Pjeć wustupow w Strakonicach

póndźela, 29. awgusta 2022 spisane wot:
Rejowarki a rejowarjo Smjerdźečanskeje rejwanskeje skupiny kaž tež hudźbnicy wokoło dudakow Steffena Kostorža a Tomasza Nawki su so w minjenej nocy z mjezynarodneho dudakoweho festiwala w Strakonicach nawróćili. Z pjeć wustupami su wot pjatka hač do njedźele přihladowarjam postrow z Łužicy sposrědkowali. Zdobom kročachu w přećahu po měsće před wjacorymi tysacymi přihladowarjemi. ­15 mjezynarodnych skupin bě na štyridnjowskim festiwalu wobdźělene, tak ze Španiskeje, Francoskeje, Běłoruskeje a Šotiskeje. Přichodny wustup Smjerdźećanow budźe 10. sepembera na wikach přirody w Stróži. Foto: Katka Pöpelec

Budyšin (SN/bn). Dwójce bě dešć koncertej zadźěwał, z třećim pospytom pak so wustup spěwytwórca Rokotak na Kulturnej zahrodźe Serbskeho ludoweho ansambla wuspěšnje zešlachći. „Čakać a wjedro wobkedźbować bě kaž emocionalne krosnowanje po horach a dołhach, koncertaj krótkodobnje wotprajić dyrbjeć bě přewšo ćežko. Ćim bóle so wjeselu, zo móžu swoje spěwy skónčnje tu předstajić“, gitarist a spěwar spočatnje něhdźe 40 wopytowarjow – na kóncu bě jich něhdźe 70 – wčera wječor pod Budyskej Röhrscheidtowej baštu powita.

Wjace hač proste frazy

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:
Dobry spěw je dobry spěw, wšojedne, wo kotry žanr so jedna, kaž (nic jenož) mjez hudźbnikami často rěka. Dobry je spěw potom, hdyž tež bjez perfektneje produkcije a ryzy na gitarje funguje, je dalša tajka fraza. Zo stej tejle wuprajeni wjace hač proste floskle, je Rokotak w Budyšinje na kedźbyhódne wašnje dopokazał. Publikum měješe mjenujcy skerje rědku składnosć, jeho pěsnje raz ryzy akustisce, raz w rockowej wobsadce słyšeć – a twórby skutkowachu, byrnjež stilistisce mjez druhim šanson, swing, country a samo walčik wopřijimałe. Zdobom koncert wujewi, kak elementarny bě a je wliw bluesa na bjezmała dospołne rozhałužkowanje toho, štož dźensa popowu hudźbu mjenujemy. Nimo muzikologiskeho aspekta po­trjechi to předewšěm prezentaciju: Hudź­b­nik jenož přeswědči, hraje-li z wutrobu. Su-li potom tež teksty kmane, štož je wosebje hladajo na spěwytwórcow esencielne, móže z toho wurosć magija, kajkejež so Rokotak wčera dótkny. Bosćan Nawka

„Jazz je moje žiwjenje“

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:

Budyšin (CRM/SN). Jazzowu hudźbu na dwojimaj pišćelomaj – dožiwjenje to połne ekstremnych začućow, kotrež poskići so minjenu njedźelu popołdnju w rjedźe Łužiskeho hudźbneho lěća, zarjadowaneho wot Budyskeho kulturneho zarjada. W kopaće połnej cyrkwi w Chróstawje pola Šěrachowa, znatej přez jeničke Silbermannowe pišćele we Łužicy, móžeše Budyski kulturnik Andreas Hennig wšón rozradowany pišćelerku Barbaru Dennerlein wutrobnje witać – němsce kaž tež serbsce. Jeje fanojo mjenuja ju „Grand Lady of Organ“. Tutón titul nje­zwudoby sej wona jako snadź wusahowaca interpretka klasiskeje pišćeloweje literatury na klasiskich pišćelach, ale jako jazzowa organistka, kotraž njepředstaja jenož swójske kompozicije w stilu jazza, ale tež swójske improwizacije – potajkim runje z hłowy nastate, nihdźe njenapisane tematiske twórby. Njekonwencionelne změny harmonijow a takta kaž tež spěšne tempi su přiznamjenja jeje tworjenja. Tak ma wulku fanowu swójbu nic jenož w Němskej a Europje, ale přeprošuja ju tohorunja do New Yorka a druhdźe.

Čitajće w nowym rozhledźe (26.08.22)

pjatk, 26. awgusta 2022 spisane wot:
Na titulu serbskeho kulturneho časopisa wuhladamy wobraz „Dypki“ Mateja Dźisławka. Je to dźěl projekta „Studijo Lipsk“, za kotryž spožči so jemu lětsa při wubědźowanju „Simul+ – čiń sobu“ myto w kategoriji „Łužica – žiwa dwurěčnosć“. Dale wozjewi so dalši přinošk Evelyn Fiebiger we wobłuku serije wo serbskich chowancach Krajnostawskeho wučerskeho seminara w Budyšinje. Tutón króć wěnuje so wona Handrijej Wujancej (1814–1877). Na přikładomaj Bjarnata Krawca a Marjany Domaškojc rysuje Ladislav Futtera w swojim nastawku, kak su so serbscy wuměłcy w prěnjej Čěskosłowakskej republice zaznawali. Při tym złožuje so hłownje na žórła z Mladeje Boleslavy a přińdźe k facitej, zo hraješe přisłušnosć k serbskej ludowej kulturje pola wuměłcow wjetšu rólu hač jich konkretne wuměłske tworjenje. Nimo toho su tři recensije wozjewjene: Christoph Sramek pisa wo koncerće gitaroweho duwa Stefana Conradija a Bernda Gehlena w Podstupimje, hdźež předstaji so mjez druhim kompozicija Jana Cyža.

Dźensa před 85 lětami, 25. žnjenca 1937, wobsadźi fašistiska tajna policija gestapo Serbski dom na Budyskich Lawskich hrjebjach. Dwanaće gestapowcow zawrěchu wšitke durje 1904 dotwarjeneho doma a tež rumnosće Smolerjec nakładnistwa, ćišćernje a kniharnje. Pismikistajerjo, ćišćerjo a dalši přistajeni dyrbjachu so při sćěnje zestupać. Kóždeho jednotliwca woni přesłyšowachu a přepytowachu. Dr. Jana Cyža, kotryž přewza wot swojeho přichodneho nana Marka Smolerja nawod nakładnistwa a ćišćernje, nacije zajachu a do Drježdźan do přepytowanskeho jastwa dowjezechu. Dyrbješe tam dobre lěto wostać. Wón bu wulkopřerady dla přesłyšany a hakle po schorjenju pušćeny.

Arnošt Krygar

štwórtk, 25. awgusta 2022 spisane wot:
Farar Arnošt Krygar narodźi so 18. žnjenca před 175 lětami jako syn duchowneho Hendricha Awgusta Krygarja w Poršicach. Z Krygarjec swójby pochadźeše šěsć fararjow a třo kantorojo. Po maturiće na Budyskim gymnaziju studowaše Arnošt Krygar w Lipsku teologiju a bě potom najprjedy domjacy wučer w Durinskej a wot lěta 1874 wuwučowaše na Budyskim wučerskim seminarje. 1877 bu přistajeny jako duchowny w Kamjencu, po tym w Budyšinku a wot lěta 1886 do 1914 bě z fararjom w ródnej Poršičanskej wosadźe. Chorosće dla poda so na wuměnk do Budyšina a wupomhaše tam składnostnje jako duchowny. Zemrě patoržicu 1923 w sprjewinym měsće. Wot 1889 bě z čłonom Maćicy Serbskeje a tři lěta je zhromadnje z fararjom Michałom Domašku časopis Misionski Posoł redigował. Farar Arnošt Krygar je wo serbskich kěrlušerjach slědźił a pisał, serbske modlitwy hromadźił a tójšto swojich wuběrnych prědowanjow zestajał. Spisał je „Serbsku kěrlušowu konkordancu abo klučik serbskim spěwarskim“, na čimž je wjele lět dźěłał. „Zapisk serbskich prajidmow“ swojeho 1858 w Poršicach zemrěteho nana je wón rozšěrjał. Manfred Laduš

Chcedźa swójsku komisiju wutworić

štwórtk, 25. awgusta 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W krizy sćelaka RBB wokoło wumjetowanjow nastupajo pušćeneje intendantki Patricije Schlesinger chcedźa sobudźěłaćerjo sćelaka ze swójskej komisiju njedostatki wotkryć. W rezoluciji, kotraž je na intraneće sćelaka wozjewjena a powěsćerni dpa wčera předležeše, rěkaše, zo chcedźa přistajeni přichodne dny wosobiny ze zawodneho kolektiwa a wotwonka pomjenować.

Woni maja njewotwisnje wujasnić, „kak móžachu so njedostatki w jednaćelstwje tak dołho tolerěrować, kak móžeše so předewzaćelska kultura wuwić, w kotrejž su so samo wočiwidne přeńdźenja a dwělomne rozsudy wjednistwa akceptowali.“ Komisija ma sobudźěłaćerjam běžnje rozprawjeć. Tohorunja měł gremij doporučenja zdźěłać, kak móhli přichodnje přirunajomnym po­dawkam zadźěwać. Nimo toho žadaja sej sobudźěłaćerjo sćelaka Rozhłós Berlin-Braniborska (RBB) w rezoluciji prawo na to, noweho intendanta sobu postajić směć. To měło w statnym zrěčenju RBB sobu zakótwjene być.

Konsekwentne žadanje

štwórtk, 25. awgusta 2022 spisane wot:
Kak wažna je transparenca we wšitkich zjawnych wobłukach, to pytnjemy znowa z aktualneho skandala Rozhłósa Berlin-Braniborska. Štož je so tam na šefowej etaži wothrawało, rozhłosownikow a techniskich sobudźěłaćerjow sćelaka woprawnjenje rozhorja. Hdyž kontrolne gremije zaprajeja, abo, kaž w konkretnym padźe, předsyda zarjadniskeje rady machinacije mjeztym pušćeneje intendantki RBB Patricije Schlesinger pozadki skandala scyła njewotkrywa, potom su přistajeni do njedźakowneje róle přihladowarja stłóčeni. Škoda za zjawnoprawniske sćelaki w Němskej je hoberska. Byrnjež mjeńši był, RBB žadyn někajkižkuli sćelak njeje. Wón zaruča z delnjoserbskej redakciju w Choćebuzu prawidłowne wusyłanja w našej maćeršćinje. Hdyž sobudźěłaćerjo RBB sej jako sćěh swójskich poražacych rešeršow nětko wjetše prawa sobupostajowanja žadaja, je to jenož prawe a konsekwentne. Rozsud wo nowej intendantce, nowym intendanće jasnje k tomu słuša. Axel Arlt

Lětni serial SN

6. dźěl

Załožba za serbski lud je loni idejowe wubědźowanje „Rěč wjaza. Rěc zwězujo. Sorbisch verbindet.“ přewjedła. 27 projektow su z pjenježnym dobyćom w pjeć kategorijach 500 do 10 000 eurow mytowali. W našej lětnjej seriji předstajamy wubrane dobyćerske projekty, dźensa: „Serbowanje we wšědnym zjawnym žiwjenju Wojerec“.

Hižo 2019 je społnomócnjena za serbske naležnosće města Wojerecy Gabriela Linakowa organizowała rěčne dźěłarnički pod hesłom „Rěčna swětłownja Wojerecy“. W projekće dźěše wo to, serbowanje we wšědnym žiwjenju města wozrodźić a dale wjesć.

W idejowym wubědźowanju „Rěč wjaza“, kotrež je Załožba za serbski lud nastorčiła, chcychu projekt zhromadnje ze župu „Handrij Zejler“ dale wukmanić. K tomu je Gabriela Linakowa, kotraž je ko-županka Wojerowskeje župy, nawjazała styki k regionalnej rěčnicy Domowiny za Wojerowski region Sonji Hrjehorjowej. Ta wopokaza so jako nazhonita pomoc a tak ideju spěšnje dale rozšěrichu. Wobě organizatorce wědźeštej, zo čakaja mnozy na to, so znowa zetkać, serbske zynki słyšeć a so serbsce rozmołwjeć móc.

nawěšk

nowostki LND