Dobrowólni pomocnicy thailandskeho krala dźěłaja njedaloko sypnjeneho twarjenja w stolicy Bangkoku, po tym zo bě dźensa rano sylne zemjerženje cyły region střasło. Wobydlerjo běžachu panisce na dróhi. Centrum rženja bě susodny Myanmar. Tam je rženje sylnosć 7,7 na Richterowej skali docpěło. Mjeztym su tu nuzowy staw wukazali. Indiska poskićuje swoju pomoc. Foto: dpa/Ann Wang

Šefojo stronow wuradźuja

pjatk, 28. měrca 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Nětko su načolni politikarjo wužadani: Po prěnich rozmołwach fachowych skupin wuradźuja CDU, CSU a SPD nětko na najwyšej politiske runinje. Hłowna jednanska skupina je so popołdnju w centrali SPD w Berlinje ­zešła. Wona chcyše rozrisanja za tójšto temow namakać, pola kotrychž njejsu so fachowi politikarjo dojednali. Mjez druhim su to prašenja wo dawkach a migraciji. Do hłowneje skupiny słuša 19 wodźacych zastupnikow stron, mjez nimi předsyda CDU Friedrich Merz, Markus Söder (CSU) kaž tež Lars Klingbeil a Saskia Esken za SPD. Powšitkownje z toho wuchadźeja, zo dyrbi skupina přichodny tydźeń dale ­wuradźować, dokelž su diferency prosće přewulke.

Zeleni měrja so bóle na wuchod

pjatk, 28. měrca 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zeleni chcedźa so sylnišo wo wolerjow na wuchodźe Němskeje prócować. „Trajacy rozrost zeleneje politiki ma na wuchodźe wo wjele wjetše zadźěwki přewinyć hač w druhich regionach“, rěka w dokumenće zwjazkoweho předsydstwa za mały stronski zjězd 6. apryla w Berlinje. Zwjazkowe předsydstwo chce „wot nalěća prezencu we wuchodnych wokrjesnych zwjazkach jako ćežišćo dźěła“ postajić.

Dokument z hesłom „Jasne. Zelene. Konstruktiwne: Po puću k sylnej opozi­ciji“ mjeztym předleži. Krajna a zwjazkowa runina strony měła swojich čłonow w regionach sylnišo podpěrować, zo bychu Zeleni na wuchodźe widźomniše ­byli. Nazymu zarjaduje wuchodoněmski zwjazk strony „Zeleny festiwal“, kotryž ma „pozbudźenju a splećenju“ Zelenych a jich sympatizantow słužić. Nimo toho planuja Zeleni swoju prezencu w socialnych medijach na wuchodźe zesylnić.

Vance ze žonuw Grönlandskej

pjatk, 28. měrca 2025 spisane wot:
Nuuk/Washington (dpa/SN). Wiceprezident USA J.D. Vance je so dźensa zhromadnje ze swojej mandźelskej Usha do Grönlandskeje podał. Wobaj chcetaj tam wojerske zepěranišćo USA Pituffik Space Base wopytać a ameriskich wojakow zetkać. Poprawom chcyše Usha Vance bjez swojeho mandźelskeho do Grönlandskeje lećeć a sej tam wubědźowanje sankowych psow wobhladać. Jeje wotpohlad pak zbudźi hněw grönlandskeho knježerstwa, kotrež njeje ju přeprosyło. Přičina za to su wospjetne wuprajenja prezidenta USA Donalda Trumpa, kotryž chcył sej Grönlandsku přiswojić, dokelž trjeba ju pječa za narodnu wěstotu USA. Na kupje, kotraž słuša ludoprawnisce k Danskej, so tajkim planam raznje spjećuja.

Ukrainu pod dohlad UNO stajić?

pjatk, 28. měrca 2025 spisane wot:

Murmansk (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin namjetuje, Ukrainu pod dohlad UNO stajić a tam nowowólby přewjesć. „Tajka praksa je principielnje móžna. Dyrbimy dohladowanje z pomocu UNO a USA, europskimi krajemi a swo­jimi partnerami a přećelemi dorěčeć“, rjekny Putin namórnikam při wopyće noweho atomoweho podnurjaka w Murmansku. We wójnskich časach su wólby w Ukrainje runje tak kaž w Němskej po wustawje zakazane.

Zaměr namjeta su demokratiske wólby, po kotrychž móhło jednanja kmane knježerstwo móc w kraju přewzać. „Z nim zahajimy jednanja wo měrowym zrěčenju a podpisamy dokumenty, kotrež su stabilne a po wšěm swěće připó­znate“, Putin rjekny.

Jednanja wo měrowym zrěčenju za Ukrainu tuchwilu njepokročuja. Dotal su so na to dojednali, zo Ruska energijowu syć Ukrainy dale njenapaduje. Ukraina Ruskej wumjetuje, zo přiměr rani.

To a tamne (28.03.25)

pjatk, 28. měrca 2025 spisane wot:

Nachwilnje do chorownje zapokazać dyrbjeli su britiskeho krala Charlesa III. Přičina su wšelake wuskutki terapije přećiwo rakej, Buckinghamowy palast zdźěla. Wšitke terminy su po namjeće lěkarjow wotprajili. Kral je mjeztym zaso na swojim Londonskim kuble Clarence House. 76lětny bě w februaru 2023 zdźělił, zo je na rak schorjeł. Wot toho časa jeho lěkuja.

Njekedźbliwe zadźerženje wužiwarjow e-scooterow je přičina mnohich wobchadnych njezbožow. Tole su slědźerjo Göteborgskeje uniwersity při přepytowanju zwěsćili. Najčasćišo wobkedźbuja, zo jědu ludźo jenož z jednej ruku, zo hibaja so w skupinach abo zo maja mobilny telefon w ruce. Wosebje překwapiło je fachowcow zwólniwosć wužiwarjow, so do strašnych situacijow podać. Štóž roler sam njewobsedźi, nječini sej starosće wo móžnych sćěhach a škodach, w rozprawje rěka.

Trump cła na awta wukazał

štwórtk, 27. měrca 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je cła we wysokosći 25 procentow na awta wukazał, kotrež z wukraja do USA přiwjezu. „Hdyž swoje awto w zjednoćenych statach twariće, njetrjebaće cło zapłaćić“, republikan w Běłym domje rjekny. Z wukazom Trump wikowanski konflikt mjez USA a Europskej uniju dale přiwótřa. Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen chce wo móžnych pře­ćiwnych reakcijach EU wuradźować.

Kupuja wjace ruskeho płuna

Brüssel (dpa/SN). Najebać wójnu Ruskeje přećiwo Ukrainje je EU loni zaso wjace zemskeho płuna z Ruskeje importowała. Bě to 18 procentow wjace hač 2023, institut Ember zdźěla. Při tym bě EU po zahajenju ruskeho nadpada sankcije přećiwo Ruskej wobzamknyła a připowědźiła, hač do lěta 2027 import ruskeho płuna dospołnje skónčić. Wosebje Italska, Čěska a Francoska mjeztym zaso wjace płuna w Ruskej kupuja.

Jězbu wotprajić dyrbjała

Hoberski nawal knježeše dźensa rano při zachodźe Lipšćanskich knižnych wikow. Hač do njedźele je knižna přehladka ­wopytowarjam přistupna. Tam předstaja 2 040 wustajerjow z 45 krajow nowostki lětušeho knižneho nalěća. Wiki steja tónkróć pod hesłom „Słowa změnjeja swěty“. Lětuši hóstny kraj je Norwegska. Foto: dpa/Jan Woitas

Macron: Rusku wottrašić

štwórtk, 27. měrca 2025 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Europske wojerske jednotki w Ukrainje změja po słowach francoskeho prezidenta Emmnauela Macrona w prěnim rjedźe nadawk, wažne města a strategiske zepěranišća škitać. Njeje zaměr, zo jednotki na fronće steja a přećiwo ruskim jednotkam wojuja, Macron rjekny. Přez swoju prezencu maja Rusku wot dalšich nadpadow na Ukrainu wottrašić. W padźe noweje agresije pak su wojacy kmani, na to reagować, rjekny Macron po rozmołwje z ukrainskim prezidentom Wolodymyrom Zelenskym.

Dźensa wočakowachu zastupnikow 31 krajow k wuradźowanju „koalicije zwólniwych“ w Parisu. Při tym póńdźe wosebje wo wěstotne garantije na dobro Ukrainy w padźe přiměra z Ruskej.

Wo awtowej industriji diskutowali

štwórtk, 27. měrca 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je so na swojim dźensnišim posedźenju w Drježdźanach z hrožacym zničenjom dźěłowych městnow w awtomobilowej industriji zaběrał. Temu běchu na próstwu Lěwicy na dnjowy porjada stajili. Po tym wuradźowachu po woli CDU wo ­naprawach k zaručenju šulskeje wučby. W tutym šulskim lěće su dotal 9,4 procenty hodźin wupadnyli. Posledni dypk aktualneje hodźiny je wuwiće kraja. AfD chce wo tym rěčeć, dokelž je měnjenja, zo so Sakska dale njewuwiwa.

Wčera su mjez druhim wo tak mjenowanym sakskim fondsu wuradźowali. Opozicija na to tuka, zo chce knježerstwo zwonka etata kraja přidatne srědki składować a bjez přihłosowanja parlamenta zasadźeć, předsydka frakcije Zelenych Franziska Schubert zwurazni. Frakciski a stronski předsyda SPD Hennig Homann fonds zakitowaše. „Wurjadne zamóženje je runje to, štož Sakska nětko trjeba. Z nim je hakle dołhodobne planowanje inwesticijow hač do dźesać lět móžne“, wón argumentowaše.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND