To a tamne (11.09.20)

pjatk, 11. septembera 2020 spisane wot:

Po nimale tydźenju na morju su pomocnicy dweju rybarjow před pobrjohom Awstralskeje wuchowali. Čołm, kiž njemóžeše skóncowaneho motora dla hižo jěć, wuhladachu po dny trajacym pytanju južnje města Adelaide. Do toho běchu nadźiju, jeju hišće žiweju namakać, nimale hižo spušćili. Najbóle wohroželi běchu rybarjow hoberske žołmy, kaž rozprawještaj. Swójbni witachu jeju z blešku piwa.

Mało jasnosće je sudniski wusud smjerdźateho kozoła dla wunjesł. Sudnistwo w Bayreuthu bě wukazało, zo njesmě smjerd skoćeća susodow „bytostnje“ mylić. Što to konkretnje rěka, njemóžeše tež rěčnik sudnistwa rjec. Susodka bě plahowarja skotu wobskoržiła, zo kozoł jeho stadła pječa surowje smjerdźi. Sudnik ­bě so wosobinsce k stadłu kozow podał, grawoćiwy smjerd, kotruž susodku hněwa, njemóžeše pak zwěsćić.

„To njeje dróha, to je lud“

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Lawreatka literarneho Nobeloweho myta namołwja do rozmołwow

Minsk (dpa/SN). Hladajo na dale trajace protesty w Běłoruskej je lawreatka Literarneho Nobeloweho myta Swjetlana Aleksijewič amtěrowaceho prezidenta Aleksandera Lukašenka namołwjała z wobydlerjemi so rozmołwjeć. „Lukašenko praji, zo njebudźe z dróhu rěčeć. Ale dróha – to su statysacy ludźi, kotřiž kóždu njedźelu a kóždy dźeń na dróhu du“, wuswětla 72lětna spisowaćelka we wčera wozjewjenej zdźělence běłoruskeho PEN-centruma w Minsku. „To njeje dróha, to je lud.“

31. Budyski forum zahajeny

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:
Pod hesłom „30 lět jednota Němskeje a namrěwstwo diktatury SED“ zahajichu dźensa 31. Budyski forum na wosadnej žurli Pětroweje wosady w sprjewinym měsće.­ Na zawodnu temu „Njespokojom z wuchodnej Němskej? Kotru rólu hraja nazhonjenja z NDR, z měrniweje rewolucije a ze slědowaceje transformaciskeje doby?­“ chcyše stawiznar Ilko-Sascha Kowalczuk porěčeć. Wón pak bě schorjeł, tak jeho­ tekst Berlinski historikar prof. dr. Rainer Eckert (na foće) předčita. Postajenjow koronapandemije dla bě na žurli jenož 45 wobdźělnikow dowolenych. Tohodla Frie­dricha­ Ebertowa załožba jako zarjadowarka zaruča, zo je na jeje internetnej stronje zarjadowanje přez livestream wšitkim zajimcam přistupne. Foto: SN/Hanka Šěnec

Dalše wopory wohenja dla

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

San Francisco (dpa/SN). Zahubne lěsne wohenje w Kaliforniskej su sej tři dalše smjertne wopory žadali. Wohnjowi wobornicy namakachu w powostankach wotpaleneho statoka we wobwodźe Butte County tři spalene ćěła, kotrež njemóžachu dotal hišće identifikować. Ličba smjertnych woporow w kónčinje North Complex Fire 300 kilometrow sewjernje San Francisca je tak na jědnaće rozrostła. Płomjenja su po informacijach wohnjoweje wobory 2 000 twarjenjow wobškodźili abo dospołnje zničili.

Chinscy studenća wupokazani

Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA je wot junija wjace hač tysac chinskim studentam „narodnych wěstotnych přičin“ dla zakazało do kraja přińć. Zakład toho je wukaz prezidenta Donalda ­Trumpa z kónca meje. Wón chcył tomu zadźěwać, zo chinske wójsko studentow w USA za industrijnu a slědźensku spionažu zasadźa. Rěčnica ameriskeho wonkowneho ministerstwa na to skedźbni, zo jedna so jenož wo jara mału skupinu studowacych. „Legitimni studenća“ z Chiny su dale ­witani.

Dźeń a mjenje družin

Što nětko z ćěkancami?

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakska statna ministerka za europske naležnosće Katja Meier (Zeleni) je zwjazkowe knježerstwo namołwjała, ćěkancam na grjekskej kupje Lesbos pomhać. „Grjekska trjeba nětko nu­znje pomoc tamnych čłonskich statow EU“, rjekny Meier dźensa na kromje konferency ministrow za Europu w Posaarskej. Zwjazkowe knježerstwo dyrbjało po zahubnym wohenju w lěhwje ćěkancow Moria spěšnje technisku a humanitarnu pomoc poskićić a potrjechenym zmóžnić do Němskeje přińć.

Sakska ministerka za integraciju Petra Köpping (SPD) praji, zo dyrbjał Zwjazk nětko nuznje swój kontingent ćěkancow rozšěrić abo krajam składnosć dać, swójski program přiwzaća ćěkancow zwoprawdźić. „Jako swobodny stat bychmy k tomu kmani byli, tež sakske komuny kaž Lipsk bychu zwólniwe byli“, zwurazni Köpping w Drježdźanach. Lěhwo Moria z 12 600 ćěkancami bě so w nocy na srjedu nimale dospołnje wotpaliło.

Swinjaca mrětwa Němsku docpěła

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Afriska swinjaca mrětwa je prěni króć w Němskej dopokazana. Chorosć běchu pola zahinjeneho dźiwjeho swinjeća blisko pólskeje mjezy we wokrjesu Sprjewja-Nysa zwěsćili, kaž zwjazkowa ratarska ministerka Julia Klöckner (CDU) dźensa w Berlinje zdźěli. „Podhlad je so bohužel jako prawy wopokazał.“ Do toho bě Friedricha Löfflerowy institut na kupje Riems w Baltiskim morju wobkrućił, zo jedna so woprawdźe wo afrisku swinjacu mrětwu. „Mrětwa njeje za čłowjeka strašna“, Klöckner rjekny, „za dźiwje kaž tež za domjace swinje porno tomu je smjertna.“

Krajne a komunalne krizowe centrumy swoje plany w padźe wudyrjenja mrětwy mjeztym aktiwizuja a naprawy přihotuja. Wudyrjenje mrětwy móhło masiwne hospodarske sćěhi za plahowarjow swini měć. Tak móhł eksport swinjaceho mjasa do krajow zwonka Europskeje unije, na přikład do Azije, wotpadnyć. Za eksport do Chiny je wobkrućenje trěbne, zo njeje Němska wot swinjaceje mrětwy potrjechena.

To a tamne (10.09.20)

štwórtk, 10. septembera 2020 spisane wot:

Dospołnje wopiłoj stej so dwě starušce w spěšniku ICE z Berlina, zo skónčnje na chódbje ležeštej. Sanitetarjo a policisća wzachu jeju w Hannoveru z ćaha. Test wunjese pola 72lětneje Mnichowčanki štyri promile, jeje 75lětna přewodnica z Gütersloha měješe přeco hišće tři. Dokelž nochcyštej na žadyn pad do chorownje, dyrbještej do dweju celow policaj­skeje straže. Po šěsć hodźinach spara je so jimaj zaso widźomnje lěpje šło. Přičina žlokańcy njeje přiwšěm znata.

Ćelo z kupanskeho basenka wuswobodźili su wohnjowi wobornicy w městačku Tann njedaloko hessenskeho Fulda. Skoćo bě zakryće poola za krutu podłohu měło a so přełamało. Wobydlerjo domu słyšachu njezwučene zwuki a alarmowachu wohnjowych wobornikow. Tući wulki dźěl wody wuklumpachu a ćelo wućahnychu, kotrež bě z pastwy ćeknyło.

Čěski dostojnik Serbow wopytał

srjeda, 09. septembera 2020 spisane wot:
Praski arcybiskop kardinal Dominik Duka (3. měšnik wotlěwa) je tele dny Serbow we Łu­žicy wopytał. Wčera wobdźěli so dostojnik na prěnim putnikowanju Serbow za čas koronapandemije, na Marije naroda w Róžeńće (na foće). Wčera dopołdnja wopyta 77lětny ze swojim přewodom Domowinu. Nimo předsydy třěšneho zwjazka Dawida Statnika witaše najwyšeho katolskeho duchowneho Čěskeje w Budyskim Serbskim domje­ tež předsyda Towarstwa Cyrila a Metoda Jurij Špitank. W rozmołwje wuzběhny kardinal mnohe zhromadnosće Čechow a Serbow. Duka zapisa so tohorunja do hóstneje knihi Domowiny. Na třidnjowskim wopyće Łužicy poby kardinal nimo toho w Ra­dworju, Ralbicach a Nuknicy, hdźež rozłožichu jemu twar kapałki. Foto: Rafael Ledźbor

Nowa hornja hranica wukazana

srjeda, 09. septembera 2020 spisane wot:

London (dpa/SN). Reagujo na přiběrace ličby koronainfekcijow njesmě so w Jendźelskej wjace hač šěsć wosobow zetkawać. Nowa hornja hranica płaći wot přichodneje póndźele, a to za zetkawanja w domjacnosćach a w zjawnosći, kaž wjacore britiske medije rozprawjeja. Dotal wučinješe hranica 30 ludźi. Z wukaza wuwzate su domjacnosće z wjace hač šěsć wosobami, powołanske dźěło a wukubłanje, tež kwasy, pohrjeby a wšelake sportowe družiny.

Nadźijeja so informacijow

Minsk (dpa/SN). Po zajeću Marije Kolesnikoweje w Běłoruskej dotal njewědźa, hdźe politikarka opozicije je. Tuchwilu šěrja tam informacije, po kotrychž je ­wona na juhu kraja w jatbje. Oficialne wobkrućenja pak nimaja, jeje mustwo zdźěli. Tež prawiznicy politikarki nje­wědźa, hdźe Marija Kolesnikowa wokomiknje přebywa. „Apelujemy na zamołwitych w Běłoruskej, nam to zdźělić“, ­rěka w zdźělence aktiwistow.

Wohnjowi wobornicy so zranili

Ćěkancy a migranća wopušćeja lěhwo ćěkancow Moria na grjekskej kupje Lesbos, kotrež bě so minjenu nóc nimale dospołnje wotpaliło. Wčera wječor běchu tam wjacore, drje wotpohladnje zamiškrjene wohenje wudyrili. Lěhwo – najwjetše po wšej ­Europje – bě z něhdźe 12 600 ćěkancami dospołnje přepjelnjene. Wone ma městno za runje 2 800 ludźi. Minjeny tydźeń su je pod ­karantenu stajili, po tym zo běchu 35 padow korony zwěsćili. Na to bě tam k njeměram dóšło. Foto: dpa/Elias Marcou

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND