Štož Wahl-O-Mat njeposrědkuje

pjatk, 16. awgusta 2024 spisane wot:
Axel Arlt

Programatika kotreje strony so wosobinskim pozicijam najbóle zbliža? To so wolerki a wolerjo do wólbow Sakskeho krajneho sejma 1. septembra prašeja, kotřiž wuraznu preferencu za jednu stronu nimaja. Ale zdobom tajcy, kotřiž hišće chabłaju. Pomoc při tym skići Wahl-O-Mat krajneje centrale za politiske kubłanje w interneće. Wotmołwiš-li na 38 poda­tych towaršnostnje relewantnych prašenjow, změješ pozicije stron k tomu a poručenje, za mjenom kotreje móhł swój křižik na wólbnym dnju stajić.

Prašenja Wahl-O-Mata poćahuja so na přikład na kónc wudobywanja brunicy runje tak kaž na wutwar awtodróhi A 4 mjez Drježdźanami a Zhorjelcom, dodawanje brónjow do Ukrainy, načolne znamki na šulskim wuswědčenju, wjace chorownjow w zjawnej ruce abo hač dyrbja so policistki a policisća Sakskeje we wobłuku zawjazowacych dalekubłanjow přećiwo rasizmej sensibilizować. Jedyn za Saksku, ale tež za Braniborsku, specifiski wobłuk zamołwići krajneje centrale za politiske kubłanje wobkedźbowali njejsu: Prašenje nastupajo podpěru Serbow.

„Swět filmoweje hudźby“

štwórtk, 15. awgusta 2024 spisane wot:

W Drježdźanach wotměwa so tuchwilu Palaisowe lěćo. Na nim wustupi dźensa wječor 20 hodź., w Ostra-Domje Serbski ludowy ansambl (SLA). Liza-Marija ­Cyžec je so z rěčnikom SLA Stefanom Cušku, rozmołwjała.

Palaisowe lěćo je kruty wobstatk Drježdźanskeho kulturneho žiwjenja. Wo čim wuhotowarjam festiwala scyła dźe?

S. Cuška: Festiwal pod hołym njebjom skići pisany wuměłski program, z poskitkami, kotrež sahaja wot kultury hač ke kubłanju, z čitanjemi, wuměłstwo­wymi wustajeńcami kaž tež koncertami klasiskeje a načasneje hudźby.

SLA so wospjet na festiwalu wobdźěli. Što wopytowarjam poskićiće?

S. Cuška: Publikum dožiwi na Palaisowym lěću koncertnu galu z hudźbnymi titulemi filmow, musicalow a kina na temu „Swět filmoweje hudźby“. Přihladowarjow překwapimy ze słuchanskim dopominanjom na njezapomnitych rjekow Hollywooda a Broadwaya. Forrest Gump, James Bond, Titanic – wšitko je pódla! Budźe to wulki dyrdomdej. Dźe wo dramu, romantiku a sciencefiction. Potajkim mamy poskitk za kóždeho.

Sće rjekł, zo budźe to koncertna gala. Na čo smědźa so wopytowarjo wjeselić?

Přićahliwosć zwyšić

srjeda, 14. awgusta 2024 spisane wot:

Dźensa je sakski kultusowy minister Christian Piwarz (CDU) zakładnu šulu w Malešecach wopytał a tam něhdźe sydom milionow eurow „ćežki“ šek přepodał. Milan Pawlik je so z Malešanskim wjesnjanostu Matthiasom ­Seidelom (CDU) rozmołwjał.

Kak zhladujeće jako wjesnjanosta na spěchowanje zakładneje šule we Wašej gmejnje?

M. Seidel: Nad schwalenej financnej podpěru so wězo jara wjeselu. Wěm, kak požadane tute srědki mjez sakskimi šulemi su a kak dołha lisćina požadarjow lěto wob lěto je, wšako je naša gmejna nošer zakładneje šule.

Jako zamołwići gmejny sće hižo dołho planowali, stejnišći wyšeje šule w Malešecach a zakładneje šule w Barće mjez sobu wuměnić. Je tutón fakt schwalenje srědkow wowliwował?

Serbske kupki zachować

pjatk, 09. awgusta 2024 spisane wot:
Bianka Šeferowa

Serbja w Radworju zhladuja z wulkej starosću na połoženje w zakładnej šuli. Wospjet bě minjene lěta přemało serbskich dźěći, kotrež móhli swójsku rjadownju wutworić. Radwor je w Hornjej Łužicy kupa maćernorěčnych Serbow. Tak to tež jako Bronjanka přisłušaca Radworskej gmejnje začuwam. Stajnje zaso dyrbimy wo serbske rjadownje wojować. Minjene lěta bě tole wuspěšne. Fatalne pak je, zo dyrbi scyła k tomu dóńć.

Z mosta skočić njetrjebamy

pjatk, 02. awgusta 2024 spisane wot:
Marko Wjeńka

Sće wot tuchwilneho wólbneho boja runje tak přemóženi kaž ja? Štož w přihotach wólbow Sakskeho krajneho sejma 1. septembra wobkedźbuju, dopomina mje skerje na kónčne sceny filma „Titanic“. Tam hraješe kapała swoje štučki, byrnjež so łódź hižo strašnje nachilała. Na kóncu rjekny nawoda hudźbnikam: Bě mi wulka česć, z wami hudźić směć. Potom bu ćma.

Tajku ćmu wuprudźa wólbny widejo Zelenych, kotryž je tež internetnje přistupny. Tam připowědźa młoda žona na struchłe wašnje kónc – demokratiskeho – swěta, hdyž ludźo 1. septembra Zelenych njewola. Potom móhło so wšitko w hrózbje skónčić. W pozadku jewja so hrožo Putin, zničena přiroda, palace so lěsy a hewrjekacy prawicarjo.

Tajki stres sej sakska SPD njenačini. Wona přilubja na swojich plakatach „sylne hospodarstwo“ a žada sej 15 eurow minimalneje mzdy. Wočiwidnje maja so socialdemokraća po wašnju zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza, kiž tež po najhóršich wólbnych poražkach tak čini, jako njeby so ničo stało.

Dušacy kašel – trajacy problem

štwórtk, 01. awgusta 2024 spisane wot:

W Sakskej přiběraja pady dušaceho kašela w poslednich lětach masiwnje, wosebje pola dźěći a młodostnych. Wo přičinach, rozrisanjach a problemach je so Maximilian Gruber ze serbskej dźěćacej lěkarku Jadwigu Wałdźinej rozmołwjał.

Tuchwilu je w Sakskej 663 wosobow na dušacy kašel schorjenych. To je wo wjele wjace hač loni w samsnym času. Na čim to zaleži?

J. Wałdźina: Smy tuchwilu generelnje jara chorowaći, wšako je korona swoje slědy zawostajiła. Wšelakore chorosće howrja tuchwilu paralelnje a tuž njeje naš imunitny system cyle tak fit. W najlěpšim padźe njezačuja inficěrowani swoje infekcije přejara, hdyž su šćěpjeni. Při­znać dyrbju, zo njeje, wosebje za młodostnych a dorosćenych, přelochko dušacy kašel zwěsćić, dokelž tukaja mnozy ludźo spočatnje skerje na druhu infekciju. Pola dźěći je to lóšo, dokelž nimaja prosće telko chorosćow. Problematiska pak chorosć w dźensnišim času njeje. Je to jenož hišće chorosć, kotraž so spěšnje rozpřestrěwa. Kóždy čłowjek móže wjacore razy w swojim žiwjenju na njej schorjeć, to je zakładny problem.

Dźensa swjeći w Choćebuzu komponist a něhdyši rozhłosowy hudźbny redaktor Ulrich Pogoda swoje sydomdźesaćiny. Narodninar, pochadźacy ze znateje Njekelic hudźbneje swójby w Kulowje, běše krótki čas kapałnik w Drježdźanach. Dalše dobre zakładne hudźbne kubłanje zmóžni so jemu na hudźbnej šuli we Wojerecach. Po abiturje pak absolwowaše najprjedy studij twarstwa w Choćebuzu a dźěłaše na to jako projektowy inženjer. Paralelnje wukmanješe so w Choćebuzu a na Wysokej šuli za hudźbu we Weimaru předewšěm na klawěrje a w spěwanju kaž tež w hudźbnej teoriji a kompoziciji, wurunawši sej tak puć k powołanskemu hudźbnikej. W lěće 1985 sta so z rozhłosowym hudźbnym redaktorom a producentom w Choćebuzu.

Ulricha Pogodowe najwažniše twórby sahaja do časa wróćicy lětstotka. Tak bu jeho „Reja marionetow za smyčkowy kwartet“ w lěće 1989 w Drježdźanach prapředstajena. A w slědowacych lětach njepředstajachu so jeho kompozicije najwšelakorišeho razu jenož w Choćebuzu a Budyšinje, ale tež w Podstupimje, Berlinje a samo w posaarskim Saarlouisu.

Njewidźa, ale tola widźa

wutora, 30. julija 2024 spisane wot:

Lilo Nöske přewodźa studentow Choćebuskeje uniwersity při tym, sej rumy a w nich skutkowace zwuki wotkryć. Milenka Rječcyna je so z architektku rozmołwjała.

Što wjedźe Was do Łužicy?

Lilo Nöske: Zhromadnje z Adrianom Dorschnerom, kiž je hóstny profesor na BTU w Choćebuzu a swojim kolegu Zeno Schnelle, zbližimy studentam architektury mjez druhim poměr mjez rumami a w nich skutkowacymi zwukami.

Sće podłu Jawory pućowali a sej statoki w Pěskecach a Njebjelčicami wotkryli. Što su Wam wone sposrědkowali?

Lilo Nöske: Wjesce a statoki dopominaja mje prawdźepodobnje na wjes w Nižej Bayerskej, w kotrejž bydlu. To zwisuje z wjesnej atmosferu ale tež ze zaćišćom, zo poskića wuskosć mjez wsami cyle wosebitu zhromadnosć. To je w městach cyle hinak, štož tež w Choćebuzu nazhonjam.

Kotre zapopadnjene abo nazhonjene zwuki su Was wosebje narěčeli?

Marcel Brauman

Njebychu-li Serbja w zańdźenosći kraloswěrni byli, njeby so serbski lud na načasnej demokratiji wobdźěleć móhł – Serbstwo by runja wšěm druhim zapadosłowjanskim kmjenam dawno zahinyło, kotrež su so z wyšnosću bóle bojownisce nasadźowali. A přěhrali. Najebać to njetrjechi, zo namóc ženje ničo wuskutkowała njeje – USA su dołho najsylniša móc na swěće byli, dźakowano najsylnišemu wójsku. A hladajo na bližace so wólby prezidenta USA so bojimy, zo škit a kryw tuteje wulkomocy zhubimy. Tež w serbskimaj zwjazkowymaj krajomaj so na wólby hotujemy a so prašamy: Štó je dźensa škitnik našeho ludu?

Niske płaćizny su problem

wutora, 23. julija 2024 spisane wot:

Tuchwilu je zaso čas za žně žita. Tak tež pola Sorabije w Róžeńće. Płaćizny za žito pak dale spaduja. Za wotrjadnika produkcije pólnych płodow Clemensa Hrjehorja je to problem. Z nim je so Milan­ Jurk rozmołwjał.

Kak wuspěšnje su waše žně lětsa?

C. Hrjehor: Na našich polach rosće róžka, pšeńca a ječmjeń. Žně su lětsa poprawom cyle wuspěšne.

Wudani so plahowanje žita scyła hišće, a hdyž, kotre?

C. Hrjehor: Problem, kiž při tym nastanje, je, zo trjeba kóždy bur na swojim polu wěsty płodoslěd. K tomu słuša plahowanje wšelakich žitow, štož ma pozitiwne wuskutki na pódu. Z tym so tež chorosće wot žita k žitej dale dać a žně pohubjeńšeć njemóža. Kóžde žito trjeba wšelake wobstejnosće za docpěće wulkeho dobytka. Tohorunja je płaćizna za žito přesnadna. Płaćizna njewotpowěduje narokej nas burow. Tomu pak njemóžemy zadźěwać, dokelž smy wotwisni wot swětowych płaćiznow.

Što dyrbi so změnić? Kak wysoko ma płaćizna za žito stupać?

C. Hrjehor: Situacija dyrbi so cyłkownje změnić. Bur ma na kóncu dnja z dobytkom domoj hić a sebi wěsty być, zo je so jeho słužba wotpowědnje zapłaćiła.

HSSL24

nowostki LND