To a tamne (05.05.15)

wutora, 05. meje 2015 spisane wot:

Z wjace hač 3 000 zahrodkowymi palčikami ma drje Sven Berrar w posaarskim Völklingenje dotal jednu z najwjetšich zběrkow tajkich mužikow w Němskej. Po wšěm domje so palčiki z minjenych 125 lět hižo kopja, kaž nowinarjo rozprawjeja. Mjeztym 30lětny chutnje wo tym rozmysluje, při­twarić. Do zahrodki stajić wón małe postawy přiwšěm nochce, dokelž­ bychu tam kóždemužkuli wjedru wustajene byli.

Paducha-rentnarja z hoberskej lisćinu předchłostanjow je policija w Düssel­dorfje zajała. Do toho bě senior z balkona bydlenja skočił a so při tym ćežko zranił. Swoje 70. narodniny minjeny kónc tydźenja dyrbješe tuž ze stražnikami w chorowni jastwa swjećić. Prěnje zasudźenje notoriskeho paducha pochadźa z lěta 1973. Jeničce w Düsseldorfje běchu jeho šěsć króć zasudźili.

Łužica (05.05.15)

wutora, 05. meje 2015 spisane wot:

Chcedźa załožbu rozšěrić

Choćebuz (dpa/SN/ch). Krajna załožba za Choćebuskej wuměłstwowy muzej Dieselowa milinarnja a statne dźiwadło móhła so wo w Frankfurće nad Wódru zaměstnjeny statny orchester kaž tež wo tamniši Muzej młodeho wuměłstwa rozšěrić. Kulturna ministerka Sabine Kunst (SPD) da to tuchwilu pruwować. „Rozšěrjena załožba móhła krajne nadawki dołhodobnje lěpje spjelnjeć a wuměłske profile mjenowanych kulturnych zarjadnišćow zawěsćić“, praji politikarka SPD nowinje Märkische Oderzeitung. Muzej młodeho wuměłstwa by ze swojej wuměłskej zběrku NDR planowany Muzej moderneho wuměłstwa wobohaćił, kotryž měł so z aktualnym wuchodoněmskim a wuchodoeuropskim wuměłstwom rozšěrić.

Wopomnišćo přepodali

Britiski krónprinc William je sobotu zhromadnje z mandźelskej Kate před cho­rownju St. Mary’s nowonarodźenu holčku čakacym žurnalistam prezentował. Mjeno­ za nju pječa hišće nimaja. Kate bě holčku sobotu rano porodźiła. Dźensa su jej w kralowskim palasće z wojerskej ceremoniju witali. Foto: dpa

Helikoptery w Nepalu nuznje trěbne

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:
Kabul (dpa/SN/K). W Nepalu pobrachuja helikoptery za wuchowanje ranjenych přez zemje­rženje a za zastaranje staty­sacow potrje­chenych. „Nimamy dosć mašinow, zo bychmy woboje zdobom zmištrowali“, praji rěčnik nutřkowneho minis­terstwa. Nepalske knježerstwo je 13 he­likopterow zasadźiło, Indiska 14, USA a China hromadźe sydom. „Trjebamy pak znajmjeńša dwójce telko“, rěčnik knježerstwa zwurazni. Ćežko škodowane regiony na sewjeru kraja njedadźa so po pućach docpěć. Rženje bě je nimo toho zničiło. Ličba­ mortwych bliži so mjeztym 7 500. Tysacy poćerpjechu zranjenja. Mnohich dyrbja nětko z powětra ze stanami a cyrobu zastarać.

Ćišć na kanclerkuafery BND dla přiběra

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:
Berlin (dpa/SN/K). W aferje nastupajo Zwjazkowu tajnu słužbu (BND) so zwuk SPD napřećo koaliciskemu partnerej zesylnja. „Kanclerka Angela Merkel njemóže najnowše dopóznaća w tejle naležnosći wot sebje wotstorkować“, rjekny wicešef strony Ralf Stegner. Šef frakcije Lěwicy Gregor Gysi je sej w telewiziji ARD žadał, zo ma kanclerka před wuběrkom NSA wuprajeć. Zwjazkowa tajna słužba je ameriskej po wšěm zdaću wjele lět pomhała, politikarjow EU a europske koncerny wobčušleć. Obmanka Lěwicy w přepytowanskim wuběrku NSA Martina Renner chce, zo přepodadźa hač do kónca tydźenja parlamentej spionažne lisćiny NSA. Hewak budźe skóržba zapodata.

Chce swój status wobchować

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:

Choćebuz (HA/SN). W Braniborskej hižo dlěje wo noworjadowanju wokrjesow diskutuj­a, štož na kóncu rěka, zo ma jich přichodnje mjenje być. We wobłuku reformy je předwidźane, zo zhubja města Choćebuz, Brandenburg a Frankfurt nad Wódru swój dotalny status „bjezwokrjesneho města“. Jeničce braniborska stolica Podstupim ma dale prawo měć, zo njeje ze žanym wokrjesom kruće zwjazana.

Potrjechene tři města pak so planam krajneho knježerstwa wobaraja. Čłonojo Choćebuskeje měšćanskeje rady su tuž na minjenym posedźenju wo tym wuradźowali. W tym zwisku schwalichu deklaraciju, z kotrejž žadaja sej za wulku łužisk­u metropolu Choćebuz dalši bjezwokrjesny status a tak politisku samostatnosć. Radźićeljo skedźbnjeja na to, zo je město na politiskim, hospodarskim a kulturnym žiwjenju mjeztym připó­znate srjedźišćo Delnjeje Łužicy. Tónle nadawk­ móže najlěpje dale wupjelnjeć, wostanje-li bjezwokrjesne.

Ćahi tydźeństejo wostanu

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:
Berlin (dpa/SN/K). Na kolijach železnicy prawdźepodobnje chětro woćichnje. Dźěłarnistwo lokomotiwnikow (GdL) chce w tarifowym konflikće z Němskej žele­znicu nimale cyły tydźeń stawkować a za tón čas železniski wobchad zastajić. Dźensa popołdnju wostachu nakładne ćahi stejo, wot jutřišeje nocy hač do njedźele we wosobowym wobchadźe. Žele­znica je nuzowy jězbny plan zdźěłała, přiwšěm wjele ćahow wupadnje. Pućowacy dyrbja tuž z njewěstymi zwiskami ličić. Wospjetna stawkowa akcija GdL w zjawnosći njespokojnosć a njezrozumjenje jenož tohodla njezbudźa, zo je na tak dołhi čas kaž hišće nihdy posta­jena, ale wosebje tež, dokelž bě Němska železnica minjeny štwórtk nowy tarifowy poskitk předpołožiła. Chcyše lokomotiwnikam wot 1. julija mzdu wo 4,7 procentow w dwěmaj schodźenkomaj zwyšić a 30. junija jónkrótny bonus 1 000 eurow płaćić. Dokelž bě předsyda GdL Claus Weselsky to wotpokazał, medije tukaja, zo dźe jemu skerje wo móc hač wo dobro lokomotiwnikow.

Dźeń dźěła,ale tež zabawy

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:

Wot Němskeho zwjazka dźěłarnistwow (DGB) organizowane lětuše mejske swjedźenje stejachu tež we Łužicy w znamjenju jubileja. Před 125 lětami swjećachu 1. meju prěni raz po wšěm swěće jako „dźeń protesta a wopomi­nanja“.

Budyšin/Wojerecy (SN/at/JK). Pod hesłom „Dźěło přichoda wuhotujemy my“ měješe wobwodny nawoda IG metal Berlin-Braniborska-Sakska Olivier Höbel narěč na mejskim swjedźenju DGB w Bu­dyšinje. Rěčnik zakitowaše zawjedźenu minimalnu mzdu w Němskej a je kritiku dźěłodawarjow na njej njesměrneje běrokratije dla jako „dospołny njezmysł“ wotpokazał. Dale přiwobroći so Höbel renće ze 67 lětami. „Renta dyrbi dosahać, zo móžeš žiwy być, hewak hrozy chu­doba w starobje.“ Tomu zadźěwać je nadawk socialnozawěsćenskeje renty a stata. Jako njeakceptabelny přećiwk k tomu mjenowaše dźěłarnik minjenu srjedu wobzamknjenu rentu za zapósłancow Sakskeho krajneho sejma z 63 lětami resp. po 15lětnym skutkowanju.

Pruwuja přećah

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:

Budyšin (SN/JaW). Rada Załožby za serbski lud chce móžne přeměstnjenje Bu­dyskeje Serbskeje kulturneje informa­cije (SKI) ze Serbskeho domu do Röhrscheidtoweje bašty na terenje Serbskeho ludoweho ansambla pruwować. Tole rjekny předsyda załožboweje rady Jan Budar žurnalistam po posedźenju gre­mija w sprjewinym měsće.

Jan Budar skedźbni wuraznje na to, zo „je přeměstnjenje SKI dotal jenož namjet“. K naležnosći chce załožbowa rada najprjedy koncept zhotowić dać, kotryž ma jako zakład za rozsud wo přećahu SKI słužić. W koncepće ma so mjez druhim wobjednać, „kak móhli přeměstnjenje zwoprawdźić a što stanje so z dotal wu­žiwanymi rumnosćemi w Serbskim domje“, Budar rozłoži, „je to ryzy zdźěłanje móžnosćow, kotrež maja rozsud w na­ležnosći wolóžić. Zdobom smy do nadawka zapřijeli pasus, zo ma so konkretny nadawk za zdźěłanje koncepta, prjedy hač so přepoda, hišće raz ze serbskimi zastupjerjemi załožboweje rady wothłosować.“ Wo tym, hač SKI do Röhrscheidtoweje bašty přećehnje, chce rada załožby najzašo w nowembru rozsudźić.

Twori identitu

póndźela, 04. meje 2015 spisane wot:

Podstupim (SN/at). „Najlěpši přikład za to­, zo regionalna identita tež kulturnu identitu kraja twori, je serbska kultura“, rjekny přisłušna ministerka Sabine Kunst (SPD) we wobłuku aktualneje hodźi­ny ke kulturnej identiće w Kraju Brani­borskej minjenu srjedu w Podstupimskim krajnym sejmje. „Cyły teritorij dźensnišeho Kraja Braniborskeje ma słowjanske korjenje. Hač donětka je serb­sko-němska zhromadnosć potajkim tworjacy aspekt braniborskeje identity. Tele kulturne wzajomne skutkowanja bóle wuwědomić, serbsku identitu skrućić kaž tež bikulturny charakter Łužicy zachować su za krajne knježerstwo naležnosć wutroby a zawjazk naraz.“

nowostki LND