Mětšk na nowej CD

wutora, 23. decembera 2025 spisane wot:
Budyšin (SN). Załožba za serbski lud je jako swójski projekt ediciju „Juro Mětšk – Jewišćowa hudźba“ zwoprawdźiła a wudała. CDji wopřijimatej kompozicije, kotrež bě Mětšk za dźiwadłowej hrě „Die wendische Schiffahrt“ (Kito Lorenc) a „Čertowy móst“ (Milena Markova) spisał. Ansambl Unitedberlin, chór Serbskeho ludoweho ansambla a solistka Hanka Rjelcyna su hudźbu nahrawali; sceniska rěčnica je Rike Schuberty. Přisłušaca knižka z wobrazami Ulriki Mětškoweje podawa mj. dr. rozjimanje Georga Felbera a zawod Theresy Jacobsoweje ze Serbskeho instituta, kiž je projekt přewodźał. Edicija je w Smolerjec kniharni a w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji na předań.

Film wo póndźelach připowědźili

wutora, 23. decembera 2025 spisane wot:
Tak mjenowana hodowna edicija rjadu „Happy monday Bautzen – Wjesoła póndźela Budyšin“ bě iniciatoram ze składnosću, na wjerški minjenych měsacow zhladować. Tak pokazachu wčera na Mjasowych wikach widejowe sekwency z wurězkami zarjadowanjow, kiž běchu so lětsa na wjacorych naměstach Budyšina wotměli. Wone su zdobom wobstatki filma z dźěłowym titulom „Happy monday – Der Film“, kotrehož premjeru moderatorka Madleńka Šołćic za klětuši 24. januar w Budyskim Kamjentnym domje připowědźi. Nimo toho dožiwi něhdźe sto wobdźělnikow wohnjowu show, daše chłóšćenki „bursy poprjancow“ sej zesłodźeć abo amizantne portrety w tak mjenowanej foto-boksy zhotowjeć. Foto: SN/Bojan Benić

Słowo lěta wolić!

wutora, 23. decembera 2025 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Druha faza akcije „Hornjoserbske słowo lěta 2025“ so nachila. Hišće hač so 27. decembra móža zajimcy z dohromady dwanaće namjetow swojeho faworita wuzwolić. Wothłosować hodźi so přez wotkaz na webstronje www.serbske-nowiny.de abo z pomocu tu wotćišćaneho qr-koda.

Dohromady 33 namjetow bě jury pruwowała, dwanaće z nich steji na lisćinje kandidatow. Jury wuzběhny, zo dyrbja słowa „po móžnosći zwisk k lětu 2025 měć a so za tónle čas často jewić. Njeje-li časowy zwisk daty, pruwujemy, hač ma słowo potencial, so nic jenož w ertnej wobchadnej rěči, ale tež w spisownej etablěrować, abo hač so stare, pozabyte słowo zaso wožiwja.“

Zběrka 111 basnjow

póndźela, 22. decembera 2025 spisane wot:
Budyšin. „Unterm weißenen Tuch“ rěka najnowša, mjeztym 14. w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła zběrka rjadu Die sorbische Bibiothek. Antologija wopřijima dohromady 111 němskorěčnych, zdźěla dotal njewozjewjenych basnjow Róže Domašcyneje z minjenych třoch lětdźesatkow kaž tež přebasnjenja lyriki Jurja Chěžki z jeje pjera. Dosłowo dodał je renoměrowany slawist Walter Koschmal, wobalku zhotowiła je grafikarka a molerka Sofija Natuškec. Po cyłej Němskej hodźi so zběrka wot klětušeho januara kupić, w Smolerjec kniharni je wotnětka na předań.

Přichod digitalny a darmotny

pjatk, 19. decembera 2025 spisane wot:

Serbski institut hotuje so z pozitiwnej bilancu na jubilejne lěto

Budyšin (SN/bn). „Přeco hišće wobhladuje so Serbski institut (SI) častodosć jako poměrnje małe slědźenišćo. Hladajo na něhdźe 70 wědomostnych projektow, kotrež hač do 80 sobudźěłaćerkow a sobudźěłaćerjow lěto wob lěto wobdźěłuje, pak tónle wobraz wobstejnosćam dawno hižo njewotpowěduje.“ Z tymile słowami zahaji direktor SI prof. dr. Hauke Bartels wčera nowinarsku rozmołwu, w kotrejež wobłuku zastupjerjam medijow bilancu nachilaceho so lěta 2025 kaž tež wuhlady na klětuši 75. institutny jubilej předstaji. Naspomnjena ličba projektow wopřijima nimo slědźenja na tradicionalnymaj polomaj SI, potajkim rěčespyta a stawiznow, mjeztym tež samostatny wotrjad za regionalne wuwiće a škit mjeńšinow, (přirunowace) kulturne wědomosće a kopicu interdisciplinarnych kooperacijow. „Bjez solidneho bazoweho financowanja njeby móžno było, wšitke tele nadawki spjelnić“, podšmórny Bartels na institucionalne spěchowanje ze stron Załožby za serbski lud pokazawši, kotrež wučinja něhdźe tři miliony eurow wob lěto.

Poslednje, mjeztym online přistupne wusyłanje rjadu „Sorbische Lesereise 2025“ radija Zett staj Benedikt Dyrlich a Milan Hrabal (2. wotlěwa a 2. wotprawa) cyle młodemu serbskemu pjeru wěnowałoj. Swójske teksty ze zběrki „LitMiks ‘24“, kotraž bě w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła, předstaja Sara Zellerec, Franciska Kušec, Milena Šołćic (prědku wotlěwa) a Jan Bogusz (zady srjedźa). Foto: PR

Wo knihach a kniharni (19.12.25)

pjatk, 19. decembera 2025 spisane wot:

Nowostka, kotruž wam dźensa předstajam, njeje scyła kniha, ale jeje zakład leži we wjacorych knihach. Njedawno je mjenujcy CDka „Wroblik Frido a jeho přećeljo 2“ wušła. Prěnja CDka, kiž bě w lěće 2010 w prěnim nakładźe a 2022 w druhim nakładźe wušła, dósta sotřičku. Wona wobsahuje wšitke wot Jěwy-Marje Čornakec mjez 2014 a 2024 napisane stawiznički, z wuwzaćom stawizny wo lěće do Afriki. Awtorka wopisuje a poćahuje so na nam znate swjedźenje a nałožki kaž kermušu a ptači kwas, hody a póstnicy, a tež jutry přećeljo na zelenej łuce zhromadnje swjeća. Tak knježi w kóždym počasu čiłe žiwjenje. Wězo njeběži wšitko kaž planowane. Žabka Šlapka pozběhnje so na přikład na hermanku z balonkami do wyšiny, k jutram faluja jejka za jutrownu překwapjenku, hody wotleći rumpodich z přestrjencom, na ptačim kwasu schori pjekar, kiž ma sróče pječwo napjec a na póstnicach bu myška zajata. Zhromadnje z wopičku Ritku, ze šwjerčemi, kokoškami, zajacom Wuchačom a jeho zaječkami pak přećeljo tute dyrdomdeje zmištruja a na zelenej łuce so naposledk wšo derje kónči.

Serbske towarstwo w Južnej Awstralskej je w lěće 2012 załožiło wopomnjensku šćežku „Wendish Heritage Pioneer Trail“, kotraž wjedźe zajimcow k tamnišim šěsć najwuznamnišim serbskim sydlišćam. W kóždym su tehdy postajili taflu, kiž w słowje a wobrazu wo Łužiskich Serbach a jich připućowanju do Južneje Awstralskeje informuje. Nětko je towarstwo wudało přewodnik po šćežce z titulom „The Wends in South Australia. Their ­Heritage Trail“ (Serbja w Južnej Awstralskej. Jich wopomnjenska šćežka), kiž nadrobniše informacije k temje podawa.

Milionaj za kulturu

štwórtk, 18. decembera 2025 spisane wot:

Drježdźany (SN/bn). Kulturna załožba swobodneho stata Sakska spěchuje klětu w prěnim połlěće dohromady 200 projektow z cyłkownje něhdźe 2,1 milionom eurow. Po minjenu wutoru wozjewjenej lisćinje jedna so wo sparty hudźba (60 projektow), tworjace wuměłstwo (32), předstajace wuměłstwo (29), sociokultura (21), film (20), literatura (14) kaž tež wo sparty přesahowace projekty (13) a industrijnu kulturu (11). Dohromady bě 326 próstwow dóšło.

Dobru połojcu srědkow přewostaja něhdźe 80 projektam, kotrež maja so we wobłuku swjedźenskeho lěta „Židowske žiwjenje we wuměłstwje a w kulturje 2026“ zwoprawdźić. Ze stajnje 20 000 eurami spěchuja filmowy festiwal Nysa, Filmowy swjedźeń Drježdźany a Kamjeničanski festiwal dźěćaceho filma Schlingel. Wojerowskej Kulturnej fabrice přizwolichu 25 500 eurow za jubilejnu wustajeńcu kulturnišća kaž tež za zakónčenje akcije „Město rejuje“. Njebjelčanske towarstwo Kamjenjak dóstanje 35 000 eurow za projekt „Nowe horiconty – Generaciska změna a serbsko-němske kulturne formaty w dialogu“ a Oberlichtenauski ćah hercow 6 500 eurow za wobdźělenje na klětušich swětowych mišterstwach w Nižozemskej.

Zhromadny register na mjezynarodnym niwowje

štwórtk, 18. decembera 2025 spisane wot:
Lipsk (MD/SN). Sakska akademija wědomosćow (SAW) w Lipsku bě tutón tydźeń póndźelu a wutoru z hosćićelku zakónčaceje konferency slědźenskeho projekta „DIKUSA – Zwjazanje digitalnych kulturnych datow w Sakskej“. Z projektom DIKUSA su wot lěta 2022 do lětušeho wuwiće techniskeje infrastruktury za duchownowědne slědźenje w Sakskej spěchowali, a to z pomocu zjawnych srědkow we wobjimje dohromady 1,5 milionow eurow. W srjedźišću steješe zwjazanje datow jako zakład za slědźenje wo mobilnosći, migraciji a transformaciji městnow, wosobow a artefaktow w časowej a rumnostnej perspektiwje. W zhromadnym dźěle wobdźěłachu zwonkauniwersitne slědźenišća w Sakskej, mjez nimi na přikład Institut Hanny Arendt za přeslědźenje totalitarizma, Institut za sakske stawizny a ludowědu a Serbski institut (SI), šěsć dźělnych projektow, kotrychž wuslědki su nětko digitalnje hromadu zwjedli. Wuwiće a natwar techniskeje infrastruktury je wotrjad SAW KompetenzwerkD koordinował.

HSSL25

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025