7 500 jatych Auschwitz I přežiwiło
Dźensa před 80 lětami, 27. januara 1945, bližachu so jednotki 1. ukrainskeje fronty městu Oświęcim, na kotrehož měšćanskej mjezy běchu němscy fašisća w nalěću 1940 wulke koncentraciske lěhwo Auschwitz natwarić dali. Wone bě hłowne lěhwo I zaničowanskich koncentraciskich lěhwow Auschwitz. Tři kilometry wot njeho zdalene bě lěhwo II Birkenau (pólsce Brzezinka). To bě zaničowanske lěhwo. Transporty jatych ciwilistow z mnohich krajow Europy kaž z Němskeje, Pólskeje, Awstriskeje a Madźarskeje tule ze železnicu dojědźechu. Jeći, mjez nimi přewažnje Židźa, Sinti, Roma a Polacy, dyrbjachu wagony wopušćić a buchu wot esesowcow do dźěłokmanych a dźěłonjekmanych sortěrowani. Dźěłokmanych jatych ćěrjachu do Auschwitz I a do 39 dalšich wonkownych dźěłowych lěhwow. Tam dyrbjachu ćežko dźěłać w fabrikach za twar brónjow a zhotowjenje municije abo za chemiski koncern IG Farben kaž tež w zawodach koncernow Siemens, Buna a Krupp.
Huslerka Franziska Pietsch a pianist Josu de Solaun słušataj k ...
Nowa podpěra w rozšěrjenju
Posledni maturitny lětnik Budyskeho Serbskeho gymnazija ma mnohe młode talenty, tež Ludowe nakładnistwo Domowina wjeseli so nad młodym duchom we wotrjedźe rozšěrjenje. Wot spočatka decembra słuša 18lětny Anton Šefer, z Bronja pola Radworja do teama nakładnistwa. Ze swojim angažementom a swojej wuknjenskej zwólniwosću přinošuje aktiwnje wšědnemu dźěłowemu dnju.
Anton, kiž je swoju maturu loni wotzamknył, čaka tuchwilu hišće na připrajenje za studijne městno. W mjezyčasu je so rozsudźił, prěnje powołanske nazhonjenja w Ludowym nakładnistwje Domowina zběrać. Tu stara so předewšěm wo wobdźěłanje póšty a podpěruje sobudźěłaćerjow rozšěrjenja při wuhotowanju noweho online-shopa nakładnistwa. Nimo toho je tež hdys a hdys we wulkim składźe w Čornym Hodlerju. Spočatk měsaca pomhaše wón při inwenturje.
Nowu knihu předstajili
Slepo (SN). Na knižne předstajenje do Slepjanskeje cyrkwje přeprosyło je wčera tamniše towarstwo Kólesko. Kniha „Gelnje – Die Taufe“ je hižo štwórty zwjazk w rjedźe knihow wo Slepjanskej narodnej drasće pod titulom „Gładźarnica“, kotrež je towarstwo wudało.
Po předchadźacych wudaćach wo drastach Slepjanskich božich dźěćatkow (I.), drastach w běhu cyrkwinskeho lěta (II.) a drastowych wariantach wokoło kwasa (III.) předstaji awtorka Elvira Hantšowa w nowej knize nětko wšitke warianty Slepjanskeje drasty za křćeńcu a křćizna. Nimo historiskich fotow a detailěrowaneho wopisowanja hotowanja a dźělow drastow, namakaš w njej wobšěrny kapitel wo Slepjanskich babach, wo přiwěrkach kołowokoło poroda a šěsćnjedźelstwa, wo kmótřistwje kaž tež wo wotběhu wšěch aktow křćeńcy a křćiznow.
Čłonojo chóra Lipy nowe předsydstwo wuzwolili
Pančicy-Kukow. Na swojej hłownej zhromadźiznje zawčerawšim w awli šule w Pančicach-Kukowje zhladowaše předsydstwo chóra „Lipa“ na minjene lěto a informowaše sobustawow wo předewzaćach w nowym lěće.
Premiera filma wo žiwjenju dwójnikow
Mnichow/Łuty (SN/MiR). Anton a Richard Fuchs staj w našich kónčinach jako Krabat-dwójnikaj znataj. Anton je w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje zamołwity za zarjadowanja a Richard je dźiwadźelnik w Złym Komorowje. Zašłe dny staj wonaj jako sobuskutkowacaj akteraj film „Leben ist jetzt – The Real Life Guys“ prezentowałoj. „Premjera filma w Mnichowje a prěni wustup na sławnym čerwjenym přestrjencu bě, byrnjež dźěło z medijemi znajemoj, přemóžacy. Bě to naju prěnje zetkanje z tak wulkej ličbu žurnalistow“, Anton Fuchs na naprašowanje SN rjekny. Wonaj hrajetaj w kinowym filmje dwójnikow Johannesa a Philippa Mickenbeckera, kotrajž staj z youtube-kanalom „The Real Life Guys“ zajim zbudźiłoj. Ze swojimi swojoraznymi idejemi, kaž z lětacej kupanskej wanju, staj wonaj ludźi narěčałoj. Ze smjerću jeju sotry Elli a schorjenjom Philippa na raka, so žiwjenje swójby změni. Tež za Łutowčanaj Antona a Richarda, kotrajž běštaj na castingu w Mnichowje přeswědčiłoj a rólu dwójnikow přewzałoj, njewotběži produkcija bjeze problemow. Za čas dźěła na filmje, staj jeju dźědaj zemrěłoj.
Wopytowarjow wikow zahorili
Berlin. Serbska dujerska kapała Horjany k repertoirej „Zeleneho tydźenja“ w Berlinje słuša. Zawčerawšim je so bus z dujerjemi a z fanami kapały do Berlina na najwjetše wiki swěta za zežiwjenje, ratarstwo a zahrodnistwo podał. Na jewišću Sakskeje hale zahudźichu Horjenjo potom w běhu dnja trójce 45 mjeńšinow a reprezentowachu tak z ćěłom a dušu serbske pěsnički, čěske štučki, naročne morawske pólki a znate němske hity ze šěrokeho repertoira. Hižo wot prěnjeho titula knježeše wulkotna nalada, jako tam kołowokoło jewišća syła přihladowarjow pozasta a temperamentnej hudźbje připosłuchaše. Čłonojo rejowanskeje skupiny ze Židźinoho a mnoho přihladowarjo njedachu so dołho do rejki prosyć a zarejowachu mjez druhim tež „Hanamarju“. Uwe Macka, trompetar a spěwar wjedźeše suwerenje po programje a zamó stajnje zaso na lóštne a zajimawe wašnje přihladowanjow „popadnyć“. Přewšo znaty „Šumawski són“ publikum runje tak putaše, kaž hit spěwarja Maxa Raabe „Perfektny moment“.
Ekskursija studentow slawistiki
Gerhard Wirth
Pilneho, woporniweho a ćicheho prócowarja počesćili
Budyšin (SN/bn). Składnostnje stotych posmjertninow Jakuba Skale su Maćica Serbska (MS), Towarstwo Cyrila a Metoda (TCM) a katolska wosada swj. Pětra wčera wuznamneho duchowneho, publicista a narodneho prócowarja wopominali. We wobłuku nyšpora w Budyskej tachantskej cyrkwi zjimaše farar Wito Sćapan žiwjenski skutk Skale, kiž bě „čas žiwjenja našemu ludej a krajej słužił – k Božej česći a nam k wužitku“. Předsyda TCM Cyril Hančik poda biografiski zarys Skale, mjenujo jeho „njewšědnje pilneho, woporniweho a přećelneho čłowjeka, kiž je sej ze swojej swěrnej a wutrajnej lubosću serbskemu ludej sam trajacy pomnik stajił“. Mjez druhim wuzběhny zasłužby Skale jako japoštołski administrator nowozałoženeho biskopstwa Drježdźany-Mišno, redaktora časopisow Krajan a Katolski Posoł kaž tež jako přełožowarja Noweho zakonja do hornjoserbšćiny a nic naposledk jako předsyda TCM. „Njech su nam jeho njesebične skutki njezapomnite a z pohonom“, Hančik reziměrowaše.
