Putin a Erdoğan so zetkałoj

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin a turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan staj so dźensa k rozmołwam w Sočiju nad Čornym morjom zetkałoj. Při tym dźěše hłownje wo bilateralne a mjezynarodne prašenja, kaž Krjeml do zetkanja zdźěli. Wažna tema rozmołwow měješe prašenje eksporta ukrainskeho žita z łódźemi přez Čorne morjo być. Turkowska sej žada, zo měła Ruska wopowědźene zrěčenje zaso wožiwić a transport žita zmóžnić. Zrěčenje je wažne za zastaranje swěta ze žiwidłami. Turkowska starosća so nimo toho wo wěstotu w čornomórskej kónčinje, w Ankarje zdźělichu. Putin bě nawrót k zrěčenju, kotrež bě z pomocu turkowskeho knježerstwa a UNO nastało, z wuměnjenjemi zwjazał. Tak žada sej Putin zběhnjenje w zwisku z wójnu přećiwo Ukrainje wukazanych sankcijow přećiwo Ruskej, zo móhł kraj swójske žito a hnojidła eksportować. Turkowskej je tež ruski zemski płun wažny, kotryž přez płunowody do kraja dóńdźe. Erdoğan we wójnje mjez Ruskej a Ukrainu posrědkuje.

Třělenje wjelkow zmóžnić

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:

Zwjazkowe knježerstwo pyta za móžnosćemi najebać tuchwilne postajenja

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za wobswět Steffi Lemke chce po informacijach nowiny wottřělenje wjelkow wolóžić, zo by pastwowe zwěrjata kaž wowcy lěpje škitała. „Třělenje wjelkow po nadpadach dyrbjało spěšnišo a njeběrokratisce móžne być“, rjekny politikarka Zelenych nowinarjam. „Hdyž su wjelki dźesatki wowcow zakusali a na pastwje ležo wostajili, je to tragedija za kóždeho plahowarja skotu a wulke poćežowanje za wšitkich potrjechenych. Tohodla trjebaja wjace pomocy a wěstoty.“ Kónc septembra chce wona namjety předpołožić.

Do toho bě so FDP w amplowej koaliciji za daloko sahace rjadowanja za škit zwěrjatow před wjelkami wuprajiła. W koaliciskim zrěčenju běchu so SPD, Zeleni a FDP dojednali, zhromadne žiwjenje zwěrjatow na pastwach, čłowjeka a wjelkow rozumnje tak zrjadować, zo „dóńdźe najebać přiběracu populaciju po móžnosći k mało konfliktam“. Wažne je, tole nětko z naprawami přesadźić, rjekny městopředsydka frakcije FDP Carina Konrad minjeny tydźeń.

Wočakuja lěpše žně wina

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Winicarjo Němskeje wočakuja 2023 widźomnje lěpše žně wina hač loni. Mnóstwo žnjow wučinja drje nimale 9,9 milionow hektolitrow brěčki, 9,1 procent wjace hač lěto do toho, zdźěla Statistiski zwjazkowy zarjad dźensa we Wiesbadenje. Nimale wšudźe dosahacy dešć a žane wjetše škody njewjedra dla su po zdźělenju statistikarjow hłowna přičina dobrych wuhladow. Škódniki su lětsa jenož regionalnje widźomne byli. Trochowane mnóstwo žnjow je lětsa tež wyše hač w přerězku lětow 2017 do 2022, wo 13 procentow.

Wjace hač połojcu wšeho wina plahuja we wulkich kónčinach w Porynsko-Hessenskeje, Pfalcy a Badensko-Württembergskej. Tamna połojca rozdźěli so na dźewjeć winowych kónčin Němskeje. Najwjetši přirost wočakuja podłu rěki Mosel. Tola tež mjeńše winowe kónčiny podłu rěki Ahr, Ryna a w połobskej kónčinje w Sakskej liča lětsa z jasnje lěpšimi wunoškami. Jeničce podłu Solawy a Unstrut njeje rozrost mnóstwa lětsa tak widźomny kaž druhdźe. Naj­wob­lubowaniše wino Němskeje je Riesling. Toho mnóstwo přiběra wo 17 procentow.

To a tamne (04.09.23)

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:

Po zwadźe na awtodróze A 38 wusadźiła je šoferka wosoboweho awta swoju přećelku. 40lětna steješe sobotu wječor w 21 hodź. pola Großkorbetha – bjez mobilneho telefona – na kromje dróhi. Nimo jěducy šoferojo wołachu policiju. Zastojnicy dowjezechu žonu na dwórnišćo. Pjenjezy za ćah wona měješe, kaž rěkaše.

Z perfektnym wotlětom wjace hač sto balonow z horcym powětrom do wječorneho njebja su sobotu wječor 30. Warsteinsku mjezynarodnu Montgolfiadu zahajili. Po přestorčenju špatneho wjedra dla wot pjatka na sobotu njesteješe masowemu startej ničo wjace na puću. Po planje móžeše so 116 balonow před wjace hač 30 000 wopytowarjemi do njebja pozběhnyć. Nawal na zarjadowanje bě „hoberske“. Nachwilnje dyrbjachu swjedźenišćo zawrěć. Festiwal ze 150 mustwami traje hišće hač do soboty.

Kühnert: Zwada trěbna

pjatk, 01. septembera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Generalny sekretar SPD Kevin Kühnert ma kontrowersne debaty w koaliciji za trěbne, zo by strona swoje zaměry přesadźiła. SPD njesměła jenož „pěknje to wotdźěłać, štož je w koaliciskim zrěčenju zapisane, ale měła tež nowe impulsy přinošować“, rjekny Kühnert dźensa w rańšim magacinje ARD. Při debatach wón tež zwadu njewuzamknje, „hdyž wojujemy wo dobru wěc“. Spokojnosć ze zwjazkowym knježerstwom je mjeztym na 19 procentow woteběrała.

Trump na termin njepřijědźe

Atlanta (dpa/SN). Bywši prezident USA Donald Trump přichodny tydźeń na předstajenje skóržby přećiwo njemu w zwisku z pospytanym wólbnym wobšudnistwom w zwjazkowym staće Georgia njepřijědźe. Wón nochce swoje prawo wužiwać, wosobinsce přitomny być, z dokumentow sudnistwa wuchadźa. Trump dale na tym wobstawa, zo njeje sej žaneje winy wědomy. Jemu wumjetuja, zo je spytał, wuslědki prezidentskich wólbow 2020 wobwliwować.

Rentowa reforma płaćiwa

Ludźo su so wčera w britiskej stolicy Londonje před tamnišim Kensingtonskim palastom zhromadźili, zo bychu princesnu ­Dianu wopominali. Diana, mnohim ludźom po wšěm swěće symbol nadźije w kralowskej swójbje, bě 31. awgusta 1997 při nócnej honjeńcy z fotografami bulwarnych nowin w Parisu w awće znjezbožiła a w chorowni wudychała. Foto: dpa/Frank Augstein

AfD w Sakskej 35 procentow

pjatk, 01. septembera 2023 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Lěto do wólbow krajneho sejma w Sakskej je AfD po woprašowanju instituta Insa w tutym zwjazkowym kraju na wodźacym městnje – jasnje před CDU ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera. AfD docpěje 35 procentow, nowinarjo rozprawjeja. CDU dóstanje 29 procentow. Dźewjeć procentow woprašanych by Lěwicu woliło, sydom procentow SPD, šěsć procentow Zelenych a pjeć procentow FDP. K dalewjedźenju tuchwilu knježaceje koalicije CDU, SPD a Zelenych drje njeby wjace dosahało. W Sakskej planuja 1. septembra 2024 přichodne wólby krajneho sejma. AfD tež po cyłej Němskej dale přidobywa. Bychu-li njedźelu wólby zwjazkoweho ­sejma byli, by so wona z 22 procentami z druhej najsylnišej mocu stała. SPD ­zhubi procent a ma 16 procentow. Unija polěpši so na 29 procentow, Zeleni maja 14 a FDP šěsć procentow.

Unija na dobro hospodarstwa

pjatk, 01. septembera 2023 spisane wot:
Schmallenberg (dpa/SN). Nawodnistwo frackije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje je sep naprawow předpołožiło, z kotrymiž chcedźa chabłace hospodarstwo wožiwić a ludźi a předewzaća čujomnje podpěrować. „Němska nima špatne hospodarstwo, ale špatne zwjazkowe knježerstwo“, rěka w 14stronskej „Sauerlandskej deklaraciji“ pod hesłom „Gratu so přimać: Derjeměće zawěsćić, rozrost zaručić“. Nawodnistwo frakcije je dźensa z dwaj dnjej trajacej klawsuru pokročowało a prašenja wonkowneje a wěstotneje politiki Němskeje wobjednawało.

Bamž w Mongolskej přizemił

pjatk, 01. septembera 2023 spisane wot:

Ulan Bator (dpa/SN). Bamž Franciskus je k zahajenju swojeje jězby do Mongol­skeje w stolicy Ulan Batoru dojěł. 86lětny je dźensa rano z wosebitej mašinu italskeho lětarskeho předewzaća Ita w monglskej stolicy přizemił. Tam wi­taše jeho wonkowna ministerka Batmunkh Battsetsegund. Młoda žona přepoda bamžej nopašk ze sušenym jogurtom, mongolskej wosebitostku. Je to tradicionalne wašnje witanja w kraju.

Je to prěni wopyt bamža w stawiznach w druhim najwjetšim kraju swěta bjez mórskeho pobrjoha. Bamž wostanje tam hač do póndźele. Dźensa nima wón po napinacej jězbje žane terminy planowane. Jutře chce so wón z wodźacymi zastupnikami stata zetkać. Po tym chce so wón z narěču na wobydlerjow wobroćić a so z duchownymi zetkać. W běhu wopyta wočakuja tež zetkanje mjez wjacorymi nabožinami, na kotrymž chce so tež farar rusko-prawosławneje cyrkwje w Ulan Batoru wobdźělić.

Ničo pomhało njeje

pjatk, 01. septembera 2023 spisane wot:
Najnowše woprašowanje cyle jasnje pokazuje, zo wobsteji direktny zwisk mjez raznje woteběracej spokojnosću ludźi z dźěłom zwjazkoweho knježerstwa a přiběracej nahladnosću AfD. Po wšej Němskej docpěwa strona mjeztym rekordne 22 procentow a w Sakskej samo 35 procentow. Wuspěchi AfD pak zdobom dopokazuja, zo njejsu wšitke paniske naprawy přećiwo njej dotal ničo wunjesli: Wolerjam AfD wumjetować, zo su klepnjeni, je runje tak njewunošne kaž wšě prócowanja wustawoškita, stronu do prawicarsko-ekstremistiskeho róžka stłóčić. Kak by město toho z rozumnej politiku było? Ludźo maja toho prosće dosć, zo jim w Berlinje kazaja, kak maja přichodnje žiwi być. Hač energijowa změna, wobchadna změna abo tepjenski zakoń – dźeń a bóle so zdawa, zo mamy z politikarjemi činić, kotřiž wo woprawdźitym žiwjenju ničo njewědźa a kotřiž wjedu Němsku runjewon do katastrofy. Wjele chwile za zasadnu změnu wjace nimaja. Marko Wjeńka

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND