Wopytowarjo Frankfurtskich knižnych wikow wotkrywaja sej čitajo w pawiljonje hóstneho kraja Španiskeje zajimawe poskitki a so do knihow zanurja. Knižne wiki běchu wot minjeneho pjatka hač do wčerawšeho za wšitkich zajimcow přistupne. Wjace hač 180 000 wopytowarjow je lětsa přišło, při tym wučinješe fachowy publikum z 93 000 hosćimi něšto wjace hač połojcu. To zarjadowarjo k zakónčenju wikow wčera zdźělichu. Dohromady prezentowaše 4 000 wustajerjow z 95 krajow swoje nowostki. Foto: pa/Sebastian Gollnow

Wjerbno steji w srjedźišću Serbskeje pratyje 2023

póndźela, 24. oktobera 2022 spisane wot:

Wjerbno (HA/SN). Z wjace hač 190 stronami je Serbska pratyja za lěto 2023 zaso jedna z najwobšěrnišich publikacijow Ludoweho nakładnistwa Domowiny w delnjoserbskej rěči. Wot tych dohromady 52 dlěšich a krótšich přinoškow je 32 z pjera dźensnišich delnjoserbskich, hornjoserbskich a němskich awtorow a awtorkow. Jich je cyłkownje 27, kotřiž su do noweje Pratyje dopisowali. 15 z nich je swój přinošk w delnjoserbskej rěči napisało, třo w hornjoserbskej a dźewjećo w němskej. Tele ličby wotbłyšćuja tuchwilne połoženje na polu delnjoserbskeje spisowneje rěče.

Poetiski křižowy puć w šěsć rěčach

pjatk, 21. oktobera 2022 spisane wot:
Budyšin (SN/bn). Hnydom štyri aktualne zběrki lyriki Milana Hrabala tworjachu zakład čitanja pod hesłom „Basnje w šěsć rěčach“ wčera w Budyskej Smolerjec kniharni. Prěnja předstajena publikacija bě zdobom najnowša. Wona wopřijima cyklus „Po puću bolosće a wěry“, z kotrymž Hrabal křižowy puć poetisce wotbłyšćuje, w originalu a w přebasnjenjach w hornjo- a delnjoserbšćinje, jendźelšćinje, němčinje a pólšćinje. Po słowach awtora je kniha „wuslědk poprawom žortnje měnjeneho namjeta Alfreda Měškanka“, kiž bě cyklus do delnjoserbšćiny přełožował a dalše přebasnjenja nastorčił. Tuž je zběrka tež „pomnik za mjeztym nažel njeboh Měškanka. Dźakuju so přełožowarjam, Wernerej Měškankej za redakcionelne dźěło, Róži Domašcynej za zestajenje, Smolerjec kniharni a Zwjazkej serbskich wuměłcow za organizaciju knižneje prezentacije a nic naposledk Spěchowanskemu towarstwu za serbsku rěč w cyrkwi, kotrež knihu wudawa.

Wjace hač jeno słowa

pjatk, 21. oktobera 2022 spisane wot:
Najlěpša lyrika wuwiwa swoju skutkownosć na takrjec aktiwnej runinje runje tak kaž na pasiwnej. Wjerše so potajkim rozewěraja, wšojedne, hač je čitaš abo hač sej je naposkaš. Tójšto poetkow a poetow je drje kmanych, wuběrne hrónčka skomponować; swoje twórby sami ertnje interpretować po zdokonjanym wašnju, zo připosłucharjo móc a rjanosć rěče zawěrno začuwaja, pak častodosć njezamóža. Toho­dla njeje najšpatniša myslička, čitanja abo nahrawanja za słuchoknihi na přikład dźiwadźelnikam přewostajeć. Na druhim boku wšak je někotryžkuli lyrikar zdobom wuběrny recitator swójskich basnjow – ze serbskeho wida naspomnić měli so mjez druhim Benedikt a Marko Dyrlich kaž tež Beno Budar –, čehoždla njeměli zajimcy składnosć skomdźić, prezentuje-li swoje twórby takrjec wokoło róžka. Milan Hrabal słuša bjezdwěla k tymle awtoram, a što poezija woznamjenja a zamóže, rozumi recipient samo, hdyž čěšćinu njewobknježi. Bosćan Nawka

Městnosć za wšelake generacije

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:

Wojerowski wobydlerski centrum Kufa dóstanje za přichodnej dwě lěće jara dobre financne spěchowanje. Silke Richter je so z 32lětnym projektnym nawodu ­Tonijom Züchnerom rozmołwjała wo „Třećim městnje za Hoywoj“ a wo hižo nastatym kaž tež planowanym.

Sakska ministerka za socialne naležnosće Petra Köpping (SPD) běše njedawno z hosćom Kufa. Što běše přičina za to?

Přičina bě spěchowanska přiražka za natwar „socialnych městnow“ we wjesnej wokolinje. Spěchowanski program wuchadźa ze sakskeho socialneho mi­nisterstwa z Petru Köpping na čole.

Za dwě lěće 265 000 eurow spěchowanja. Što woznamjenjatej tutej ličbje za „třeće městno“ w Kufa?

To je naš zakład za přichodne tři lěta. Z toho zapłaću so jako „manager“ za „třeće městno“. Nimo toho mamy eksterneho přewodźerja projekta Olafa Winklera, kotryž mje při přesadźenju podpěruje.

Festiwal bajkojće zahajeny

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:
Z premjeru dźiwadłoweho krucha „Dreimärchenraum“ w přepjelnjenym Budyskim Thespis-centrumje su wčera 5. festiwal „Witajće druhdźe“ zahajili. Inscenacija spleće bajki z Němskeje, Syriskeje a Ukrainy a bu wot dźěći z mjenowanych krajow předstajena. Slědowachu mjez druhim performance „Njejsmy objekty, njejsmy cyfry, njejsmy mjaso“ a koncertaj skupiny The Desorientatorolists a orchestra New Donbass Symphony w Budyskim Dźiwadle na hrodźe. Hač do soboty prezentuja na přikład sceniske čitanja, přednoški, wustajeńcu kaž tež dalše inscenacije a hudźbu. Njedźelu spožča prěni raz festiwalowe wobydlerske myta. Foto: SN/Hanka Šěnec

Serbšćina 2.0

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:
„To dyrbiš raz pod www.boehmak.de pokuknyć“, bě wjele lět standardna wotmołwa, wujewichu-li so prašenja nastupajo serbski prawopis resp. bě-li někajke serbske wopřijeće njeznate. Kaž Judit Šołćina podšmórny, sta so internetna adresa ze synonymom za prěni digitalny serbski słownik. Dźensa móžemy našu maćeršćinu online nałožować. Po słowach Šołćineje da so wona na platformje bing „do wjace hač sto rěčow přełožować“; program soblex wolóža ortografisku kontrolu a wujasnja zdobom komplikowane duale, transgresiwy a participy; aplikacija sotra je dźeń a kmańši přełožowanski instrument. So wě njeje Wito Bejmak wšo to sam zeskutkownił, štož z hoberskej lisćinu „zwjazkarjow a podpěraćelow“ tež wuzběhny. Přiwšěm hodźi so jeho tyftlowanje takrjec w garaži (na renitentnym ćišćaku, njewobknježacym „hóčki a smužki“), jako kolebka serbskeje digitalizacije hódnoćić, z čimž je sej Myto Zejlerja bjezdwěla zasłužił. Bosćan Nawka

Choćebuz (UL/SN). Mjeztym 48. Choćebuska hudźbna nazyma je z koncertami w Choćebuzu a Delnjej Łužicy swojej tradiciji, předstajić přewažnje nowe twórby serbskich a němskich komponistow, tež lětsa swěrna wostała. Při tym stejachu a steja wosebje komornohudźbne twórby w srjedźišću.

Lětuši koncert w połnje wobsadźenej Madlowskej cyrkwi swj. Měrćina skićeše minjenu sobotu šěroku paletu hudźbnych twórbow z pjeć lětstotkow. Při tym zaho­richu čłonojo solistiskeho ansambla Choćebuz kaž tež hudźbnicy filharmoniskeho orchestra Statneho dźiwadła Choćebuz w najwšelakorišich wobsadkach publikum z wuměłskej perfekciju kaž tež z wulkim angažowantom zdokonjanymi interpretacijemi. Wot zahajenja z „Partitu II“ Georga Philippa Telemanna w njewšědnej wersiji za marimbafon hač k sławnemu „Kanonej w D“ Johanna Pachelbela do­žiwichu připosłucharjo mnohostronske a jimace koncertne popołdnjo.

Spěchowanje za 370 projektow

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:

Drježdźany (SN/at). Dohromady 370 małych projektow na wsach spěchuje Kulturna załožba Swobodneho stata Sakskeje lětsa. Kaž załožba wčera informowaše, su spěchowanske srědki za fonds małych projektow z dobrymi 1,3 milionami eurow wučerpane. Z pjenjezom maja institucije w 165 gmejnach lěpšinu.

Mjez tymi, kotrež móžachu so přez miły pjenježny dešć wjeselić, běchu tež serbske towarstwa. Tak přizwolichu Serbskemu wjesnemu ansamblej Wudwor 10 000 eurow. Domizniske towarstwo Radiška w Lemišowje/Stróži je za literarno-muzikaliski wječor „Zejler/Kocor reloadet“ 5 000 eurow dóstało. Podpěru žnjeli su dale Serbski ludowy ansambl za zarjadowanje „Čěske nocy“ w Smochćicach z 5 000 eurami, Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwadło 9 900 eurow za „Třibajkowy rum“, Spěchowanske towarstwo „Dom Zejlerja/Smolerja“ we Łazu 1 910 eurow, Kulturna załožba Miłkečanski park Radwor 5 500 eurow abo Chróšćanski cyrkwinski chór 1 600 eurow.

W běhu lěta bě so wjace hač 580 projektnych nošerjow pola kulturneje załožby wo spěchowanje požadało.

„My dyrbimy dale serbsce wusyłać!“

wutora, 18. oktobera 2022 spisane wot:

Dołholětny nawoda Serbskeho rozhłosa a MDR-studija Budyšin, Helmut Rychtar, je w starobje 80 lět dnja 10. oktobra 2022 zemrěł. Wosobinsce sym jeho 1989 ze­znała, hdyž buch jako młoda njenazhonita žurnalistka hišće za čas natwara studija w Budyšinje pola Serbskeho rozhłosa přistajena. Bě takrjec mój „rozhłosowy nan“, sym pola njeho žurnalistiske rjemjesło nawuknyła. Je nam młodym wjele přicpěwał, nas pohonjował a spěchował. Jeho credo rěkaše: Serbski rozhłós ma pomhać, serbšćinu skrućeć. Runje ­tohodla je so wo to postarał, zo so hornjoserbski radijowy program z Choće­buza do Budyšina přesydli, hdźež je reporter wosrjedź serbskorěčnych rumow, lóšo rozmołwnych partnerow namaka a hdźež je na tamnym boku lóšo, dalšich dorostowych rozhłosownikow zdobywać. Zdobom jara na to dźiwaše, zo namjezne ewangelske kónčiny njezabudźemy a zapřijamy: Wojerowsku a Slepjansku holu a ewangelski region wokoło ­Budyšina. Tam je nas reporterow wědomje pósłał.

nowostki LND