Wola prezidenta

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:
Talinn (dpa/SN). Estiski parlament chcyše dźensa noweho statneho prezidenta wolić. Komplikowaneho wólbneho systema baltiskeho kraja dla njeje dotal hišće wotwidźeć, štó budźe naslědnik Toomasa Hendrika Ilvesa. Wón njemóže po dwěmaj hamtskimaj dobomaj hižo za zastojnstwo kandidować. Rozsudźić maja so zapósłancy nětko mjez štyrjomi kandidatami. Bywši komisar Europskeje unije Siim Kallas ma najwjetše wuhlady. Wón nastupi za reformowu stronu knježerstwoweho šefa Taavija Rõivasa. Za wólby statneho prezidenta je dwutřećinowa wjetšina 101 zapósłanca w parlamenće trěbna. Njedocpěje-li žadyn z kandidatow w třoch wólbnych kołach wjetšinu, powołaja wosebity wólbny gremij, wobstejacy z komunalnych politikarjow.

Z nadźiju na biskopa

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:
Nimale 80 procentow wšitkich Saksow je bjez konfesije. Ani štyri procenty, něhdźe 142 000 z wjace hač 4 000 000 wobydlerjow swobodneho stata wuznawa so romsko-katolskej wěrje. A z nich je njemały dźěl, kiž ma swoje korjenje w Serbach. Je samo tak, zo twori tale cyrkej w přewažnje serbskich wosadach njedaloko Budyšina po ličbje najsylnišu konfesiju. Tole, předewšěm pak swěru Serbow wědźachu sej dotalni Drježdźansko-Mišnjanscy biskopja jako wosebitu zepěru wažić. Eremitowany biskop Joachim Reinelt dźensa hišće zwiski k Serbam pěstuje. Tež Berlinski arcybiskop dr. Heiner Koch wudźeržowaše w běhu swojeho, tež hdyž jenož krótkeho přebytka w Sakskej, styki do katolskich Serbow. Nadźija wobsteji, zo nowy, 50. biskop­ w stawiznach diecezy, Heinrich Timmerevers­ na tele tradicije nawjaza a je z bórzomnym wopytom we Łužicy skrući. Milenka Rječcyna

Nastupajo kandidaturu so taji

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:

Kritika krajow njepřijimanja ćěkancow-muslimow dla

Berlin (dpa/K/SN). Předsydka CDU Angela Merkel so dale taji, hač klětu k wólbam zwjazkoweho sejma hišće raz za kanclerstwo nastupi abo nic. Wo tym wona rozsudźi, hdyž budźe to trjeba, rjekny Merkel wčera wječor w lětnim interviewje telewizije­ ARD. To nastupa jeje znowakandidaturu za předsydku CDU na Essenskim stronskim zjězdźe w decembru runje tak kaž za wólby zwjazkoweho sejma nazymu 2017. Donětka njeje wona ani jónu prajiła, hdy swój rozsud wozjewi, Merkel podšmórny.

Žurnal Spiegel bě njedawno pisał, zo drje Merkel swój rozsud hakle w nalěću 2017 zjawnosći zdźěli. To tohodla, dokelž chce šef CSU Horst Seehofer – w politice napřećo ćěkancam nutřkostronski přećiwnik Angele Merkel – hakle potom rozsudźić, hač jeho strona kanclerku dale podpěruje, magacin měni, powołujo so na přisłušne kruhi CDU. Kónc tydźenja na to w Berlinskich knježerstwowych a stronskich kruhach rěkaše, zo kanc­lerka prawdźepodobnje na Essenskim stronskim zjězdźe w decembru zdźěli, kak je so rozsudźiła.

Wažny signal

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:

Zürich (dpa/SN). Dźenik Neue Zürcher Zeitung komentowaše w swojim sobotnym wudaću wopyt zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) ze šefami knježerstwow Visegrádskeje štwórki – Madźarskeje, Pólskeje, Čěskeje a Słowakskeje – jako wažny signal. „Madźarski šef Viktor Orbán je mišter politiskeho timinga. Minjeny pjatk rano bě wón připowědźił płót na mjezy k Serbiskej na murju přetwarić. To běše runje do zetkanja. Wón je ofensiwje kanclerki zadźěwał, so z kritikarjemi rozestajeć. Jeje měnjenje, zo njeje moderator mjez njej a Visegrádskej skupinu trěbny, pokazuje, kak pačeny poćah woprawdźe je, wosebje połoženja ćěkancow dla.“

Přiwšěm bě wopyt zwjazkoweje kanclerki w krajach wuchodneje a srjedźneje Europy prawy, rěka w šwicarskej nowinje. Wšako je Němska jenički kraj, kotryž so po wotumje brexita nastupajo reformowe procesy w Europskej uniji hiba. Zaměr jězby Angele Merkel bě, w běhu jednoho tydźenja 15 knježerstwych šefow zetkać. Wona chcyše Visegrádskim statam signalizować, zo jako nošer rozsudow w Europskej uniji wažnu rólu hraja.

To a tamne (29.08.16)

póndźela, 29. awgusta 2016 spisane wot:

Po tym zo njeje 400 eurow drohi pohłušenski kłok lěkarja pola twochnjeneho kenguruwa ničo wuskutkował, chcedźa jeho nětko z běłym chlěbom přiwabić. Zwěrjo bě kónc tydźenja z priwatneje ležownosće w hessenskim Nentershausenje do lěsa twochnyło, skočiwši přez 2,50 metrow wysoki płót. Skupina hajnikow drje je nańdźe, njemóžeše pak je za wopuš­ hrabnyć a popadnyć. Wobsedźer kenguruwa hakle połdra tydźenja ma a dyrbi nětko hižo wysoku zličbowanku lěkarja zapłaćić.

Hrymzak bě wina, zo je so lět z maliskeho Bamaka do Parisa wo 48 hodźin zapozdźił. Po wšěm zdaću bě so myška někak do lětadła zadobyła. A tajka móže wulku škodu zawinować. Tohodla njemóžeše mašina tež dypkownje startować. Pasažěrojo čakachu sćerpnje w hotelach maliskeje stolicy na wotlět.

Orbán wostawa kruty

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:

Budapest (dpa/SN). Madźarski ministerski prezident Viktor Orbán je bjezposrědnje do zetkanja ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU) swoju krutu politiku přećiwo ćěkancam potwjerdźił. Tak chcedźa z kałateho grotu wobstejacy płót na juhu kraja na „wobšěrnu technisku připrawu“ wutwarić, kotruž tež „statysacy ludźi naraz njepřewinu“, rjekny Orbán dźensa w Budapesće. W běhu dnja chcychu so wón a tamni knježerstwowi šefojo Visegrádskeje skupiny, Čěskeje, Słowakskeje a Pólskeje, z Merkel zetkać.

Jědnaće policistow morjenych

Istanbul (dpa/SN). Ličba při terorowym nadpadźe na juhowuchodźe Turkowskeje morjenych policistow je na jědnaće rozrostła. Třo policisća su dźensa na sćěhi swojich ćežkich zranjenjow wudychali, kaž powěsćernja Anadolu zdźěli. Při rozbuchnjenju awtobomby před twarjenjom hotowostneje policije w měsće Cizre so nimo toho 78 ludźi zrani. Turkowska na to tuka, zo je zakazana kurdiska strona PKK nadpad zawiniła.

Awstriska kritizuje kanclerku

W Boliwiskej so rozestajenja mjez protestowacymi hórnikami a policiju dale přiwótřeja. Při tym su wčera tři wosoby žiwjenje přisadźili. Naměstnika nutřkowneho ministra­ kraja, kiž chcyše mjez hórnikami a policiju posrědkować, roznjemdrjeni hórnicy zabichu. Policija je dweju hórnikow zatřěliła. Foto: dpa/Juan Karita

W Italskej zemja njepřestanje ržeć

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:
Rom (dpa/K/SN). Po tym zo bě italske knježerstwo za ćežko wot zemjerženja škodowane regiony nuzowy staw wozjewiło, přewostaji wone potrjechenym jako prěnju pomoc 50 milionow eurow. Rano su wjacore dostorki zemju w srjedźoitalskich kónčinach znowa střasli. Najmócniši ze sylnosću 4,8 bě jědnaće kilometrow hłuboko w prowincy Rieti njedaloko ćežko wobškodźeneho městačka Amatrice. Tam su so dalše twarjenja sypli, nic pak tam, hdźež pomocnicy w rozpadankach hišće za woporami pytaja. Ličba přez srjedowne zemjerženje zahinjenych je so mjeztym na 267 powjetšiła, zdźěla italski ciwilny škit. W chorownjach staraja so wo něhdźe 400 zranjenych.

Turkowske wójsko zasahuje w Syriskej

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:
Istanbul (dpa/K/SN). Turkowske wójsko je štwórtk wječor na syriskim teritoriju kurdiske pozicije z artileriju atakowało. Dźensa rano zahe třěleše wone na kurdisku milicu YPG, rozprawja statna turkowska powěsćernja Anadolu. Kaž tajna słužba informuje, njejsu so bojownicy YPG na rańši přibrjóh Eufrata wróćo sćahnyli, kaž běštej sej Ankara a Washington žadałoj, ale su nawopak spytali sej dalši teren zdobyć. Turkowska je wozjewiła, zo budźe w sewjernej Syriskej ze swojim­ wójskom tak dołho zasahować, doniž so Kurdojo na tamnu stronu rěki njecofnu. Ankara chce Kurdam znjemóžnić, w Syriskej so rozšěrić a sej hišće wjace awtonomije žadać.

W „hadźacej jamje“

pjatk, 26. awgusta 2016 spisane wot:
Wšojedne, hač słušeš k fanam Angele Merkel abo nic: Štož sej wona tele dny nabrěmjenja­, wužaduja sej respekt runje tak kaž sobuželnosć. Derje wědźo, kak we Waršawje,­ w Praze, Bratislavje a Budapesće wo jeje politice ćěkancam napřećo mysla, je so wona na puć k zamołwitym politikarjam tychle krajow nastajiła. Hižo zwoprědka bě jasne, zo planuja jeje přećiwnicy w Praze hnydom štyri demonstracije. A što drje móžeše wot čěskeho statneho prezidenta wočakować, kiž je wčera jeje azylowu politiku „njezmysł“ mjenował? Hišće hórje je so jej bjezdwěla dźensa we Waršawje zešło, hdźež zetka zastupnikow­ Visegrádskeje skupiny, kotřiž raznje wotpokazuja ćěkancow po woli EU přiwzać. Njewěrju, zo je zwjazkowa kanclerka tak naiwna, zo nastajenje tychle po­litikarjow ze swojim wopytom změni. Ćim zmužićišo je, zo so přiwšěm do woneje „hadźaceje jamy“ poda. Marko Wjeńka

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND