Smy indigeni? Wo tym njebudźe přezjednosć

póndźela, 18. měrca 2024 spisane wot:

Serbska debata so srjedu w 19 hodź. na žurli Budyskeho Serbskeho domu prašenju wěnuje, hač smy indigeny lud. Ze Susannu Hozynej, zastupowacej direktorku Serbskeho instituta (SI), a moderatorku Janu Piňosovej, stawiznarku w SI, je so Marcel Brauman rozmołwjał.

Wy sće serbsku debatu wo prašenju, hač smy jako Serbja indigeny lud, přihotowała. Budźe so kontrowersa w ludnosći na podiju wotbłyšćować?

S. Hozyna: Na kóždy pad. Kontrowersa, kotraž hižo serbsku zjawnosć zaběra, je za nas wuchadźišćo serbskeje debaty. Smy wědomje zastupjerjow wšelakich pozicijow na podij přeprosyli.

Što je zaměr zarjadowanja, wšako njemóžemy wočakować, zo budu sej na kóncu wječora wšitcy přezjedni?

W Drježdźanach wjace serbować

srjeda, 13. měrca 2024 spisane wot:

W Drježdźanach zetkawaja so młode swójby wot lěta 2023 prawidłownje, zo bychu so wuměnili, serbsku rěč a kulturu hajili a dźěći sej zhromadnje hrajkali. Iniciatorka kružka je hižo někotre lěta w Drježdźanach bydlaca kubłarka Nadja Herbichowa, kotraž je zdobom čłonka towarstwa Stup dale. Anja Nowakowa je so z njej rozmołwjała.

Knjeni Herbichowa, kak je so scyła ideja za kružk zrodźiła?

N. Herbichowa: Jako kubłarka mam wězo wulki repertoire na spěwčkach, knihach a materialijach, kotrež chcu z druhimi staršimi dźělić a jim na tym abo tamnym městnje małki tip sposrědkować. Nimo němskich, mam tež serbskorěčne materialije. Sym wo tym zhoniła, zo kubłarjo swójbam material w druhich krajach tež w formje kružkow poskića. Sym sej prajiła, zo to tež zamóžu a tak běše ideja serbsko-němskeho kružka zrodźena.

Maće w kružku konkretny zaměr (na přikład rěčnu wuměnu) abo wo čo wam hłownje dźe? Kak husto so zetkawaće?

„Serbska kubłanska awtonomija – abo dale kaž dotal?“ je tema Serbskeje debaty srjedu w 19 hodź. w Chróšćan „Jednoće“. Na podiju sedźi mjez druhim Madleńka Šołćic. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.

Kotru hódnotu ma debata wo serbskim šulstwje za Was?

M. Šołćic: Tule diskusiju mam za přewšo wažnu. Tajka debata pak je wotwisna wot tych, kotřiž ju wjedu. Sym dopóznała, zo móžeš ze swójskeje iniciatiwy tójšto zahibać. Politika je to jedne, na kóncu pak rozsudźi angažement a kruta wola ludźi něšto změnić, hdyž so w přezjednosći na njekonwencionelny puć podaš. To so z widom na zachowanje Chróšćanskeje srjedźneje šule na kóncu radźiło njeje, hačrunjež z Wěteńčanskej iniciatiwu nowe myslenje nastorčili.

Maće prawa, kotrež w Sakskej na polu serbskeho kubłanja mamy, za dosahace?

Maćicarjo chcedźa so znowa wusměrić

srjeda, 06. měrca 2024 spisane wot:

Z předsydku Maćicy Serbskeje, dr. Anju Pohončowej, je so do hłowneje zhromadźizny towarstwa (přichodnu sobotu w 14 hodź. w Budyskim Serbskim muzeju) Marcel Brauman rozmołwjał.

Kotre tematiske ćežišća wočakuja čłonow a zjawnosć na hłownej zhromadźiznje?

A. Pohončowa: Wozjewimy wuslědki wupisanja Maćičnych mytow za dorost. Na lońšim wupisanju su so fachowe, eksamenowe a masterowe dźěła we wšitkich kategorijach zapodali, w cyłku je jich sydom, štož nas jara wjeseli.

Zajimawy budźe tež přednošk dr. Suzanny Hozyneje, zastupowaceje direktorki Serbskeho instituta. Wona je kulturna wědomostnica, kotrejež fachowy předmjet je paremiologija (Erzählforschung). Wona porěči na temu „Graby, Mjedwjedź, Kosmatej – lěsny demon jako postawa srjedźo- a wuchodnoeuropskich ludowych tradicijow“. Na hłownej zhromadźiznje móža so wězo tež hosćo wobdźělić. Štóž so wosebje za tutón přednošk zajimuje, je wutrobnje přeprošeny.

Tež wólby steja na dnjowym porjedźe – je hižo dosć kandidatow? Z čim maja so čłonojo předsydstwa w běhu lěta zaběrać?

Wědomy rozsud za serbsku rěč

wutora, 05. měrca 2024 spisane wot:

Na debaće wo přichodźe serbskeho kubłanja srjedu, 13. měrca, w Chrósćicach so tež Diana Šołćina, nawodnica Worklečanskeje Serbskeje wyšeje šule, wobdźěli. Z njej je so moderatorka debaty, Milenka Rječcyna, rozmołwjała.

Maće awtonomiju kubłanja w zwisku ze serbskim šulstwom za trěbnu?

D. Šołćina: Mam titul zarjadowanja za mylacy, dokelž wotewrě wón jeničce dwě móžnosći. Nimam ani te jedne „Serbska kubłanska awtonomija ...“, ani te druhe, „... abo dale kaž dotal“ za dobre. Smy našej šuli jako nawodnistwo w zhromadnym dorěčenju z wuwučowacymi a kubłacymi dali serbski profil. Tajke dalewuwiće pak njerěka hnydom tež, zo je to zdobom awtonomija. Wužiwamy za to prawa a móžnosće, kotrež po w Sakskej płaćacych zakonjach mamy.

Što je noweho w profilu?

Čitanje SN słuša k jeho hobbyjam

štwórtk, 29. februara 2024 spisane wot:

Dźensa wječor su Berlinscy Serbja zaso na bjesadu do Elberfeldskeje 4 w Moabiće – na swoje „Serbske blido“ – přeprošeni. Hłowny organizator je 30lětny w Radworju rodźeny Berlinjan Jan Wjesela. Milan Pawlik je so z nim rozmołwjał.

Što je će pohnuło, zo so do stolicy podaš?

J. Wjesela: W lěće 2018 je mi přećelka dźěłowy poskitk za socialne dźěło w Hamburgu za tamnišu załožbu „Šěry dom“ doporučiła, kotryž sym přiwzał. Wot spočatka sem je mje dźěło jara spokojało. Hišće w samsnym lěće je mje załožba na socialneho nošerja w Berlinje sposrědkowała, pola kotrehož jako pomocnik za integraciju a swójby dźěłam.

Što će pohonjuje, so na dobro serbskeho žiwjenja angažować?

Serbowanjeso „wupłaći“

srjeda, 28. februara 2024 spisane wot:

Z Gerhild Kreutziger, čłonku krajneho koła „Serbja“ SPD a kandidatku za wólby krajneho sejma Sakskeje, je so ­Marcel Brauman rozmołwjał.

Što je Was motiwowało, w dźěłowym kruhu „Serbja“ sobu skutkować?

G. Kreutziger: 25 lět sym z čłonku SPD a mjeztym lěto zamołwita za serbske naležnosće Zhorjelskeho wokrjesneho zwjazka strony. Jako strona dyrbimy sej bóle wuwědomjeć, zo sydli w sewjeru našeho wokrjesa mjeńšina. Wona ma wosebite prawa, za kotrež dyrbimy so politisce angažować. Nimo toho su so moje sotry do serbskeje swójby ženili. Přez to mam tež priwatnu motiwaciju.

Powołansce wěnujeće so podpěrje zawodow při zdobywanju dorosta. Što je hłowne haćidło při tym w našim regionje?

G. Kreutziger: Po přewróće móžachu sej zawody z absolwentow šulow najlěpšich wupytać. Tak je so někotryžkuli wukubłanc hromadźe brał a w zawodźe „sobu ćahnył“. Staršej staj to podpěrowałoj. Mjeztym je so tójšto změniło. Spytam zamołwitym rozłožeć, kak móhli wukubłancow wuspěšnje pytać a namakać.

Za solidariske ratarjenje

wutora, 27. februara 2024 spisane wot:

Před dwěmaj lětomaj załožene „solidariske ratarstwo“ dźe nowe puće. Spočatk měrca ma so towarstwo załožić. Silke Richter je so z hłownej iniciatorku projekta, Maju Lehmann, rozmołwjała.

Kotre tři wopřijeća zwjazujeće ze słowom SoLawi?

M. Lehmann: Ratarstwo – solidarisce – regionalne.

Što so konkretnje za zapřijećom chowa?

M. Lehmann: Před lětomaj skonkretizowachmy swoju ideju wuchowarjow sadu. Cil: Na dźělu pola štomownje Ulricha Schmidta smy chcyli sami zeleninu plahować a to přez formu solidariskeho ratarstwa realizować. Zo by so to stało, załožich po prěnjej dźěłarničce wotpowědny zawod a počinach z přihotami. Loni nalěto smy potom jako nawodny team – tři žony z Wojerec a wokoliny a jedna zahrodkarka – z pomocu 30 swójbow na polu dźěłali a tydźensce žnjeli.

Kajke wuspěchi sće dotal měli?

„Njeje pak alternatiwy...“

póndźela, 26. februara 2024 spisane wot:

W Bóšicach bydlaca Serbowka Marija Untchowa kandiduje za Zwjazk 90/ Zelenych k wólbam Budyskeho wokrjes­neho sejmika w juniju, kaž tež Sakskeho krajneho sejma w septembrje. Milan Pawlik je so z njej rozmołwjał.

Kak dołho sće hižo politisce aktiwna?

M. Untchowa: Hižo za čas swojeho studija chemije w Mainzu spočatk 2000tych lět sym so na dobro studentow na uniwersiće angažowała, mjez druhim w radźe swojeho fachoweho zwjazka. Pozdźišo, po porodźe swojeho prěnjeho syna, běch w towarstwje „Mother Hood“, kotrež wojowaše tehdy přećiwo ekstremnje wysokim dawkam za swobodnje skutkowace baby, njestronsce politisce aktiwna. Tu sym dialog z politiskimi zastupjerjemi wšěch stron pytała, zo bych situaciju babow a z tym tež maćerjow polěpšiła. Hakle spočatk tutoho lěta sym do strony Zwjazk 90/Zeleni zastupiła.

A čehodla sće so za tutu stronu rozsudźiła?

Trjebamy angažement ludźi

štwórtk, 22. februara 2024 spisane wot:

Je změna strukturow wjesne zhromadźenstwo hižo dosćahnyła? To chcyše Axel Arlt wot Franka Knoblocha wědźeć. Wón je wjesny předstejićer w Delnim Wujězdźe a jako tajki hósć na po­diju Serbskeje debaty přichodnu wutoru w 19 hodź. w Slepjanskim SKC.

W čim je trjeba, w Delnim Wujězdźe nětko něšto změnić?

F. Knobloch: Hižo 2020 je naša wjesna rada wobzamknyła, we wsy centrum serbskeje rěče a kultury wutworić. Namjet smy za nowowusměrjenje regionalneho plana Regionalnemu planowanskemu zwjazkej Hornja Łužica-Delnja Šleska zapodali. Gmejna Hamor je naležnosć z wobzamknjenjom gmejnskeje rady po­twjerdźiła. Wona je podpěrała, zo chcemy serbsku rěč a kulturu wožiwić, dokelž stej so pola nas nimale dospołnje zhubiłoj. Doprědka přišli pak dotal njejsmy.

By spěchowanje ze serbskeho hornca změny strukturow Wam pomhało?

F. Knobloch: Naspomnjene spěchowanske srědki njesmědźa so za twarske projekty wužiwać. Sym sam w projekće ZARI zakótwjeny, jednym ze spěchowanych předewzaćow we wobłuku změny strukturow. Tuž pytamy za rozrisanjom.

Kotra je aktualna situacija?

Serbska debata

nowostki LND