Filharmonijawobsteji 20 lět

wutora, 30. awgusta 2016 spisane wot:
Zhorjelc (dpa/SN). Składnostnje 20lětneho wobstaća Noweje łužiskeje filhar­monije podadźa so jeje hudźbnicy wot 2. septembra z twórbami Aarona Jayja Kernisa, Franzca Liszta, Johannesa Brahmsa, Nikolaja Rimskeho-Korsakowa na turu po Łužicy. „Tež po 20 lětach smy hišće jara čili a přeco zaso dobre wuchadźišćo młodym hudźbnikam“, praji generalny hudźbny direktor filharmonije Andrea Sanguineti. Orchester nasta 1. awgusta 1996 přez fuziju Łužiskeje filhar­monije a Zhorjelskeho filharmoniskeho orchestra jako orchester kulturneho ruma za cyły wuchodosakski region. Přisłušeć měješe ćělesu 93 hudźbnikow, dźensa je jich 56. „Tehdy smy wo přežiwjenje hrali. Rjenje, zo je so orchester dźensa etablěrował“, rozłoži tehdyši prěni generalny hudźbny direktor Christof Escher. W nowej hrajnej dobje poskići Nowa Łužiska filharmonija sydom koncertnych programow w Zhorjelcu, Budyšinje, Žitawje, Kamjencu a Wojerecach. 5. septembra přeprošeja na diskusiju „Šansy a wužadanja orchestra za cyły kulturny rum“.

60 zarjadowanjow za tolerancu

wutora, 30. awgusta 2016 spisane wot:

16. septembra zahaja so 7. interkulturne tydźenje Budyskeho wokrjesa

Budyšin (SN/CoR). Wot lěta 2010 wobdźěla so Budyski wokrjes na němskej iniciatiwje za tolerancu a na dobro dorozumjenja mjez kulturami. 7. Budyske interkulturne tydźenje započnu so 16. septembra a skića potom cyły měsac mnohe móžnosće, sej pisanosć a wšelakorosć ludźi­ w pozitiwnym zmysle wuwědomić, je dale a lěpje rozumić a mjez sobu so zeznajomić.

Kotre z dohromady wjace hač 60 zarjadowanjow w Budyšinje, Biskopicach, Wojerecach a Kamjencu so jednotliwcam najbóle lubja, to móža sej nětko z runje na internetnej stronje Budyskeho wo­krjesa wozjewjeneho programa wuzwolić. Zo cyła akcija mjeztym na akceptancy přibywa, je na tym widźeć, zo su tež někotre wobchody Budyskeho nutřkowneho města wobdźělene. Tradicionalne drasty we wukładnych woknach maja zajim za druhe kultury budźić. Kóždu sobotu budźe wosebita akcija w měšćanskim centrumje.

Čitanje pod Čornobohom

wutora, 30. awgusta 2016 spisane wot:

Elke Erbt, Kito Lorenc a Marko Grojlich nowy rjad zahajili

Wuježk (SN/CoR). Za premjerne čitanje pod hesłom „Pod Čornobohom“ bě sej korčmar tamnišeho hosćenca Elmar Laduš hnydom třoch awtorow z bliskosće přeprosył, kotrychž mjena su hač za mjezy regiona znate. Njezadźiwa tuž, zo su Elke­ Erbt, Kito Lorenc a Marko Grojlich minjeny pjatk wječor něhdźe połsta ludźi přiwabili. Mnozy z nich dachu sej do literatury wosebity meni składnostnje Dnja Hornjeje Łužicy zesłodźeć, při čimž wězo tež serbska kwasna poliwka njepobrachowaše. Byrnjež so čitanje w němskej rěči wotměło, wozrodźi so w stawizničkach, baladach a basnjach wokoło Čornoboha wosebity serbski duch kónčiny – mytiski runje tak kaž połny humora.

Wo samiskim boju wo eksistencu

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:

Gmejna Njebjelčicy a towarstwo Kamjenjak stej sobotu prěni raz na filmowy wječor a přizamkowacu so diskusiju z čłonami iniciatiwy Serbski sejm do Miłočanskeje­ skały přeprosyłoj, a to pod hesłom „Serbja, Samojo a zakleće zemskich pokładow“.

Miłoćicy (SN/CoR). „Je rjenje tu, byrnjež hewak wjace ludźi na předstajenju filma było“, komentowaše młody syn Hamburgskeho režisera Renéja Hardera. Nimo njeho a moderatora Mirka Schwanitza, žurnalista rozhłosoweho sćelaka Deutsch­landfunk, móžeše Njebjelčanski wjesnjanosta Tomaš Čornak něhdźe 40 ludźi sobotu wječor witać. Zarjadowanje runje tak kaž dokumentariski film „Hüter der Tundra/The Tundra Tale“ (2013) bě Roberta Boschowa załožba spěchowała.

Čitajće w nowym rozhledźe (26.08.16)

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:

W zašłymaj měsacomaj sće něšto wjac chwile měli, so do lětušeho dwójneho wudaća Rozhlada a jeho trochu wobšěrnišich přinoškow zanurić. Přichodny tydźeń wuńdźe nowe, septemberske čisło.

Dokumenty pokazuja časowy duch

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:

Zhorjelc (AW/SN). Na temu „Formacija. Zhorjelc“ su wčera w Bibliskim domje na Nysowej w Zhorjelcu před wjace hač 30 zajimcami fotodokumentarnu wustajeńcu Budyskeho ofotografikarja Jürgena Maćija wotewrěli. Přehladka zahaji zdobom fotowe wubědźowanje „Městno zwobraznjenja – dopomnjenske městnosće NDR w rumje Zhorjelca“ we wobłuku druheho fotofestiwala tohole města. Jürgen­ Maćij, kiž bě na swjatočnym wotewrjenju přitomny, pokaza zajimawe 22 čornoběłych a kolorowych fotodokumentow – prezentowacych časowy duch –, kotrež bě w Zhorjelcu a Zgorzelecu kónc 1980tych a spočatk 1990tych lět zapopadnył­.

Statok ze spara ćernjawki budźić

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:

We Wujezdźe wobnowjeja burski statok po antropozofiskich idejach

Kóń na dworje je to prěnje, štož widźu. A před zachodom do domskeho dźěći we wulkim basenku lóštnje hejsuja. Je lěćo, a na starym štyristronskim statoku we Wujezdźe (Breitendorf) njezetkawawaja so jenož dorosćeni na dwutydźenskim lětnim campje. Nětko, popołdnju po swačinje, woni dale na domje dźěłaja. Wšako je nimale wšudźe wulke twarnišćo. Lěkar z Drježdźan rozłožuje něhdyšej čłonce Kurta Masuroweho orchestra, kak ma z njebozowej mašinu platy na sćěnje přičinić, wučer z Bad Sassendorfa rozkładuje złotnikarskej mišterce, kak dyrbi wottokowa roła wupadać, a w zadnjej stwě klepataj mužej stary wobmjetk z wjercha. Wučer je z Mannheima přišoł, zo by pomhał, a to tež financnje. Budyšanka pokazuje, kotre sćěny je hižo z hlinu wobmjetała. „Smy dwór Ćernjawcyny statok pomjenowali, dokelž chcemy jón kaž ćernjawku ze spara wubudźić“, powěda Jörg Schröder, jedyn z iniciatorow a nošerjow projekta.

„Mój jandźel je mje tam wjedł“

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:

Jako dr. Hannes Wieting w NDRskim času medicinu studowaše, wón wukubłanje na tři lěta přetorhny, nic pak njedo­sahaceho wukona dla. „Šulska medicina njeje mje přeswědčiła, rozhladowach so za alternatiwami“, praji rodźeny Drježdźanjan, kiž dźensa na tamnišej Nowej Waldorfskej šuli kaž tež w Janusza Kor­czakowej spěchowanskej šuli jako šulski lěkar skutkuje. „Mój jandźel je mje tam wjedł“, 52lětny rozjasnja, „zastupuju takrjec terapeutiski element. Hladam, zo so dźěći ćělnje a dušinje derje wuwiwaja, to je najwažniše.“

Jan Chojnan

štwórtk, 25. awgusta 2016 spisane wot:
Rěčespytnik a farar Jan Chojnan narodźi so wčera před 400 lětami we Wikach (Petershain)­ swójbje fararja duchowneho Jura­ Chojnana. Po wopyće gymnazijow w Choćebuzu, Budyšinje a we Wrócławju pućowaše wón jako šolar po Słowakskej, hdźež sej dalše słowjanske rěčne znajomosće přiswoji. Wot lěta 1630 do 1635 studo­waše we Wittenbergu teologiju a na­stupi po tym swoje prěnje farske městno w Slopišćach (Schlepzig). Po šěsć lětach powołachu Chojnana za wyšeho fararja w Lubnjowje, hdźež hač do smjerće 1664 skutkowaše. W Slopišćach a Lubnjowje jeho dźensa zjawnje wopominaja, wšako ma wulku zasłužbu wo serbske pismowstwo. 1650 dokónči Chojnan swoje najwuznamniše dźěło „Linguae Vandalicae“ z prěnjej serbskej gramatiku a z delnjoserbsko-łaćonskim słownikom. Dźěło wosta nje­ćišćane, rukopis pak bu wjacekróć wotpisany, tež w Serbskim instituće chowatej so wotpiskaj. Michał Hórnik je dźěło Choj­nana přeslědźił a hódnoćeše je takle: „Po Jakubicy, Molleru, Tarje, Warichiusu a Martiniju je to šesta nam zdźeržana serbska kniha.“ Manfred Laduš

Wuznamna nadregionalna nowina Literarna Ukraina, nowina spisowaćelow Ukrainy, kotraž w Kijewje wuchadźa, je 21. julija na stronomaj 13 a 14 pod nadpismom „Prekrasna Lužica“ wobšěrny přinošk wo 38. swjedźenju serbskeje poezije kaž tež wo stawiznach a žiwjenju we Łužicy­ wozjewiła.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND