„Duch industrializacije“ wustajeny
Wo „Rjanej Łužicy“ a dalšich Budyskich hosćencach
W časach, hdyž njemóžeš do hosćencow, je stysknosć ćim wjetša, zanuriš-li so do nowostki „Gaststätten der Stadt Bautzen im Wandel der Zeiten“ z Hornjołužiskeho nakładnistwa.
Material wo woprawdźe 127 hosćencach w sprjewinym měsće zezběrał je awtor Wolfgang Eggerth. Wot nich wšak dźensa runje hišće tak třinaće wobsteji. A hrozy strach, zo po koronakrizy tež z nich wěsty dźěl wjace njebudźe.
Wolfgang Eggerth, kiž je w Budyšinje wotrostł, tu do šule chodźił a zakładnu wojersku słužbu absolwował, je pozdźišo swoje domizniske město wopušćił. Přiwšěm wobchowa sej wón čiłe dopomnjenki na hosćency, kotrež w swojich młodych lětach rady wopytowaše – mjez druhim korčmu „Dreck’sche Schürze“ na Karla Liebknechtowej, „Radnu pincu“ abo „Hocke-Michel“. Wšo to su lokality, na kotrež móža so jenož hišće Budyšenjo staršeho semestra dopomnić.
Złóstniski nadpad na Sowjetski zwjazk (1. pokročowanje)
22. junija 1941 dopołdnja wozjewi němski wonkowny minister Joachim von Ribbentrop wo nadpadźe fašistiskeho kraja na Sowjetski zwjazk (ZSSR) tole: „Němska chce swět před smjertnym strachom bolšewizma wuchować a je tohodla wójnu započała, zo by hrožacemu nadpadej Čerwjeneje armeje na Němsku a z njej zwjazane staty zadźěwała.“ Hišće 22. junija stej knježerstwje fašistiskeje Italskeje a Rumunskeje Sowjetskemu zwjazkej wójnu přizjewiłoj. Tomu přizamkny so hišće 23. junija satelitny kraj Němskeje Słowakska, 26. junija Madźarska a dźeń po tym Finska. Ze 40 armejemi podpěrachu zwjazkarjo Němsku při nadpadźe na ZSSR.
Klankarso dopomina
Hórčan pomnik
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim samy.
W zymje a wšěch njewjedrach
steji tam na kamjenjach.
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim němy.
Tam wudypane mjena su
za muži, kiž padnychu.
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim zrudny.
Wón w druhej wójnje dožiwi,
kak ludźi su tam morili.
Sylwija Dubawic z Hórkow
rjad. 5b w Ralbicach
3. februar 1986
Njezabyte šulerske hrónčka
Před 35 lětami je wučer Pawoł Rota baseń přećiwo wójnje dóstał
Wčera wopominachmy 80. róčnicu němskeho nadpada na Sowjetski zwjazk. Ze 27 milionami mortwych měješe Sowjetski zwjazk hač do lěta 1945 telko woporow kaž žadyn druhi kraj w Druhej swětowej wójnje. Nadpad nacijow 22. junija 1941 bě zdobom započatk dotal njesłyšaneje zaničowanskeje wójny přećiwo Słowjanam. Dohromady je sej Druha swětowa wójna, tak historikarjo trochuja, 60 do 80 milionow smjertnych woporow žadała.W serbskim nowinarstwje maja tež dźěći swoje woprawnjene městno, su dźě čitarski a dopisowarski dorost. Něhdy běštej tomu přiłoze „Jutrnička“ a „Klinkačk“ wěnowanej. Mjeztym je so wjace hač 30 lět minyło.
Złóstniski nadpad na Sowjetski zwjazk
Dźensa před 80 lětami rano w pjećich Moskowskeho časa započa fašistiska Němska ze złóstniskej agresiju přećiwo Sowjetskemu zwjazkej. Z njej dósta 1. septembra 1939 z nadpadom hitlerskeje Němskeje na Pólsku zahajena Druha swětowa wójna nowu dimensiju. W 3.15 hodź. překročichu fašistiske jednotki hranicu Sowjetskeho zwjazka (ZSSR) z wot fašistow wobsadźeneje Pólskeje, z Narańšeje Pruskeje, Słowakskeje, Madźarskeje a Rumunskeje a zdobychu so do wulkeho kraja: 190 němskich diwizijow z dohromady 5,5 milionami wojakow.
Ahrens nochce swójski podźěl płaćić
Přichodne spěchowanje Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła bě nimo mnohich dalšich (SN rozprawjachu) tež tema na posedźenju dźěłoweho kruha za serbske naležnosće při Budyskej měšćanskej radźe tydźenja. Pozadk bě posudk agentury actori wo hornjołužiskich dźiwadłach.
Po tym zo dyrbjachu loni nadróžnu hudźbnu akciju Fête de la ...
Čorno-běłe wotwěra njeskónčny rum
Něhdźe połsta ludźi móžeše direktorka Budyskeho Serbskeho muzeja Christina Boguszowa pod wobmjezowanymi wuměnjenjemi na prěnjej wernisaži po lockdownje wčera do wustajeńcy „machot časa. wot běłeho k čornemu – rysowanki a grafiske łopjena“ Maje Nageloweje witać, mjez nimi tež Budysku přirjadnicu Birgit Weber.
Budyšin (SN/CoR). „W rozsahacych rysowankach wujasnjuje Nagelowa teren, prakrajinu we wariantach, wothorjeka kaž wotboka, wona zarjaduje a bjerje. Spušćomnje přidruža so figury, nimale njehaćene, tola přewšo koncentrowane, žony a mužojo, dźěći, jandźeljo a grat, zadźeržene we wěstych poměrach. Spóznajomnosć słuša ke kwalitam Nageloweje kaž tež to wułožomne, štož nima kónca.“ Z tymi słowami je lawdator, wuměłc a spisowaćel Gregor Kunz z Drježdźan wčera twórby wuměłče charakterizował.
