Wo wěrnosć njerodźa

wutora, 03. decembera 2019 spisane wot:
W rańšim magacinje ZDF smy dźensa rano wot předsydy wonkowneho wuběrka zwjazkoweho sejma Norberta Röttgena (CDU) zhonili, za čo NATO 70 lět po jeje załoženju poprawom hišće trjebamy. Dyrbimy Rusku wottrašić!, wón rjekny. Ruska swoje brónje wobstajnje modernizuje a tak zapadny swět wohroža, Röttgen argumentowaše­. Bych wšak so jeho rady woprašał: Kak by było z partnerstwom mjez NATO a Ruskej? Njeby to wunošniše było hač njepřestajne napřemobrónjenje? To drje bych sej naposkać dyrbjał, zo je sej Ruska Krim přiswojiła a zo podpěruje separatistow na wuchodźe Ukrainy. Partnerstwo z Ruskej pak by tež rěkało, zo zapad skónčnje přiznaje, zo je ze swojej agresiwnej wonkownej politiku přećiwo Ruskej konflikt na Ukrainje naškarał, organizujo a podpěrujo kónc lěta 2013 protesty na Kijewskim Majdanje přećiwo wolenemu­ knježerstwu. Wo wěrnosć pak w NATO njerodźa. Marko Wjeńka

Wotličenja problematiske

wutora, 03. decembera 2019 spisane wot:
Lipsk (dpa/SN). Statne rěčnistwo w Lipsku je minjene štyri lěta cyłkownje 86 padow podhlada wopačneho wotličenja w strowotnistwje dla přepytowało. Jurisća z toho wuchadźeja, zo je wjele wjac přeńdźenjow, zdźěli rěčnica Lipšćanskeho zarjada Claudia Laube. Tohodla měło so rozrisać, hač je dźensniši system hišće zmysłapołny. Njeńdźe wo to, přećiwo lěkarjam jednać, rěčnica po­twjerdźi. Hižo wot spočatka lěta 2016 wobsteji w Lipsku skupina, wěnowaca so wotličenskim problemam. Najwjetši sudniski proces wjedu tuchwilu přećiwo wosom lě­karjam regiona­ wopačnych wotličenjow dla.

To a tamne (03.12.19)

wutora, 03. decembera 2019 spisane wot:

Šoferka, kotraž bě njedźelu ze swojim awtom do šachta awtoweho lifta Drježdźanskeho parkowanskeho domu zrazyła, steješe pod wliwom drogow a njewobsedźeše ani jězbnu dowolnosć. Při tesće je policija amfetaminy dopokazała. 33lětna bě zawrjene durje lifta přerazyła a šěsć metrow do hłubiny padnyła. Kaž dźiw pak so wona jeno snadnje zrani. Wěcna škoda na lifće a wosobowym awće wšak wučinja dohromady 70 000 eurow.

Na wosuški a hodowne chłóšćenki su so­ paduši na adwentnych wikach w Drježdźanach-nowym měsće měrili. Kaž policija zdźěla, běchu so njeznaći w nocy na njedźelu do jednoho z natwarjenych předawanskich stanow zadobyli a so tam posłužowali. Mjez druhim pokradnychu 50 wosuškow. Spakosćene twory su wjacore sta eurow hódne.

Wočakuje wobćežne reformy

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:

Osnabrück (dpa/SN). Katolska cyrkej Němskeje steji před wobšěrnym nutřkocyrkwinskim diskusijnym a reformowym procesom, při kotrymž maja lajkojo a klerikalni zasadne prašenja rozjimać. Osnabrückski biskop Franz-Josef Bode widźi swoju cyrkej w zasadnym konflikće mjez reformerami a konserwatiwnymi. „Synodalny puć je napinacy a trjeba swój čas“, rjekny wón powěsćerni dpa. Dwě lěće­ trajacy proces běchu wčera w tachantskich cyrkwjach Němskeje zahajili. Při tym su jeno za to zhotowjene swěčki zapalili. Hižo na swojej nalětnjej kon­ferency w Lingenje běchu so biskopja na diskusijny proces z lajskej organizaciju, Centralnym komitejom katolikow Němskeje, dojednali. W štyrjoch forumach chcedźa nětko wo wjacorych ćežišćach diskutować. Su to prašenje mocy w cyrkwi, žiwjenske formy měšnikow, splažnosć abo zastojnstwa a słužby žonow w cyrkwi. Biskop Bode warnuje před přewul­kimi wočakowanjemi na woběmaj stronomaj. „Njeje derje proces wuměny zahajić, hdyž wuslědk hižo znajemy.

Ratarjo pola kanclerki

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hladajo na trajace protesty ratarjow w Němskej je so zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dźensa ze zastupnikami něhdźe 40 ratarskich zwjazkow a organizacijow zetkała. Na zeńdźenju w kanclerskim zarjedźe dźěše mjez druhim wo nowe předpisy na dobro překasancow a dnowneje wody. Ra­tarjo žadaja sej wjace prawow sobu­skutkowanja a warnuja před přewulkimi hospodarskimi brěmjenjemi.

Premier Malty chce wotstupić

Valletta (dpa/SN). Ministerski prezident kupy Malta Joseph Muscat je w krizy morjenja­ žurnalistki Daphny Caruana Galizia swój wotstup za kónc januara připowědźił. To zwurazni wón wčera w telewizijnej narěči. Muscat sćehnje tak konsekwency ze skandala morjenja knježerstwu napřećo kritisce nastajeneje žurnalistki před lětomaj. W awće schowana bomba bě 53lětnu žonu w oktobru 2017 moriła. Jako hłowneho zamołwiteho wuslědźichu­ nětko předewzaćela, kiž měješe dobre styki ke knježerstwu. Demonstranća w stolicy Valletta žadaja sej hnydomny wotstup premiera.

Trump njepřińdźe na słyšenje

Hłosy na dobro koalicije sylniše

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po překwapjacym dobyću Saskije Esken a Norberta Waltera Borjansa w boju wo nowe nawodnistwo zwjazkoweje SPD su dźeń a wótriše hłosy, kotrež wuprajeja so za zachowanje wulkeje koalicije SPD a CDU/CSU. Ze stron unije jewja so słabe signale, wo nowych projektach k dalewjedźenju čorno-čerwjeneho knježerstwoweho jednać chcyć. Přichodnaj předsydaj socialdemokratow staj hišće raz potwjerdźiłoj, zo mataj jednanja z uniju wo wobsahach zhromadneho knježenja za nuznje trěbne, zo njeby knježerstwo zwrěšćiło. Borjans a Esken běštaj wothłosowanje čłonow SPD wo nowym nawodnistwje strony z 53,06 procentami dobyłoj. Wuslědk bě překwapjacy, wšako běchu wodźacy politikarjo SPD přećiwnu dwójku Olaf Scholz/Klara Geywitz podpěrali. Wonaj pak běštaj z 45,33 procentami podležałoj.

Po wólbach nawodnistwa SPD je městopředsyda CDU Volker Bouffier wotpokazał, koaliciske zrěčenje předźěłać. „Mamy płaćiwe koaliciske zrěčenje. Njetrjebamy wo nim znowa jednać.“

Sakska koalicija wutworjena

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:

W zrěčenju mjez CDU, Zelenymi a SPD tež zajimy Serbow zakótwjene

Drježdźany (dpa/SN). Tři měsacy po wólbach krajneho sejma w Sakskej su CDU, Zeleni a SPD swoje koaliciske zrěčenje předstajili. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) mjenowaše přichodny knježerstwowy zwjazk „saksku koaliciju. Je to koalicija, kotraž chce stabilnje a w mjezsobnej­ dowěrje přichodne pjeć lět na dobro tohole kraja dźěłać.“ To rjekny Kretschmer wčera, jako předstaji koaliciske zrěčenje w Drježdźanskim krajnym sejmje.

Serbja rólu hraja

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:
Změjemy w Sakskej nowu knježerstwowu koaliciju, zestajenu z frakcijow CDU, Zelenych a SPD. Koaliciske dojednanje steji. Do njeho zakótwjeny je mjez druhim wot­rězk pod hesłom „Serbski lud“. A w nim jewi so tež dypk zachowanje serbšćiny. Wotrězk njeje ani tak krótki a wopřijima konkretne­ wuprajenja. Derje, zo widźa koalicionarojo serbsku maćeršćinu jako centralny element kulturneje identity a zo chcedźa jeje moderne posrědkowanje spěchować. Za wosebje zajimawe mam wuprajenje, zo chce knježerstwo Witaj-model sylnić a šulski kubłanski koncept 2plus ewaluěrować. To je po dotal zwjetša nje­zjawnje wjedźenych diskusijach najwjetši čas. Wšako so po wjacorych lětach praktiskeho nałožowanja pokazuje, hdźe je koncept wunošny a hdźe ma swoje brachi. Hdy pak ma so ewaluěrować a hdźe, w dźěćacych dnjowych zarjadnišćach a šulach? A štó dóstanje wědomostny nadawk? To sym wćipna! Milenka Rječcyna

To a tamne (02.12.19)

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:

K swojim prěnim narodninam dósta běła mjedwjedźica Hertha w Berlinskim zwěrjencu wčera słódnu překwapjenku: zamróženy sad a zeleninu w formje wulkeje „1“. Koparjo zwjazkoweho ligista Hertha BSC běchu ju darili. Po spočatnym wćipnym wobčuchanju stej Hertha a mać Tonja spěšnje spóznałoj, što so w lodowym bloku chowa. Młoda mjedwjedźica je atrakcija zwěrjenca Berlin-Friedrichsfelde na wuchodźe stolicy.

Jěsć kaž w hotelu „mama“: Njeznaći paduši su so w zahrodkowej chěžce w braniborskim Küstrin Kietzu nad Wódru porjadnje posłužowali: Woni tam pijachu a jědźachu, wužiwajo sudobjo tamnišeje kuchnje. Nimo toho wzachu sobu, štož namakachu: dwě powětrowce, prochsrěbak, dwě kolesy a trašawku. Wšitko bě přeborkane, jako je wobsedźer kónc tydźenja zaso raz pohladać přišoł.

Najnišu kwotu registrowali

pjatk, 29. nowembera 2019 spisane wot:

Kamjenica (dpa/SN). Ličba bjezdźěłnych w Sakskej je so znowa pomjeńšiła, kaž regionalna­ direkcija zwjazkoweje dźě­łoweje agentury w Kamjenicy zdźěla. W nowem­brje bě cyłkownje 107 300 muži a žonow bjez dźěła. Kwota je so tuž wo 0,1procentny dypk na 5,0 znižiła. Wot zawjedźenja statistiki w lěće 1991 je to najniši staw. Přičina dalšeho pomjeńšenja su po wšěm zdaću přiběrace ličby nadawkow w nazymje.

Pola Amazon stawkuja

Berlin (dpa/SN). Přistajeni online-wikowarja Amazon dźensa, jutře a póndźelu stawkuja, informuje dźěłarnistwo ver.di. Tak wukonjeja wulki ćišć na dźěłodawarja. Wšako su runje tele dny hladajo na akcije „Black Friday“ a „Cyber Monday“ we wobchodnistwje jara wažne. Rěčnik Amazon připowědźi, zo kupcy wot stawka potrjecheni njejsu. Skazane twory budu zdypkom dodawane. Hižo wot lěta 2013 sobudźěłaćerjo stajnje zaso stawkuja, dokelž žane tarifowe zrěčenje nimaja.

Swójsku strategiju předstajił

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND