Ludowe pěsnje nahrawali
Jutře, 7. septembra, zaklinči komorny koncert „Mi róžička je zakćěła“ w Budyskej Röhrscheidtowej bašće Serbskeho ludoweho ansambla. Zdobom předstaji tam Šćěpan Nowak swoju nowu CD ze samsnym titulom. Bosćan Nawka je so ze znatym a wuspěšnym countertenorom rozmołwjał.
Knježe Nowako, kak je k nowej cejdejce dóšło a što na njej słyšimy?
Inkluzija haj! Ale kak?
Inkluzija woznamjenja zapřijeć, k tomu słušeć. Zo by so to docpěło, smy sej nadawk stajili, strowym a zbrašenym šulerjam zmóžnić zhromadnje wuknyć. To je hesło sakskeje kubłanskeje politiki. Dale w nowym šulskim zakonju rěka: Sakski šulski system předwidźi, zo móža so šulerjo z wosebitej potrjebu pedagogiskeho spěchowanja na integratiwnej wučbje regularnych kubłanišćow, to rěka zakładnych šulow, wyšich šulow a gymnazijow abo powšitkownje kubłacych spěchowanskich šulow wobdźělić. Zwoprawdźić konwenciju Zjednoćenych narodow za prawa zbrašenych a wuznać so k spěchowanskim šulam njeje w tym padźe žadyn přećiwk, skerje nawopak: Je naš sprawny zaměr, zo kóždy šuler – hač z abo bjez potrjeby wosebiteho pedagogiskeho spěchowanja – najwjetšu móžnu podpěru nazhoni a jemu móžne najlěpše šulske wukubłanje docpěje.
„Ličba tekstow je mje překwapiła“
Njedawno wuńdźe w Ludowym nakładnistwje Domowina kniha Pawoła Roty „Z kameru a pisakom po Delanach“. Cordula Ratajczakowa je so z lektorku nowostki Katrin Čornakec rozmołwjała.
Po 2011 wušłej knize „Delany – Erinnerung in Bildern“ wěnuje LND nětko dalšu publikaciju Pawołej Roće – čehodla?
K. Čornakec: Pawoł Rota je čas žiwjenja prawidłownje přinoški wo Delanach za Serbske Nowiny a časopisy pisał a k tomu fota podawał. Dokelž bě jeho wobrazowy zwjazk wjele čitarjow docpěł, měnjachmy, zo sej jeho nazorne a zajimawe teksty runje tajku kedźbnosć zasłužeja. Skutkowanje Roty jako fotograf a awtor mamy jako cyłk widźeć. Zběrka je tuž logiska konsekwenca.
Kotra ideja wobsahowje za knihu tči?
Lochki puć njebudźe
Tradicionalne ćišćernje nimaja so dźensniši čas lochko. Konkurenca je wulka a nadawkarjo njejsu dźakowano internetej hižo na to pokazani, na kóždy pad na městnje swójskeje firmy ćišćeć. Da druhdy hižo snadnuška njespokojnosć nastupajo kwalitu dosaha, zo by sej hinašeho posłužbarja pytała. Serbskim Nowinam njebě to ženje opcija. Bliskosć najprjedy k Serbskej, pozdźišo Łužiskej ćišćerni bě redaktoram a skónčnje tež čitarjam njesměrna lěpšina. Dobru hodźinu mjez kóncom redakciskeho dźěła a doćišćanym aktualnym wudaćom su nam mnohe mjeńšinowe nowiny w Europje stajnje zaso zawidźeli.
Accumotive skići młodostnym perspektiwu
Předewzaće accumotive skići na swojim Kamjenskim produkciskim stejnišću mnohim ludźom z regiona wěste dźěłowe městno. Nětko maja tež młodostni šansu na wukubłanje w modernym zawodźe. Bianka Šeferowa je so pola nawodnicy personalneho wobłuka Antje Römer-Graf wobhoniła.
Kelko wukubłanskich městnow zawod accumotive poskića a kelko z nich je wobsadźenych?
A. Römer-Graf: Accumotive wukubłuje prěni raz w Kamjencu. Spočatk měsaca je dwanaće młodostnych wukubłanje pola nas zahajiło. W přichodnym lěće chcemy samsnu ličbu poskićeć.
Kotre powołanja móžeš pola was wuknyć?
A. Römer-Graf: Mamy wulki spektrum. K tomu słušeja powołanja kaž mechatronikar, industrijowy mechanikar, industrijowy překupc a fachowy informatikar. Wot klětušeho budźe móžno so w logistiskim wobłuku wukubłać. W septembru chcemy poskitki za přichodne lěto wupisać. Praktikum za powołanske wusměrjenje je tu kóždy čas móžny.
Kajki bě lětsa zajim młodostnych?
Njeboji so wótrje a njebojaznje wustupować
Mnozy su dźensa w Konjecach Reginje Šołćinej k 75. narodninam gratulowali. Słowa dźaka a připóznaća za wšu jeje dotalnu njesebičnu prócu běchu zwjazane z přećom, zo by strowa a čiła wostała, zo móhła dale na dobro druhich spomóžnje skutkować.
Jubilarka narodźi so 29. awgusta 1942 Henčec swójbje w Konjecach a zastupi w ródnej wsy do šule. Wróćo zhladujo wě so derje dopominać na swoju wučerku Ceciliju Hajnec. „Za to, štož dźensa sym a móžu, mam so jej dźakować. Wona je nas w powójnskich lětach derje na žiwjenje přihotowała.“ Wuchodźiwši pozdźišo ratarsku powołansku šulu dźěłaše narodninarka – ćežkeho dźěła so njebojo – w domjacym ratarstwje a w prodrustwje. 1964 wuda so na Jana Šołtu ze Salowa. Jimaj narodźi so šěsć dźěći. Přewšo zbožowna Konječanka je, zo tući mjeztym 15 wnučkow – wšojedne hač wotrostuja w Francoskej, Drježdźanach abo we Łužicy – w jeje zmysle narodnje a nabožnje kubłaja. Mjeztym ma z mandźelskim swoje wjeselo nad pjeć prawnučkami.
Štyri zhromadne namjety
Kamjenc (SN/at). Hromadźe z frakciju SPD/Zelenych a dalšimi Budyskeho wokrjesneho sejmika zapoda frakcija Lěwicy w naležnosći prěnjeho přirjadnika krajneho rady Uda Wićaza štyri namjety. To je wuslědk wčerawšeho frakciskeho posedźenja w Kamjencu, kaž frakciski předsyda Ralph Büchner a wokrjesna předsydka Marion Junge informujetaj. Nimo namjeta wosebite posedźenje wokrjesneho sejmika wotměć, zo bychu wotwolenske jednanje přirjadnika Wićaza zahajili, stej to próstwje, slěd zastupowanja krajneho rady hnydom změnić a dotalnu nachwilnu změnu wobchodniskeho wobłuka prěnjeho přirjadnika wobkrućić. Krajny rada Michael Harig (CDU) bě zarjad za wukrajnikow minjenu póndźelu swojemu běrowej přirjadował. Štwórty namjet poćahuje so na młodźinski zarjad, kotryž nima dlěje zamołwitosći Uda Wićaza přisłušeć, a tohodla měli jón hnydom přerjadować.
Dźensa wječor chcetej sej frakciji FDP kaž tež Swobodnych wolerjow w tejle naležnosći měnjenje tworić.
Přirjadnik so čuł kaž kuzłarski
„Z neonacijemi njerěčimy“ je ze Sakskej wusko zwjazany Berlinski žurnalist Matthias Meisner njedawno w Budyšinje narok na demokratisku towaršnosć formulował. Zo to tudy zastupjerjo wulkeje knježerstwoweje strony druhdy hinak widźa, je znate. Zo Budyšin při tym dale njesławnu rólu hraje, wěmy wot lońšeho. Krajny rada Michael Harig (CDU) a wyši měšćanosta Alexander Ahrens (SPD) staj z bywšim wokrjesnym předsydu NPD Marcom Wruckom rěčałoj. Budyski krajny rada je tohodla z dowola swojeho zastupjerja před připowědźenej rozmołwu z runje wonym Wruckom warnował. Zastupjer pak čuješe so kaž kuzłarski, pytaše zwjazkarstwo z djabołom a je bolostnje zwrěšćił. Bolostnje wosebje za po cyłej Němskej wopancanej mjenje wokrjesa a města. Bolostnje pak tež za wšitkich, kotřiž čuja so wot nachwilnje amtěrowaceho prěnjeho muža wokrjesa w dowěrje zjebani.
Chcedźa wuwiću dopomhać
Přichod serbskeho kubłanja a slědźenja je tema prěnjeho kulojteho blida iniciatiwy Serbski sejm w němskej rěči, srjedu nawječor w Budyskim Serbskim domje. Milenka Rječcyna je so z kubłanskopolitiskim rěčnikom iniciatiwy dr. Andreasom Klugu rozmołwjała.
Po kubłanskim wjeršku iniciatiwy w januaru budźe to prěnje kulojte blido. Z kotreje přičiny hižo nětko tajke zarjadujeće?
A. Kluge: Tema kubłanje ma dale być centralny dźěl našeho skutkowanja. Wot spočatka lěta je so na tym polu tójšto stało. Chcemy staw wuwića zwěsćić a předstajić dotal zjawnje njeznate fakty.
Kotre to su?
A. Kluge: To chcemy tón wječor wozjewić. Móžu pak rjec, zo přinošuja k wobsahowej diskusiji wo kubłanju. Přemyslowanje wo integraciji wšěch runinow serbskorěčneho kubłanja měło być zakład za wuspěšnu serbsku kubłansku politku, kotruž chcemy z diskusijnym kołom nastorčić.
Što ma być ćežišćo wuradźowanja?
Rjec, kaž je,a dźěłać započeć
Ach, tele tam a sem! Žiwjenje nowinskeho redaktora druhdy woprawdźe lochke njeje. To chceš přinošk pisać wo jara pozitiwnym projekće, dóstanješ pak lědma wotmołwy na naprašowanje. Derje, druhdy je tež lěpje trochu dlěje měr wobchować. Tola nic w naležnosći zawěsćenja wučerjow za serbšćinu wuknjacych. Tema to, kotraž woprawdźe pali. Abo?
