim hrodźe Serbski wučerski wustaw (SWW) załoženy, kotryž njebě jenož prěnje serbske kubłanišćo pedagogow, ale zdobom prěnje za nowowučerjow w sowjetskim wobsadniskim pasmje. Michał Nawka bě jeho prěni direktor. 170 serbskich a 112 němskich nowowučerjow w prěnim lěće wukubłachu. Hač do lěta 1950 zabsolwowa 700 Serbow SWW. Do toho studowachu jednotliwcy na němskich wučerskich seminarach kaž w Budyšinje, Bolesławiecu a Starej Darbnje. 1952 přećahnyštej SWW a runje załoženy Serbski pedagogiski institut do Małeho Wjelkowa, a započachu tež pěstowarki za serbske­ a dwurěčne kónčiny wukub­łać. 1959 přesydli so kubłanišćo do Budyšina a bu 1972 po Korli Janaku pomje­nowany. Po 45 lětach wuspěšneho skutkowanja SWW 1991 zawrěchu. Po Nawce běchu Jan Lajnert, prof. dr. Kurt Pětř, dr. Rudi Šejnfeld a dr. Hubert Šenk direktorojo kubłanišća. Hač do lěta 1986 zakónči 2 346 wučerjow a 1 178 pěstowarkow swój studij, z nich wjace hač 1 500 serbskorěčnych. Manfred Laduš

Na Budyskim Marijinym pohrjebnišću bu dźensa zasłužbny kulturnik, Maćicar, lawreat Statneho myta Ćišinskeho a Myta Domowiny Jan Handrik pochowany. Wulka ličba přewodźerjow, mjez nimi syn Křesćan, dźowka Borbora a jednaćel Domowiny Bjarnat Cyž, so z njeboćičkim rozžohnowachu. Spěwarki a spěwarjo chórow Budyšin, Lipa a Delany zaspěwachu njeboćičkemu do rowa­. Jan Handrik bě 31. decembra zemrěł. Do pohrjeba swjećeše tachantski farar Wito Sćapan w Serbskej cyrkwi rekwiem,­ kotryž stej chóraj Lipa­ a Budyšin z kěrlušemi wobrubiłoj.

Jan Handrik narodźi so 10. februara 1924 swójbje małoratarja a braški Jurja Handrika we Worklecach. Wón nawukny powołanje ćěsle, bě komandant dobrowólneje brigady „Alojs Andricki“ Serbskeje młodźiny, kotraž pomhaše w lěću 1948 při twarje awtodróhi Beograd–Zagreb. Jan Handrik bu jako „udarnik“ (aktiwist) wuznamjenjeny. Sta so z nowowučerjom a pozdźišo z wučerjom serbšćiny a sta­wiznow. Šulerjow kubłaše wón k lubosći k serbstwu, bě wot lěta 1950 direktor Budyskeje­ Serbskeje šule a wot 1953 Šule Ćišinskeho w Pančicach-Kukowje.