Thunberg wuznamjenjena

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Šwedsku aktiwistku za škit klimy Gretu Thunberg a protestne hibanje Fridays for Future su we Washingtonje z najwažnišim mytom pomocneje organizacije Amnesty International „Pósłanča swědomja“ wuznamjenili. Myto je za „wšěch njebojaznych młodostnych, kotřiž wo swój přichod wojuja“, rjekny 16lětna Thunberg při wuznamjenjenju. Młodostna protestuje hižo dlěje hač lěto za lěpši škit klimy.

Trump tuka na Iran

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump na to tuka, zo je Iran zamołwity za nadpady na najwjetšu wolijowu rafineriju Sawdi-Arabskeje. „Cyle za tym wupada“, rjekny Trump w Běłym Domje we Washingtonje. Wón zdobom potwjerdźi, zo nochcedźa USA wójnu z Iranom.­ Při wšěm su USA na wjetši konflikt přihotowani, wón rjekny. Nětko dyrbjeli zamołwići zwěsćić, štó je nadpad skućił. Iran kóždežkuli wobdźělenje prěje. Sawdi-Arabska pad dale přepytuje.

Israel woli parlament

Po prěnjej sonděrowanskej rozmołwje mjez CDU, SPD a Zelenymi su sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU, 3. wotlěwa), načolnej kandidataj Zelenych Wolfram Günther (nalěwo) a Katja Meier (2. wotlěwa) a Martin Dulig (SPD, naprawo), hospodarski minister kraja, wčera na nowinarskej konferency w Drježdźanach zjawnosć informowali. Foto: dpa/Robert Michael

Žadaja sej „kónc falšnosće“

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hladajo na planowany klimowy stawk přichodny pjatk wočakuje dźěłarnistwo wučerjow VBE wot politikarjow jasne wuprajenja, kak měli šule z hodźinami wobchadźeć, kotrež dźěći na šulach pobrachuja. Předsyda dźěłarnistwa Udo Beckmann wčera k tomu rjekny: „Dyrbi kónc być z falšnosću, na jednym boku zasadźenje šulerkow a šulerjow podpěrować a jich indirektnje k wobdźělenju na demonstracijach namołwjeć, ale na druhim boku šulam zamołwitosć nabrěmjenić, rozsudźić, kak a hač na ranjenja zakonsce jasnje rjadowaneje šulskeje winowatosće reaguja.“

Hibanje Fridays for future je do globalneho tydźeń trajaceho stawka za lěpši škit klimy namołwjało, kotryž ma so pjatk započeć. Protesty planuja we wjace hač 2 000 městach w 129 krajach. Wot šwedskeje aktiwistki Grety Thunberg nastorčene protestne hibanje ma podpěru šulerkow a šulerjow w mnohich krajach. Woni protestuja hižo měsacy dołho kóždy pjatk, tež w šulskim času. Beckmann politice wumjetuje, zo šulam njepomha.

Štó z kim w Braniborskej?

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Wobćežne pytanje za móžnymi koaliciskimi partnerami w Podstupimje

Podstupim (dpa/SN). Za něšto dnjow ma jasne być, z kim chce braniborska SPD koaliciske jednanja zahajić. Tuchwilu sonděrowanske rozmołwy hišće traja: Njedźelu popołdnju zetkachu so třo móžni partnerojo zhromadneho knježerstwa SPD, Lěwica a Zeleni. Wčera rěčachu SPD, CDU a Zeleni ze sobu. Mjez wšitkimi stronami běchu so dojednali, zo njesmě so ničo wo rozmołwach do zjawnosće předrěć.

Mjeztym jewja so w SPD přiběrajcy hłosy, kotrež wuprajeja so za zwjazk z CDU a Zelenymi. Po informacijach nowin je prezident zwjazka wokrjesow Braniborskeje, Wolfgang Blasig (SPD), wotpowědne stejišćo zabrał. Po jeho słowach hodźa so zajimy komunow w koaliciji SPD, CDU a Zelenych lěpje přesadźić hač z knježerstwom SPD, Lěwicy a Zelenych. Blasig je krajny rada we wokrjesu Podstupim-Srjedźna marka. Do toho bě so hižo pokładnik SPD Harald Sempf jako prěni čłon krajneho předsydstwa SPD za čerwjeno-čorno-zelenu koaliciju wuprajił, zo móhli na wólbny wuslědk wotpowědnje reagować.

„Surowosće přewróta“

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je „surowosće přewróta“ wuzběhnył, z kotrymiž su so ludźo na wuchodźe Němskeje po powalenju murje bědźić dyrbjeli. „Tójšto wuchodnych Němcow nima so hač do dźensnišeho za słyšanych, njerěčo wo tym, za zrozumjenych“, rjekny Steinmeier wčera w Berlinje. Jich stawizny njejsu so ze samozrozumliwym wobstatkom našeje zhromadnosće stali. 30 lět po přewróće je najwjetši čas, zo so tole změni, Steinmeier potwjerdźi.

Zwjazkowy prezident rěčeše wo „nowych hłubokich łamkach“, kotrež so tež we wólbnych wuslědkach wotbłyšćuja. Wón pokaza zrozumjenje za njespokojnosć w kónčinach z wysokej bjezdźěłnosću, kotrež młodźi ludźo wopušćeja. Je wažne, zo su politikarjo w tutych kónčinach po puću a so z ludźimi rozmołwjeja. Njespokojnosć njeje pak woprawnjenje, wšitko činić směć. W demokratiskim rozestajenju je mjezow. Štóž hidu a šćuwańcu rozšěrja a so z neonacistiskimi syćemi­ zwjazuje, tute mjezy rani, rjekny Steinmeier we wobłuku přednoška „Wočakowanja­ a přesłapjenja“.

To a tamne (17.09.19)

wutora, 17. septembera 2019 spisane wot:

Časowy skok do zašłosće je sej sobudźěłaćer železnicy na Lipšćanskim hłownym dwórnišću dowolił: Wón změni taflu z časami wotjězdow a informowaše pućowacych, zo njejědźe přichodny ćah do Kamjenicy, ale do Karl-Marx-Stadta. Wón chcyše na to dopominać, zo nošeše město nimale 40 lět mjeno Karla Marxa. Wotpowědujo tomu bě regionalna železnica, kotraž čaru wobhospodarja, staru parnu lokomotiwu před ćah powěsnyła.

Zwada wo pokład Wikingow w Šotiskej zaběra nětko tamniše sudnistwo. Cyrkej je namakarja pokłada Dereka McLennana wobskoržiła. Muž bě před pjeć lětami z pomocu metaloweho detektora pokład na polu našoł, kotryž cyrkwi słuša. Za wjace hač dwaj milionaj eurow muž pokład pozdźišo Šotiskemu narodnemu muzejej předa. Cyrkej njedósta ničo. Pokład wopřija wjace hač sto eksponatow, kotrež běchu Wikingojo swój čas rubili.

Marijiny mozaik na medali

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Erfurt (B/SN). Erfurtske tachantstwo je sej do medalje z kopora a slěbra Marijiny mozaik razyć dało. Na prědnjej stronje widźeć je tachantska hora ze swojimi cyrkwjemi, na zadnjej stronje mozaik swjateje Marije. Medalje w přeměru 40 milimetrow płaća 10 resp. 45 eurow a maja pomhać hišće trěbne twarske dźěła financować.

Pasy sami wotkołkować

Zhorjelcy (B/SN). Swoje putniske pasy móža sej putnicy nětko sami wotkołkować. Wot njedawna je w katedrali K swjatemu Jakubej kołk na lěwym stołpje před wołtarjom přičinjeny, při postawje swj. Jakuba. Wodnjo je Boži dom wotewrjeny na boku postawy swj. Ota.

Konferenca iritacije wujasniła

Lindau (B/SN). Ze žadanjemi ke škitej klimy a prawam žónskich je so swětowa zhromadźizna wo nabožinje a wo měrje w Lindauwje nad Bodamskim jězorom zakónčiła. Mjez druhim rěčachu zastupjerjo wšěch nabožinow wo po­łoženju Bohingya-ćěkancow w Bangladeshu. Iritacije mjez zastupjerjemi nabožinow z Myanmara a Bangladesha móžachu wujasnić, rjekny Denzil Abel z organizacije Religions for Peace.

Prěni biskop wuswjećeny

Trump hrozy Iranej z wjećbu

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Po nadpadźe na najwjetšu wolijowu rafineriju Sawdi-Arabskeje je prezident USA Donald Trump z wjećbu hrozył. Zdobom wón swoje wuprajenja cofny, zo je k zetkanju z wjednistwom Irana zwólniwy. Zawčerawšim, sobotu, bě wonkowny minister USA Mike Pompeo Iranej winu za nadpad dawał, byrnjež so zběžkarjo Huthi w susodnym Jemenje wuraznje k tomu wuznawali. Teheran kóždu zamołwitosć za atentat wotpokazuje.

Johnson pola Junckera

Luxemburg (dpa/SN). W zwadźe wo wustupje Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije je so britiski premierminister Boris Johnson dźensa prěni króć z prezidentom komisije EU Jean-Claudom Junckerom zetkał. Johnson chcył z EU znowa wo zrěčenju mjez Londonom a Brüsselom jednać, kiž brexit rjaduje. EU je tole wospjet wotpokazała. Njedyrbjało-li k dojednanju dóńć, hrozy Johnson z njerjadowanym wustupom 31. oktobra. Tole pak britiski parlament nochce.

Wjeršk Syriskeje dla

Na přeprošenje Budyskeje Lěwicarskeje młodźiny je so sobotu popołdnju něhdźe 60 młodostnych zešło, zo bychu namócnosće na Budyskich Žitnych wikach před třomi lětami wopominali. W narěčach kritizowachu mjez druhim Budyskeho wyšeho měšćanostu Alexandera Ahrensa (SPD). Wot Žitnych wikow ćehnjechu demonstranća do nutřkowneho města. Foto: Jens Kaczmarek

Ludźi před haru z awtodróhi nětko bóle škitać

póndźela, 16. septembera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/at). Štóž blisko awtodróhi A 4 bydli, wulki wobchad wosebje začuwa. Karawany nakładnych awtow mjez pólskej hranicu a Drježdźanami pak maja dale přiběrać. Tohodla je so znowa wuzwoleny Budyski zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko Šiman (CDU) hižo minjene lěta za to zasadźał, tónle wot­rězk A 4 na šěsć čarow wutwarić. Wón tuchwilu žanu druhu móžnosć njewidźi tam rjadowany wobchad zaručić.

Do infrastrukturnych naprawow k strukturnej změnje po kóncu wudo­bywanja brunicy je tónle projekt přiwzaty. Trěbne planowanja móhli so bórze zahajić. Wobkedźbować pak měli aspekt, kotryž je dotal skerje podrjadowanu rólu hrał: škit před haru. „Z planowanjom mamy prěni raz lěpšu šansu so tomu wěnować“, je sej Marko Šiman wěsty. Wón budźe so za to zasadźeć, wšako su wolerjo jemu tónle nadawk w mnohich rozmołwach w tydźenjach wólbneho boja sobu dali.

nowostki LND