Budyšin (SN/bn). Prezentacija noweje knihi „Innen bröckelt die unerhörte schicht“, wudateje wot Jayne-Ann Igel a Jana Kuhlbrodta a wušłeje w nakładnistwje Poetenladen, přiwabi wčera ně­hdźe 40 zajimcow do Smolerjec kniharnje. Publikacija wopřijima wuběr basnjow a krótkoprozy Měrany Cušcyneje. Awtorka recitowaše sowje twórby sama, wuzběhnywši, zo „započnu z prěnjej a kónču z poslednjej“ w antologiji wozjewjenej twórbu, při čimž „někotružkuli stronu přeskoču“. Wubranym wjeršam poda anekdotisce pozadki. Mjez druhim wopytowarjam rozłoži, zo je baseń „Zigarrendunst“ swojimaj dźědomaj wěnowana a zo ma Čornobóh wjacorych přičin dla „wosebity woznam“ za nju. Ze za Elke Erb spisanym poemom „Sommer 2004“ wopominaše njedawno zemrětu koleginu; basni „Er das volk“ a „Den kriegsfuß im nacken“ běštej z přikładomaj ironiskeje kritiki na aktualnym towaršnostnym a swětowym połoženju. Z twórbu „Zaunnicken“ a pendantom „Płótnyganje“ podšmórny Cušcyna dwurěčnosć, kajkaž je mnohim łužiskim lyrikarjam swojorazna.

Lajska dźiwadłowa skupina Bühnenvolk předstaji jutře, sobotu, posledni raz inscenaciju „Der Sohn“. „Komiska drama“ z pjera Olivera Bukowskeho wobswětluje chwatk a šmjatk łužiskeje swójby w zwisku ze změnu strukturow. Předstajenje na małej žurli Budyskeho Dźiwadła na hrodźe započnje so w 19.30 hodź. Foto: Norman Schneider

Handrij Zejler

pjatk, 02. februara 2024 spisane wot:

1. februara 1804 narodźi so w Słonej ­Boršći do swójby studnjerja a žiwnosćerja farar, Serbow narodny basnik a załožićel našeje narodneje kultury Handrij Zejler. Nadarjeny hólčec wopyta Budyski gymnazij. Studowaše w Lipsku teologiju a bu ze stipendijom Budyskeho tachantstwa podpěrany. „Z njeboćičkim Zejlerjom zhubichmy jednoho z najzasłužbnišich Serbow, sobuzałožerja a wužiwarja noweho serbowstwa, sławneho pěsnjerja a pilneho spisowarja, kotrež mjeno budźe so w stawiznach serbskeje rěče a literatury wěčnje błyšćić.“ Tak pisaše Michał Hórnik w nekrologu za 15. winowca 1872 we Łazu zemrěteho Zejlerja, kotrehož bě tam wot lěta 1835 z wob­lubowanym wosadnym fararjom.

Wosom króć maksimalne dypki

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:

Němska hudźbna rada wuhotuje lětsa mjeztym 61. wubědźowanje „Młodźina hudźi“. Prěnje koło na regionalnej runinje wotmě so minjeny kónc tydźenja. We Wojerecach wobdźěli so w tamnišej hudźbnjej šuli a w Lessingowym gymnaziju dohromady něhdźe sto dźěći a młodostnych we wobłuku 33. wubědźowanja za region Sakska/Łužica.

Marja Młynkowa

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:
1. februara 1934 narodźi so Marja Brězanec jako dźowka serbskeho wučerja w šleskim Thommendorfje. Swójba přesydli so 1945 do Šěrachowa, a pola swójbnych nana w Ralbicach a Šunowje nawuknje Marja spěšnje serbsku rěč. Pozdźiša lektorka, spisowaćelka a literarna kritikarka wuda so 1957 na serbskeho literarneho wědomostnika a basnika dr. Jurja Młynka a je tuž jako Marja Młynkowa znata. W Lipsku studowaše pedagogiku a germanistiku a dźěłaše po tym jako wědomostna lektorka w Budyšinje, a wot 1958 w nowozałoženym LND jako lektorka za beletristiku. Wot lěta 1960 bě wona swobodna spisowaćelka a jara připóznata literarna kritikarka. Z jeje pjera su knihi „Kostrjanc a čerwjeny mak“, „Dny w dalinje“. Tematisce wěnowaše so sylnje problemam žonow a młodostnych. Za dźěći spisa „Dundak Matej“ a za młodostnych 1964 „Starosće w dźewjatce“. Marja Młynkowa zemrě hakle 37lětna 27. februara 1971 w Budyšinje a bu na Mikławšku pochowana. Při jeje rowje namaka tež jeje mandźelski swój posledni wotpočink. Po smjerći wuńdźe zběrka jeje literarnych kritikow „Z wótrym wóčkom“. Dwójce spožči so jej Literarne myto Domowiny. Manfred Laduš

Žiwjenske wjeselo z hudźby

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Lětuši poskitk „Wosebiteho koncerta na spočatku lěta“ pod hesłom „Žiwjenske wjeselo?!“ wokřewi wopytowarstwo na pjeć městach we Łužicy a zwonka njeje. W Lipsku, Berlinje, Choćebuzu, Budyšinje kaž tež we Wojerecach bě wopyt koncertow toho rjadu tónraz zaso dobry. „Ludźo maja nětko znowa lóšt na tajke zarjadowanja“, zwěsći jich iniciatorka, w Berlinje bydlaca klasiska pianistka a komponistka Heidemarja Wiesnerec. Ze serbskeje swójby w Barće pochadźacej wuměłči je předewšěm wažne, zo so hudźba Serbow wot měnjacych so interpretow do mjezynarodneho konteksta staja. Tući stanu so tak z multiplikatorami hudźby Serbow. Zdobom zasadźuje so wona za to, zo stajnje nowe twórby nastawaja. Tak předstaji so w běhu mjeztym 29 lět cyłkownje 60 nowych komornohudźbnych kompozicijow, kotrež serbski repertoire stila klasiskeje moderny wobohaćeja.

Tworjenje pod hesłom: „Žiwjenske wjeselo?!“

Hity Hercow na hłownym jewišću

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:
Wjace hač dźesać lět stej awtorka Lubina Hajduk-Veljkovićowa a dramaturgowka Madleńka Šołćic na hrě filowałoj, kotruž Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zapřichodnu sobotu prapremjernje na hłownym jewišću předstaji. Inscenacija „Na tamnym boku měsačka – HERCY“ wotbłyšćuje stawizny „prěnjeje serbskeje beat-skupiny“ a rysuje zdobom wobraz towaršnostnych wobstejnosćow kónc 1960ych lět, zhladujo „z Łužicy na rozčerćeny swět a zymny wuchodo-zapadny poměr“. Pod nawodom Tassa Schilleho nazwučuja tele dny band sćělesnjacy hrajerjo hity Hercow kaž tež rowjenkowske mjezynarodne wotklepanki za nju. Foto: Anna Měrćinowa

Předstaja popularne twórby

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Chór Lipa zhladuje na lěto 2023 a předstaji sobustawam nowe projekty

Na swojej hłownej zhromadźiznje 16. januara w awli Šule Ćišinskeho w Pančicach-Kukowje zhladowaše předsydstwo chóra Lipa na minjene lěto.

Kónc lěta měješe towarstwo 71 čłonow, wot toho 54 aktiwnych spěwarjow. Chór pod nawodom Jadwigi Kaulfürstoweje měješe dźewjeć zjawnych wustupow, zwjetša w Hornjej Łužicy. K tomu słušeja woblubowane koncerty kaž nalětni, přeco w meji, w klóšterskej zahrodźe, nócny (loni w juniju w Baćonju), nazymski (loni w oktobru w Janšojcach) a hodowny koncert přeco w Róžeńčan cyrkwi, na kotrymž nahromadźichu 1 500 eurow za ponowjenje schodow Marijineje studnički. Na iniciatiwu knježnow klóštra Marijina hwězda nazwučowachu žony „Missa Brevis solemnis“ z pjera Feliksa Brojera a ju zhromadnje z nimi prěni raz 20. awgusta w klóšterskej cyrkwi zanjesechu. 5. septembra wobrubi chór literarno-hudźbny wječor w Pančicach-Kukowje, wuhotowany wot Domowiny na česć 150tych posmjertnin Jurja Słodenka, załožerja předchadźaceho ćělesa, Lipy Serbskeje.

Narodna drasta zwuraznja identitu

póndźela, 29. januara 2024 spisane wot:

Na diskusijnym wječoru „Kak wužiwamy serbsku drastu w přichodźe“ z fachowču Moniku Cyžowej minjeny pjatk na Radworskim dwórnišću, dóstachu přitomni dohlad do stawiznow a ideje do přichoda.

Radwor (SN/BŠe). We Łužicy dale a mjenje žonow wšědny dźeń w narodnej drasće chodźi. Tuž je wažne, sej mysle wo tym činić, kak móhli narodnu drastu zachować a za pućemi pytać, kak hodźeli z drastu a jeje elementami wobchadźeć.

Jan Michał Haška

póndźela, 29. januara 2024 spisane wot:
27. wulkeho róžka 1854 zemrě na Budyskim tachantstwje farar a šolastikar Jan Michał Haška. Wón bě awtor wjacorych serbskich nabožnych spisow, kotrež w te­hdomnišim času katolscy Serbja rady čitachu. Jan Michał Haška bě 1847 mjez za­łožerjemi Maćicy Serbskeje a bě tež hač do smjerće z jeje wuběrkownikom. Narodźi so 13. požnjenca 1778 do žiwnosćerskeje swójby w Kulowje. Wón bě chowanc Praskeho Serbskeho seminara, wopyta tam gymnazij a studowaše potom na Karlowej uniwersiće filozofiju a teologiju. Jan Michał Haška bě jedyn z wjace hač sto měšnikow, kotřiž hač dotal z Kulowskeje wosady wuńdźechu. 22 lět bě z kapłanom, doniž njebu 1824 z wosadnym fararjom w Chrósćicach, hdźež dźesać lět spomóžnje skutkowaše. 1834 bu šolastikar a wot 1842 kantor na Budyskim tachantstwje. W swojim Budyskim času je tójšto serbskich nabožnych knižkow spisał kaž 1848 „Katechismus teje křesćianskeje katolskeje wučbe“ a „Swjate sćenja, lekciony ha epistle ...“, a zhromadnje z Budyskim wučerjom Adolfom Sommerom modlerski spěwnik „Jezusowa winica ...“. Kruće zakitowaše Haška stare katolske serbske pismo a jeho gramatiku po Kulowskej narěči.

nowostki LND