Diskusija njeje bohahanjenje

štwórtk, 28. měrca 2024 spisane wot:
Marcel Brauman

Žurnalisća su hižo lětstotkaj zwučeni, zo kóždy čitar najlěpje wě, wo čim by nowina kak rozprawjeć dyrbjała. Fararjo, wučerjo, lěkarjo a druzy fachowcy su po­dobne nazhonjenje dawno nachwatali: Wěriwi, starši, pacienća a wědy lačni lajkojo so hižo njeboja, hdys a hdys na zakładźe přistupnych informacijow hinaše konkluzije ćahnyć hač powołanscy fachowcy. To je pózdni wupłód rozswětlerstwa w nowowěku. W tym rozeznawa so načasne žiwjenje wot srjedźowěka, wot hierarchiskeje towaršnosće stawow. Z nowym rjadom „Serbska debata“ přeprošujemy w tutym zmysle wšěch, zo jenož sobu njemysla, ale so tež zjawnje słowa jimaja. Wšako temy, kaž změna strukturow, kubłanje, sebjezrozumjenje našeho ludu a zastupnistwo serbskich zajimow, kóždeho potrjechja.

Spěwarki dźěćaceho chóra Serbskeje zakładneje šule Budyšin su wčera z krótkim programom jutrownje wupyšenu studnju na Mjasowych wikach wotkryli a tak jutrowny swjedźeń w sprjewinym měsće zahajili. Nimo wjacorych spěwow předstajichu tež rejku. Wyši měšćanosta Karsten Voigt dźakowaše so jim z wobrazom za wumolowanje. Foto: SN/Bojan Benić

Statnik: Swoje prawa wučerpać!

srjeda, 27. měrca 2024 spisane wot:

„Štó zastupuje serbski lud? Přichod politiskeje participacije“ je tema štwórteje „Serbskeje debaty“ srjedu, 10. apryla, w 19 hodź. we „Vis-à-vis“ we Wojerecach. Nimo Tomaša Čornaka a Mata Krygarja budźe na podiju tež předsyda Domowiny Dawid Statnik, z kotrymž je so Marcel Brauman rozmołwjał.

Maće zrozumjenje za Serbow, kotřiž nječuja so wot Domowiny zastupjeni?

Dawid Statnik: Jako Domowina prócujemy so wo to, zo mnohostronske perspektiwy wobkedźbujemy. Njeje přeco móžno, wšitke wočakowanja spjelnić abo wšitke jednotliwe měnjenja zastupować. Njehladajo na to sym wotewrjeny, so wo měnjenjach wuměnić a tež wujasnić, kajku politisku móc Domowina jako třěšny zwjazk a zastupjerka zajimow skići. Lěpšiny našeho třěšneho zwjazka su bazodemokratiska struktura kaž tež wotewrjenosć a transparenca. Smy w stajnym dialogu z čłonami, ale tež dalšimi zajimcami.

Bychmy ranking narodnych mjeńšin w Europje tworili, hdźe by serbski lud nastupajo prawa a spěchowanje přirunujo z druhimi stał?

Próstwar być abo mějićel prawow

pjatk, 22. měrca 2024 spisane wot:
Axel Arlt

„Chceće próstwar być abo mějićel prawow?“, so prawiznik Hajko Kozel druhdy swojich mandantow praša. Samsne prašenje staji so Serbam, chcedźa-li swoje zakonsce zaručene prawa tež přesadźić. Do zjawnosće su tele słowa we wobłuku Serbskeje debaty w Budyšinje přišli. Dalše tajke zarjadowanje do toho w Chrósćicach je nowy wid na rozprawy sakskeho knježerstwa wo połoženju serbskeho ludu spřistupniło. Tam su přitomni wot Marka Sucheho zhonili, zo „my Serbja sej swoje problemy přezłoće barbimy“.

Trjebamy wjac tołmačerjow

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

Tež serbska debata dźens wječor w 19 hodź. w Budyskim Serbskim domje („Smy indigeni?“) budźe so simultanje tołmačić, tón raz zaso wot Milenki Rječcyneje. Z nawodnicu Rěčneho centruma Witaj, dr. Beatu Brězanowej, je so Marcel Brauman wo wažnym srědku za zjawnu dwurěčnosć rozmołwjał.

Wy sće so hižo před dlěšim časom dobrowólnje za simultane tołmačenje přizjewiła. Što je Was k tomu pohnuło?

dr. Beata Brězanowa: Sym naprašowanje dóstała a wćipna była, hač to zmištruju. Nimo toho je mi wědome, zo trjebamy přidatnych simultanych přełožowarjow. Wšako mam so hižo tójšto lět wo simultane přełožowanje na Hłownych zhromadźiznach Domowiny postarać a tołmačerjow namakać. Mamy nazhonitych a wušiknych, ale potrjeba stupa. Tuž trjebamy ludźi, kiž so zmuža k pospytej.

Što mamy my serbowacy wobkedźbować, hdyž so simultanje přełožuje?

Nowe wjesne towarstwo Při Marijinej studničce su minjeny tydźeń w Róžeńće załožili. Wone chce na dotalne skutkowanje młodych swójbow nawjazać. Z předsydu Tomašom Šołtu je so Marian Wjeńka rozmołwjał.

Knježe Šołta, kak je tomu dóšło, zo sće w Róžeńće wjesne towarstwo załožili?

T. Šołta: Mjez Róžeńčanskimi wjesnjanami mamy tójšto aktiwnych na wšelakich polach. Hač je to wokoło putniskich a dalšich cyrkwinskich podawkow, mejskich nałožkow, nowolětnych, hońtwjerskich, młodźinskich, sportowych, póstniskich a kulturelnych aktiwitow. A stajnje zaso zwěsćamy mjez sobu, hdyž so wjacori „gratu“ přimaja, je wo wjele rjeńšo a jednorišo. Zo by so to naslědnje na ­dobro wjeski skrućiło, je z toho nastała ­ideja, towarstwo přizjewić, kaž je tež hižo w dalšich wjeskach maja.

Kelko ludźi je towarstwu přistupiło a štó skutkuje w předsydstwje nimo Was sobu?

Smy indigeni? Wo tym njebudźe přezjednosć

póndźela, 18. měrca 2024 spisane wot:

Serbska debata so srjedu w 19 hodź. na žurli Budyskeho Serbskeho domu prašenju wěnuje, hač smy indigeny lud. Ze Susannu Hozynej, zastupowacej direktorku Serbskeho instituta (SI), a moderatorku Janu Piňosovej, stawiznarku w SI, je so Marcel Brauman rozmołwjał.

Wy sće serbsku debatu wo prašenju, hač smy jako Serbja indigeny lud, přihotowała. Budźe so kontrowersa w ludnosći na podiju wotbłyšćować?

S. Hozyna: Na kóždy pad. Kontrowersa, kotraž hižo serbsku zjawnosć zaběra, je za nas wuchadźišćo serbskeje debaty. Smy wědomje zastupjerjow wšelakich pozicijow na podij přeprosyli.

Što je zaměr zarjadowanja, wšako njemóžemy wočakować, zo budu sej na kóncu wječora wšitcy přezjedni?

„Mějće rić w cholowach“

pjatk, 15. měrca 2024 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Njecyłych 23 lět wróćo – w Chrósćicach knježa zrudoba, rozhorjenosć, zadwělowanosć a krótkodobnje tež nadźija. Cyle prawje – krótkodobnje. Zwrěšćena nadźija, tamnišu šulu zachować, dowjedźe młodych duchownje wysoko kubłanych Serbow k tomu, koncept za serbske šule nadźěłać. Snadź njeběchu a njejsu sej čłonojo Wěteńčanskeje iniciatiwy do dźensnišeho toho wědomi, zo su ze swojim nastorkom žadosć za tym wubudźili, lěpše wuměnjenja za nawuknjenje serbskeje rěče a zachowanje kultury, wosebje pak wuwića narodneho wědomja mjez nami docpěć. To je so mi srjedu wječor na debaće pod hesłom: „Serbska šulska awtonomija – abo dale kaž dotal“ w Chróšćanskej „Jednoće“ wuwědomiło. Z časa Chróšćan zběžka žedźimy so za tym, skónčnje měć optimalne zakłady za wuwučowanje dźěći a młodostnych. Na podiju sedźeše mać, kotraž z toho časa za to wojuje, zo nawuknu dźěći swoju maćeršćinu na najwyšim niwowje a zo so w narodnym wědomju kubłuja. To rěka w tym, štož pisanosć Serbstwa wučinja – to, štož respekt za Serbow w mjezynarodnym konteksće wowliwuje.

W Drježdźanach wjace serbować

srjeda, 13. měrca 2024 spisane wot:

W Drježdźanach zetkawaja so młode swójby wot lěta 2023 prawidłownje, zo bychu so wuměnili, serbsku rěč a kulturu hajili a dźěći sej zhromadnje hrajkali. Iniciatorka kružka je hižo někotre lěta w Drježdźanach bydlaca kubłarka Nadja Herbichowa, kotraž je zdobom čłonka towarstwa Stup dale. Anja Nowakowa je so z njej rozmołwjała.

Knjeni Herbichowa, kak je so scyła ideja za kružk zrodźiła?

N. Herbichowa: Jako kubłarka mam wězo wulki repertoire na spěwčkach, knihach a materialijach, kotrež chcu z druhimi staršimi dźělić a jim na tym abo tamnym městnje małki tip sposrědkować. Nimo němskich, mam tež serbskorěčne materialije. Sym wo tym zhoniła, zo kubłarjo swójbam material w druhich krajach tež w formje kružkow poskića. Sym sej prajiła, zo to tež zamóžu a tak běše ideja serbsko-němskeho kružka zrodźena.

Maće w kružku konkretny zaměr (na přikład rěčnu wuměnu) abo wo čo wam hłownje dźe? Kak husto so zetkawaće?

„Serbska kubłanska awtonomija – abo dale kaž dotal?“ je tema Serbskeje debaty srjedu w 19 hodź. w Chróšćan „Jednoće“. Na podiju sedźi mjez druhim Madleńka Šołćic. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.

Kotru hódnotu ma debata wo serbskim šulstwje za Was?

M. Šołćic: Tule diskusiju mam za přewšo wažnu. Tajka debata pak je wotwisna wot tych, kotřiž ju wjedu. Sym dopóznała, zo móžeš ze swójskeje iniciatiwy tójšto zahibać. Politika je to jedne, na kóncu pak rozsudźi angažement a kruta wola ludźi něšto změnić, hdyž so w přezjednosći na njekonwencionelny puć podaš. To so z widom na zachowanje Chróšćanskeje srjedźneje šule na kóncu radźiło njeje, hačrunjež z Wěteńčanskej iniciatiwu nowe myslenje nastorčili.

Maće prawa, kotrež w Sakskej na polu serbskeho kubłanja mamy, za dosahace?

Serbska debata

nowostki LND