Prěnje naćiskipo referendumje
Brüssel (SN). Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) je prěnje zjeća zakonskich naćiskow na zakładźe europskeje wobydlerskeje iniciatiwy Minority SafePack zdźěłała. Połstastronski dokument – jón bě skupina europskich prawniskich fachowcow zdźěłała – wobsahuje postajenja, rjadowace wšitke wobłuki škita mjeńšin, kotrež bě iniciatiwa narěčała. Naćiski poćahuja so na wobłuki kubłanje, kultura, prawa rěčow, zjawne zarjadnistwo, regionalne fondsy, medije, prawa Romow, statne pomocy a na prašenja w zwisku z bjezstatnymi mjeńšinami, kaž w zdźělence FUEN rěka.
Rozšěrjenje Europskeje unije na wuchod bě zamołwitym FUEN nastork, politiski a prawniski ramik škita mjeńšin w Europje ponowić. Zakonje bychu tež zmóžnili, dodźerženje prawow mjeńšin w jednotliwych krajach lěpje kontrolować. Skupina fachowcow chce so w měrcu w Brüsselu znowa zetkać a swoje namjety dale wuwiwać, polěpšić a měritkam Europskeje komisije přiměrić.
Witaja rentu
To a tamne (15.02.19)
Donald Trump je přetučny. To su lěkarjo na přepytowanju prezidenta USA w Běłym domje zwěsćili. Wuslědki strowotniskeho checka w Americe tradicionelnje wozjewjeja, byrnjež to předpisane njebyło. Najebać dobru powšitkownu strowotu je 1,90 metrow wulki Trump – mjeztym 110 kilogramow ćežki – hranicu body-mass-indeksa 30,4 docpěł. Tak njeje po sudźenju lěkarjow jeničce „přećežki“, ale nětko tež „přetučny“.
Na swojich škitnych tarčach po sněze suwali su so policisća w norwegskim Trondheimje. Nahrawana scena po swjatoku je w interneće mjeztym mały hit. Wosrjedź nocy běchu so zastojnicy na swoje tarče lehnyli a so po zasněženej dróze suwali. Widejo stajichu do interneta. „Chcychmy raz něšto hinašeho činić“, kaž měnjachu. Filmčk zwjesela ludźi mjeztym po wšěm swěće.
Medijowe dźěło wuhódnoćili
Berlin (SN/at). Kopolaki za wólby Europskeho parlamenta 26. meje je Mjeńšinowa rada štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin w Němskej na swojim prěnim lětušim schadźowanju rozjimała. Kaž předsyda Domowiny Dawid Statnik zdźěli, bě naćisk FUEN zakład diskusije. „Mjeńšinowa rada wobroći so w tym nastupanju na w Němskej skutkowace frakcije Europskeho parlamenta“, wón rjekny. Přiwzali su rozprawu wo lońšej dźěławosći gremija, a jeho medijowe dźěło su wuhódnoćili. „Serbja su z něhdźe štwórćinu cyłkownje podatych informacijow derje zastupjeni“, Statnik zdźěli.
Zastupjerjo Danow, Frizow, Serbow kaž tež Sintow a Romow wuradźuja w Berlinskej reprezentancy Dokumentaciskeho a kulturneho centruma němskich Sintow a Romow. We wobłuku dźensa kónčaceho so dwudnjowskeho zetkanja rozjimuje mjeńšinowa rada z rěčnicu Zwjazkoweje rady za delnjoněmčinu Saskiju Luther a ze zastupjerku Delnjoněmskeho sekretariata Christianu Ehlers, kak móhli nastupajo spěchowanje sydom regionalnych a mjeńšinowych rěčow w Němskej hromadźe dźěłać.
Rozrost słabši hač wěšćeny
Wiesbaden (dpa/SN). Rozrost hospodarstwa Němskeje bě loni słabši, hač běchu fachowcy to wěšćili. Nutřkokrajny bruttoprodukt – suma wšitkich nadźěłanych hódnotow – je wo 1,4 procenty přiběrał, zdźěla Zwjazkowy statistiski zarjad we Wiesbadenje. Wočakowali běchu poprawom 1,5 procentow. W třećim kwartalu 2018 bě hospodarstwo samo słabnyło.
Zakónča produkciju A380
Toulouse (dpa/SN). Europski koncern Airbus chce přestać najwjetše pasažěrske lětadło A380 twarić. Posledni eksemplar powětroweho giganta chcedźa lěta 2021 přepodać, kaž Airbus dźensa w francoskim Toulousu zdźěli. Po tym zo je arabske lětanske předewzaće Emirates skazanku za mašiny redukowało, maja lědma hišće skazanki. Tak njeje zakłada dalšeje produkcije, lětadłotwarc pisa. Airbus A380 móže hač do 850 ludźi transportować.
Zakituje zakładnu rentu
Z čłowječim rjećazom, ze swěčkami a běłymi róžemi su tysacy ...
Dźeń a wjace bróni w Sakskej přizjewjenych
Drježdźany (SN). Wobydlerjo Sakskeje su so tež loni dale wobrónili. Bě-li lěta 2017 hišće 139 220 bróni registrowanych, běchu to loni hižo 168 404, potajkim 20 procentow wjace. Runočasnje je ličba wobsedźerjow bróni wot 28 782 na nětko 29 707 wosobow rozrostła, to rěka wo tři procenty. To wuchadźa z wotmołwy nutřkowneho ministra Rolanda Wöllera (CDU) na naprašowanje zapósłanca Zelenych w Sakskim krajnym sejmje Valentina Lippmanna.
Lippmann, nutřkopolitiski rěčnik frakcije, k problematice zdźěli: „Rozrost je alarmowacy. Šěrić strachi a dramatizować wěstotne połoženje najebać woprawdźite fakty je w dalokej měrje k tomu přinošowało, zo so dźeń a wjace ludźi hižo wěstych nječuje. Přiwšěm njeskići wjace bróni tež wjace wěstoty, ale zawinuje skerje to nawopačne. Wobsydstwo bróni je zwjazane z wulkim rizikom a ma so tuž kruće dohladować.
Netanjahu njeměr zbudźił
Waršawa (dpa/SN). Hnydom k zahajenju wjele diskutowaneje konferency wo Bliskim wuchodźe we Waršawje je israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu z wuprajenjemi nastupajo bój přećiwo Iranej njeměr zbudźił. We wideju, kotryž jeho běrow wčera rozšěrjowaše, rěčeše Netanjahu wo „zhromadnej naležnosći wójny přećiwo Iranej“. Pozdźišo běrow widejo hasny a wuprajenja relatiwizowaše, rěčo jenož hišće wo „boju“ město „wójny“. Iranski wonkowny minister Mohammed Dshawad reagowaše sarkastisce: „Znajemy fantaziju Netanjahuwa hižo dołho. Nětko cyły swět – a wšitcy we Waršawskim cirkusu – wo njej wě.“
Wonkowny minister USA Mike Pompeo Iranej wumjetowaše, zo wjedźe „mordarsku wójnsku wuprawu po wšej Europje“. Iran wužiwa njeměr na Bliskim wuchodźe, zo by wliw wukonjał, ale „žadyn dobry“. Waršawska konferenca bě diplomatisku krizu mjez Pólskej a Iranom zbudźiła. Na to Pólska Teheranej přilubi, zo na konferency ani słowčka přećiwo Iranej słyšeć njebudźe.
W Drježdźanach stawkowali
Dźěłarnistwa wojuja wo wyše mzdy za přistajenych zjawneje słužby
Drježdźany/Budyšin (dpa/SN). Kubłarjo, wučerjo a dalši přistajeni zjawneje słužby su tele dny warnowanske stawki přewjedli. Dźensa dóńdźe k protestnemu zarjadowanju před Drježdźanskim financnym ministerstwom. Tola kaž bě wot dźěłarnistwa GEW wuchodneje Sakskeje zhonić, njeje so wulka ličba serbskich wučerjow wobdźěliła. Cyłkownje dźesać busow pak je so z kónčiny do stolicy Sakskeje nastajiło. „Hladajo na krótkodobne wozjewjenje stawka, hdźež měło so wjele kołowokoło zastaranja šulerjow rjadować, smy z wobdźělenjom přewšo spokojom“, zdźěli nawoda wokrjesneho předsydstwa GEW Eckehard Koch na naprašowanje SN.
