Festiwal z tójšto filmami wo Serbach
Choćebuz (HA/SN). Hižo prěnje tři dny je 26. mjezynarodny festiwal wuchodoeuropskeho filma w Choćebuzu, na kotrymž pokazuja hač do njedźele 200 přinoškow z 45 krajow, wjele wopytowarjow přiwabił. To płaći tež za tón w rjedźe „Heimat/Domizna“, w kotrymž předstaja dohromady 14 filmow, hłownje ze serbskej tematiku. Tuchwilu steja serbska rěč kaž tež zašłosć a přitomnosć w srjedźišću přinoškow. Takle bě to tež srjedu a štwórtk, jako sej něhdźe 150 wopytowarjow tajke wo stawiznach a aktualnym połoženju Serbow wobhlada. Widźeć běchu tež filmy wo serbskej folklornej skupinje Sprjewjan, wo zwiskach mjez Serbami a Słowakami na kulturnym polu a wo Frycu Rochu. Wosebje wjele zajima a kedźbnosće stej produkciji ze Šwicarskeje a Norwegskeje zbudźiłoj. W filmje „Echo“ rysujetej młodej režiserce aktualne połoženje reteromanšćiny w Šwicarskej. W dalšim „Der Mann, der 75 Sprachen sprach“ předstajeja dokumentarisce a z pomocu animacijow žiwjenje a skutkowanje Jura Surowina, kiž je tohorunja delnjoserbsce rěčał. W diskusiji namjetowachu, tónle pask po wšej Łužicy pokazać, wosebje w šulach.
Wo knihach a kniharni (11.11.16)
20. mjezynarodne knižne wiki w Krakowje su hižo zaso zašłe. Z wulkej ličbu eksponatow je so Ludowe nakładnistwo Domowina druhi raz na nich wobdźěliło. Mjez cyłkownje 700 wustajerjemi z 25 krajow prezentowachmy na našim stejnišću najnowši a zajimawy poskitk. Wjac hač 68 000 wopytowarjow su organizatorojo na wšitkich štyrjoch dnjach wikow zličili.
W srjedźišću wustajenišća LND steješe kniha Herberta Nowaka „Pisaŕ běch wót młodych lět“ a cejdejka z originalnymi přinoškami. Dale je kniha prof. Dietricha Šołty „Jurij Brězan, Leben und Werk“ mjez pólskimi zajimcami wulku chwalbu žnjała. Biblioteka Śląska z Katowic kaž tež priwatnicy sej knize kupichu.
Tón abo tamny bě nas hižo loni na wikach wopytał a chcyše nětko dalše knihi. Tak bě zajim za Spisy Mata Kosyka kaž tež za Serbski kulturny leksikon dale wulki. Při tym dyrbi so wobkedźbować, zo su knihi za pólskich kupcow poměrnje drohe. Najebać to su sej mnozy předewšěm wučbnicy a słowniki za nawuknjenje delnjoserbšćiny kupili. Hudźbne zynkonošaki, hač hodowne abo chórowe spěwanje, běchu tohorunja požadane.
Wo swěće słowow a znamjenjow
Wustajeńca „Rěč“ w Drježdźanskim hygienowym muzeju tež Serbow zapřijima
Tež hdyž njehodźi so jenož mjez Serbami z Delnjeje a Hornjeje Łužicy wo tym diskutować, hač je rěč najwažniši kriterij serbskeje identity – zo je naša rěč wohrožena, w tym su sej zawěsće wšitcy přezjedni. Tak steji serbšćina – w modusu hrožaceje njeeksistency – přiwšěm w srjedźišću wšoserbskeho narodneho naratiwa jako žro kolektiwneje předstawy wo sebje samych.
Wo rěčnych domiznach
„Měr je jeno přestawka mjez wójnomaj“
Mysle wo Europje při čitanju najnowšeho romana „Narodna dróha“ (w originalu „Narodní třída“) Jaroslava Rudiša
Na spočatku teksta njech steji citat awtora z dosłowa němskeho wudaća z lěta 2015: „Chcych napisać knihu wo nas Čechach, kotřiž smy mjez sobu žiwi a mamy wulki strach před cuzym a před cuzymi. Je něhdźe sto lět trało, prjedy hač dóńdźechmy tam, hdźež dźensa stejimy. Wot Rakusko-Wuherskeje běchmy so 1918 dźělili, 1938 přińdźechu nacije, kotřiž su Židow skóncowali. Tych mnohich Němcow, kotřiž w Čěskosłowakskej bydlachu, su po skónčenju wójny wuhnali. Krótko po přewróće smy so ze Słowakami rozžohnowali. Chcych napisać knihu wo absurdnej samoće, w kotrejž smy dźensa žiwi – wosrjedź Europy.“
Kniha jako časowy dokument
Drježdźany (CRM/SN). „Jako je Pětr Wjeńka spočatk lěta 1987 do Zapadneje Němskeje wupućował, spjelni so jemu són“, piše w dosłowje zběrki „Wjelki jědu“ wudawaćel dr. Timo Meškank. Studowany informatikar měješe dwaj konikaj: z kolesom pućować a pisać. Słušeše pak k mnohim předewšěm młodym ludźom, kotřiž widźachu so přez NDRski system w swojim wosobinskim wuwiću zamjezowani. Zběrka krótkeje prozy nadarjeneho literata móžeše hakle 25 lět po jeho tragiskej smjerći wuńć. Wón znjezboži, jako bě do Alpow z kolesom po puću.
Ramik steji, wobsah ma překwapić
Na 142. schadźowanku proša studenća sobotu za tydźeń, 19. nowembra, a to znowa do Budyskeje měšćanskeje hale „Króna“. Countdown za přihotowanski kruh wokoło za projekt zamołwiteje sobudźěłaćerki Załožby za serbski lud Jany Pětroweje tuž běži.
Budyšin (SN/CoR). „Na hosći schadźowanki čakaja studentske kabarety, hudźba, reje a spěwy, 1. serbska kulturna brigada budźe runje tak pódla kaž rejwanska skupina Budyskeho Serbskeho gymnazija – telko je hižo jasne“, powěda wjelelětna organizatorka tradicionalneho zetkanja bywšich a tuchwilnych serbskich studowacych Jana Pětrowa. Wjele wjace wona dobry tydźeń do zarjadowanja sama hišće njewě, znajmjeńša nic, štož wobsah nastupa. Ramik pak kruće steji, wo to je so starała.
Kaž loni staj tež tónkróć Radworčanaj Jakub Wowčer a Maksimilian Kral režiju schadźowanki přewzałoj. „Smój sej wězo někotre zajimawostki wumysliłoj, z kotrymiž chcemy publikum zabawjeć“, praji Jakub Wowčer. Štó budźe moderěrować, to nochce hišće přeradźić: „Překwapjenka dyrbi być. Telko pak móžu hižo rjec: Program budźe jara rjany“.
NSLDź z hru „Do dźěła zdar!“we Łužicy a zwonka njeje po ...
Po premjerje w Budyšinje a předstajenjach mjez druhim w Radworju, Worklecach a Lejnje bě aktualna hornjoserbska inscenacija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Do dźěła zdar!“ minjenu sobotu hósć na Sakskich krajnych jewišćach w Radebeulu.
Serbja maja so derje, znajmjeńša w Drježdźanach a Radebeulu. Woni lubuja swoje serbske dźiwadło. Zo móhli sej inscenaciju wobhladać, njetrjebaja ani do Budyšina jěć. Wšako přijědźe dźiwadło k nim – a to ze wšěm, z hrajerjemi a dalšimi sobudźěłaćerjemi, z jewišćowym wobrazom, z techniskimi nastrojemi, z režiju, ze simultanej přełožerku a ze suflezu, kotraž smě samo sobu hrać.
Kniha ma tež serbsce wuńć
Ćišćanka Doris Kasperec swoju prěničku předstajiła
Kónc oktobra je na Kasperec dožiwjenskim statoku w Ćisku, kotryž staja tež serbskosć do srjedźišća, Doris Kasperec swoju prěnju dźěćacu knihu z titulom „Die Raupe und der Nasenbär“ předstajiła. Ilustrował bě publikaciju łužiski wuměłc Jörg Tausch. Lawdaciju na knižnej premjerje měješe Dora Gebauerowa, kotraž so sylnje za serbskosć w Ćisku zasadźa. Wona tež tamnišu Bjesadu sobu organizuje a podpěruje.
„Stajnje jenož zadychać, to njeńdźe“, praji Doris Kasperec. „Stajnje jenož wudychać pak tež nic“, wona dodawa. A tak je polarita wšemu nadrjadowany princip. Runowaha přećiwkow stara so wo harmoniju. Jenož plusowe a minusowe čopy so woprawdźe přićahuja. Dawać a brać, to dźerži dušu w runowaze. Štóž na Ćišćanski Kasperec dožiwjenski statok přińdźe, móže tule wuwaženosć tež woprawdźe začuwać.
Přihotuja nowu wustajeńcu wo času NDR
Zhorjelc (AK/SN). Muzeje w Hornjej Łužicy dyrbjeli wužadanjam přichoda wotpowědować. W tym zwisku měli sebjekritisce pruwować, kak wuwija nowe formaty a sej nowych zajimcow zdobudu. „Muzeje njejsu jenož městna kubłanja a dožiwjenjow, ale tež interkulturne institucije. Tale mnohotnosć kulturow měła so bóle wotkryć“, podšmórny Ulf Großmann, koordinator syće Kulturne kubłanje w kulturnym rumje Hornja Łužica-Delnja Šleska, minjenu póndźelu na mjeztym šestym fachowych posedźenju na temu „Perspektiwy kulturneho posrědkowanja“. Něhdźe dwaceći zastupnikow muzejow a kubłanišćow so tam wobdźěli.
