Lubnjow (SN/at). Dokelž so wólbna perioda za aktualnej krajnej parlamentaj w Braniborskej a Sakskej nachila, stej tamnišej frakciji Lěwicy swój Serbski dźeń lětsa hižo minjeny pjatk w błótowskim Lubnjowje wotměłoj. A wusłyšeć bě mjez wobdźělenymi zapósłancami wěsta njespokojnosć. W Braniborskej njeje přisłušne ministerstwo za młodźinu, sport a kubłanje docpěło směrnicu zdźěłać, zo bychu w krajnym etaće 2019/2020 po 400 000 eurach zakótwjene srědki jako podpěru dźěćacym dnjowym přebywanišćam za serbske kubłanske poskitki tež přewostajić móhli. Za to trěbna směrnica prosće pobrachuje. Zapósłanča Anke Schwarzenberg podšmórny, zo je frakcija Lěwicy zwólniwa proces wožiwjenja serbskeje rěče podpěrać. „To pak dźe jenož na jednej runinje ze serbskimi akterami, staršimi, kubłarjemi a nošerjemi zarjadnišćow. Kubłanske ministerstwo měło to koordinować, zo bychu poskitki zhromadnje wuwili.“
Drježdźany (SN). Dobudźe-li CDU lětuše wólby krajneho sejma, chce sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) instrument „ludowe znapřećiwjenje (Volkseinwand)“ jako nowu formu direktneje demokratije w kraju zawjesć. To piše wón w aktualnym wudaću tydźenika Zeit. Po tym měli wobydlerjo nastupajo zakonje nimo etatnych, wot krajneho sejma wobzamknjenych, poslednje słowo měć a wo nich hišće raz wothłosować. Za to měli podpisma něhdźe pjeć procentow wólbokmanych zběrać. Hdyž wone předleža, „prašeja so wšěch wólbokmanych, hač měł zakoń woprawdźe płaćiwosće nabyć“, piše Kretschmer. Liči jednora wjetšina hłosow haj abo ně.
Šef sakskeje FDP Holger Zastrow wita, zo je CDU za sebje temu direktneje demokratije wotkryła, wočakuje pak, zo so najprjedy wobstejace wupruwowane instrumenty zjednorja a wolóža.
Nutřkopolitiski rěčnik Zelenych w krajnym sejmje Valentin Lippmann CDU namołwja do wólbow ze Zelenymi, Lěwicu a SPD so rozmołwjeć, wšako je za namjetowane změny dwutřećinowa wjetšina parlamenta trěbna.
W padźe wólbneho dobyća chce sakski ministerski prezident Michael Kretschmer wobydlerjam Sakskeje zmóžnić, wo zakonjach, kotrež je krajny sejm schwalił, doskónčnje rozsudźić. To čitamy w aktualnym wudaću tydźenika Zeit. Wón pak rěči tam runje tak wo tym, kóždy zakonski naćisk přichodnje online wozjewić chcyć, zo móhła ludnosć swoje mysle k tomu wuprajić. Wobaj namjetaj měli w zwisku widźeć. Bóle na lud poskać chcyć a jeho argumenty do politiskeho dźěła přiwzać njeje žadyn špatny wotpohlad. Prašenje pak je, hač so jedyn namjet z dalšim prěkuje. Stanu so ludźo, kotrychž namjety njewobkedźbowane wostanu, z wosebitymi wabjerjemi za wothłosowanje wo wotpowědnym zakonju? A što rěka to wšo za krajny sejm jako zakonjedawarja?
Zo dyrbja strony swoju dźěławosć lěpje a transparentnišo rozłožić, poprawom žane nowe dopóznaće njeje. A tohodla njeměli jenož politikarjo předležace namjety wobšěrnje rozjimać. Axel Arlt
Čerstweho a wokřewjaceho wětřika dla je muž w braniborskim wokrjesu Märkisch-Oderland póndźelu dospołnje nahi z motorskim jěł. Jako jeho policistaj zadźeržeštaj, wón jimaj rjekny, zo dźě je ćopło. Z konsekwencami muž ličić njetrjeba, wšako měješe krute črije wobute a nahłownik. Nimo toho njeje so nichtó pola policije hóršił. Zastojnikaj zwěsćištaj tuž jenož identitu muža a prošeštaj jeho, znajmjeńša so cholowy wobuć.
Jara njerozumny je so 85lětny muž minjenu njedźelu na awtodróze do Cuxhavena zadźeržał. Tak je wotjězdku skomdźił a so z awtom cyle jednorje na dróze zawróćił. Dalši 50lětny šofer móžeše zražce runje hišće tak zadźěwać, 85lětny pak dale jědźeše. Jako policistaj jeho doma nańdźeštaj, jimaj wuměnkar wotmołwi, zo wšak so ničo stało njeje. Zastojnikaj pak sćazaštaj jemu jězbnu dowolnosć. Nimo toho ma starc z chłostanskim jednanjom ličić.
Drježdźany/Budyšin (UM/SN). Ewaluacija załožby Sakske wopomnišća, kotruž je institut Prognos přewjedł, je wotzamknjena. „Kónčna rozprawa wopřijima pozitiwne hódnoćenja runje tak kaž pokiwy k dalewuwiću załožby“, rozłožuje předsydka rady mjenowaneje załožby a ministerka za wuměłstwo a wědomosć dr. Eva-Maria Stange (SPD). Hižo w dwójnym etaće 2019/2020 Swobodneho stata Sakskeje su załožbje srědki přewostajene. Tak stupaja přiražki wot 2,45 milionow eurow na stajnje 3,046 milionow lětsa a klětu. To zmóžnja wjetše wudawki za personal, ale tež za wěcne zarjadniske nadawki, za srědki třećim kaž tohorunja za inwesticije.
W nowembru 2016 bu Susann Šenkec za předsydku rady Załožby za serbski lud wuzwolena. Lětsa w meji su ju radźićeljo jednohłósnje w zastojnstwje wobkrućili. Janek Wowčer je so z njej zetkał, je jej někotre prašenja zhladujo na minjenu wólbnu dobu rady stajił a so za wuhladami prašał.
Kak hódnoćiće dźěławosć załožboweje rady w minjenej legislaturnej dobje?
S. Šenkec: Wot lěta 1991 je Załožba za serbski lud nošny model za spěchowanje rěče, kultury kaž tež identity Serbow. 2016 smy 25. róčnicu jeje wobstaća swjećili. W februaru samsneho lěta bu 3. financne zrěčenje podpisane, kotrež zawěsća Serbam, serbskim institucijam, towarstwam a projektam hač do klětušeho wurunane spěchowanje, byrnjež trěbnu dynamizaciju parowali. Tak wobsteji na dobu pjeć lět – potajkim wot 2016 do 2020 – planowanska wěstota, kotraž wotwěra zamołwitym móžnosće priority sadźeć, koncepty wuwiwać, změny přewjesć a do přichoda planować. Z projektom „Serbska rěč w nowych medijach“ dósta naš lud wot 2015 přidatne spěchowanske srědki, kotrež załožba w swójskej zamołwitosći wobhospodarja. To mam za wulki wuspěch.
Berlin (dpa/SN). Podhladny Stephan E. je po wšěm zdaću přiznał, zo je Kasselskeho knježerstwoweho prezidenta Waltera Lübcku morił. To rozprawjachu dźensa wjacori wobdźělnicy njezjawneho wosebiteho posedźenja nutřkowneho wuběrka zwjazkoweho sejma. Wčera bě so Stephan E. k njeskutkej wuznał a rjekł, zo je Lübcku bjez pomocy druhich morił. 45lětny bě hižo wjacorych přeńdźenjow dla zasudźeny a měješe w zašłosći zwiski k prawicarskim ekstremistam.
Chcedźa etat wobzamknyć
Berlin (dpa/SN). Kabinet chcyše dźensa wo naćisku klětušeho zwjazkoweho etata wothłosować. Financny minister Olaf Scholz (SPD) je etat hišće raz trochu změnił a wšitke ministerstwa namołwił lutować. Planowane su wudawki 359,9 miliardow eurow. Zo je etat najebać mjenje dawkowych wolóženjow wurunany, leži předewšěm na niskich danjach. Najwažniše za ministra Scholza je čorna nula za lěto 2020, štož woznamjenja, zo njesmě so Němska dale zadołžić.
Dóstanu prawo wothłosowanja
Berlin (dpa/SN). Po protestach za wjetši škit klimy w porynskim brunicowym rewěrje wumjetuje zwjazkowa ministerka za ratarstwo Julia Klöckner demonstrantam přemało wěryhódnosće. „Štóž wotpohladnje po polach běha a žně niči, tón bjez respekta ze zežiwidłami wobchadźa a ma hladajo na bój za klimu problem z wěryhódnosću“, politikarka CDU wčera rjekny. Kaž zwjazkowe ratarske ministerstwo dale zdźěli, kritizuje ministerka ignorancu wobswětowych aktiwistow, dokelž njejsu sej wědomi sprawneho a ćežkeho dźěła ratarjow.
Iniciatiwa Ende Gelände, kotraž protesty organizuje, je mjeztym na internetnej platformje Twitter reagowała, twjerdźo, zo wšak dyrbja pólne pućiki hdys a hdys wopušćić, zo bychu policiji wućeknyli. Za škody na polach pak chcedźa so pola potrjechenych zamołwić a jich wotškódnić. Minjenu sobotu běchu so sta wobdźělnikow mjez druhim do brunicoweje jamy Garzweiler zadobyli.
Schkeuditz (dpa/SN). Ratarjo chcedźa na dźensa zahajenym Němskim burskim dnju w Schkeuditzu pola Lipska wo hłownych žadanjach skutkownišeje agrarneje politiki wuradźować. Wosebje hladajo na klimowu změnu a suche lěća su wudźeržliwe (widerstandsfähig) rostliny bytostne, rjekny prezident ratarskeho zwjazka Joachim Rukwied do zahajenja dwudnjowskeho zarjadowanja. Wón sej žada wjace do slědźenja a krjepjenskich systemow inwestować. Poslednje mjenowane su wosebje wažne předewšěm hladajo na plahowanje zeleniny, sadu a wina.