Mjeńšinam chribjet skrućeja

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Berlin (SN/JaW). Zwjazkowy sejm Němskeje namołwja němske knježerstwo namjety europskeje woby­dlerskeje iniciatiwy Minority SafePack (MSPI) Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) bórze pruwować a so za to zasadźeć, zo ju w Europskim parlamenće tematizuja a namjety MSPI zwoprawdźa. To su zapósłancy pjatk w Berlinje schwalili. Při tym su próstwu frakcijow CDU/CSU a SPD jednohłósnje přiwzali. W njej žadaja sej mjez druhim, zo so knježerstwo „při kóždejžkuli přiměrjenej składnosći za škit a spěchowanje narodnych mjeńšin w zmysle MSPI na europskej runinje kaž tež za iniciatiwu zasadźa“. Dale ma knježerstwo „financne srědki w dosahacej měrje přewostajić, zo by so škit mjeńšin z europskej naležnosću stał“. Próstwu frakcije Zelenych, kotraž wobsahowaše tež žadanje „mjeńšinowe prawa w prawniskich ramikach Europskeje unije zakótwić ... a adekwatny plan sankcijow zdźěłać“, bu wotpokazany.

Kraje so kritice wobaraja

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Předsyda frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Ralph Brinkhaus (CDU) žněje ze swojim žadanjom za sylnišim wobdźělenjom krajow w koronakrizy přiběrajcy kritiku. Tak je durinska financna ministerka Heike Taubert (SPD) na to pokazała, zo je swobodny stat hižo 700 milionow eurow jako direktnu pomoc wot pandemije potrjechenym přewostajił. Sakski financny minister Hartmut Vorjohann (CDU) kritizowaše, zo nastawa zaćišć, zo so kraje na pomocy scyła njewobdźěleja. „To tak njetrjechi.“

Natwarja strowotniske składy

Berlin (dpa/SN). Jako konsekwencu z koronakrizy chce Zwjazk na 19 městnach Němskeje narodnu strowotnisku rezerwu z wažnymi maćiznami kaž nahubnikami a škitnej drastu natwarić. Tole je minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) připowědźił. „Pandemija nas wuči, zo dyrbimy na nju lěpje přihotowani być“, rjekny Spahn powěsćerni dpa.

Taksije wojuja wo eksistencu

Něhdźe 1 500 ludźi z Němskeje a Pólskeje je minjenu sobotu zhromadnje přećiwo wobmjezowanjam koronapandemije dla ­demonstrowało. Pólscy demonstranća přińdźechu z pólskeho Słubice přez pomjezny móst do Frankfurta nad Wódru (hlej ­wobraz). Policija wobdźělnikow namołwješe, nahubniki wužiwać a wotstawk dodźeržeć. Foto: dpa/Patrick Pleul

Dźěłodawarjo: Ničo k rozdźělenju

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazka dźěłodawarjow metaloweje branše Stefan Wolf njewidźi hladajo na bórzomne tarifowe jednanja w metalowej a elektroindustriji žane móžnosće rozdźělowanja. „Mnozy w dźěłarnistwje IG metal njejsu hišće rozumili, w kajkim połoženju tuchwilu smy“, rjekny Wolf minjeny pjatk w Berlinje. Aktualny niwow produkcije je 17 procentow niši hač w zymje do wudyrjenja koronapandemije. „Nětko tarifowe jednanja ze žadanjom za štyrjomi procentami wjace mzdy zahajić a tež stawki njewuzamknyć, je z mojeho wida dospołnje wopačne nastajenje.“ Nawodnistwo IG metal bě minjeny štwórtk wobkrućiło, zo je regionalna tarifowa komisija wotpowědne žadanja zdźěłała. Tak měli dźěławi 3,8 procentow wjace mzdy dóstać.

Test za wšěch

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:
Halle/Lipsk (dpa/SN). Šef předsydstwa zwjazka kasowych lěkarjow Sakskeje Klaus Heckmann je za winowatostne spěšnotesty w Němskej. Tajka, cyłe wobydlerstwo wobpřijaca strategija za šćěpjenje by „hobersku wěstotu“ přinjesła, rjekny Heckmann sćelakej MDR. Z tym móhli wšitkich natyknjenych zwěsćić a akciju 14 dnjow pozdźišo wospjetować. „Tak mamy šansu, wirus mjenje abo bóle wuhłódnić.“ Za dalše rozšěrjeneje „hač k winowatostnym testam za wšěch“ pobrachuja tuchwilu hišće trěbne kapacity. Po měnjenju Heckmanna njeje spěšnotest drje tak spušćomny kaž test PCR, kotryž w laborje přewjedu. Za to pak wuslědk spěšnišo předleži. Na wuslědk laboroweho testa dyrbja ludźo hač do třoch dnjow čakać.

Wo wusměrjenju AfD so wadźili

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Kalkar (dpa/SN). Z naležnym apelom na wadźacych čłonow je předsyda AfD Tino Chrupalla 11. zwjazkowy zjězd strony ­zakónčił. „Mazane draby płokamy doma a nic w zjawnosći“ rjekny wón wčera w Kalkaru nad delnim Rynom. Na dwaj dnjej trajacym zjězdźe běchu so wo tym zwadźili, kak agresiwnje směli čłonojo AfD zjawnje wustupować.

Co-předsyda Jörg Meuthen bě debatu wo tym ze swojej zahajenskej narěču nastorčił. Kritikarjo jemu na to wumjeto­wachu, zo je stronje ze swojeje narěču zeškodźał a zo chcył ju pačić. Tole Meuthen jako „zaměrne ideologiske zawjerćenje“ raznje wotpokaza. „Sym sej jednotu ­a disciplinu wužadał. To zdawa so mi woprawdźe nuznje trěbne“, Meuthen rjekny. AfD ma ćežke wólbne lěto před sobu a je w nahladnosći wolerjow na runje hišće sydom procentow spadnyła. „Wojuju z cyłeje wutroby za wuspěch strony. Tutón wuspěch pak zdobudźemy sej jenož ze serioznym wustupowanjom.“ AfD dyrbjała „strona byrgarskeho rozuma“ być, Meuthen delegatam rjekny.

Laschet za nowe koncepty

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Dalše wobmjezowanja koronawirusa dla w potrjechenych wokrjesach

Drježdźany/Berlin (dpa/SN). Sakska přiwótřa hladajo na dale wysoke ličby infekcijow wot jutřišeho swoje naprawy přećiwo koronawirusej. K tomu słuša tež wobmjezowanje swobody pohibowanja, je-li sydom dnjowska incidenca w běhu pjeć dnjow ličbu 200 překročiła. Tole je ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) w Drježdźanach připowědźił. Potom smědźa ludźo w potrjechenych wo­krjesach jenož hišće z wažnych přičin bydlenje wopušćić, potajkim na dźěło, k nakupowanju abo do pěstowarnje a šule. Sydom dnjowska incidenca wotbłyšćuje ličbu nowych infekcijow na 100 000 wobydlerjow w běhu tydźenja.

Wulki krok

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:
„Mjeńšiny su hwězdy na njebju. Wjetšina je ćmowy pozadk, na kotrymž so tele hwězdy zybola.“ Z tymle po mojim měnjenju rjanym přirunanjom je zapósłanča SPD w Zwjazkowym sejmje Němskeje Sylvia Lehmann swoju narěč w parlamenće pjatk na debaće wo europskej wobydlerskej iniciatiwje Minority SafPack (MSPI) zakónčiła a tak hišće raz potwjerdźiła, zo je trjeba mjeńšiny škitać a předewšěm spěchować. Je derje, zo politikarjo runje tež w Němskej mjeńšiny takle podpěruja. Bych pak sej přał, zo bychu to wobstajnišo a konsekwentnišo činili, a nic jenož potom, hdyž móža so z mjeńšinami pyšić abo hdyž je zajim, tež mjezynarodny, temy dla jara wulki. Přiwšěm pak nochcył hódnotu pjatkowneho wobzamknjenja pomjeńšić. Mam to runja předsydźe Domowiny za wulki krok na dobro narodnych mjeńšin w Europje. Nětko wšak je nadźija wulka, zo budźe MSPI na europskej runinje rozjimana. Přeju iniciatiwje tole z cyłeje wutroby. Janek Wowčer

Ideje wědomostnikow pytane

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Drježdźany (SN). W Sakskej matej přichodne lěta dwě wulkoslědźenišći nastać. Pod hesłom „Wěda dawa regionje perspektiwy“ stej zwjazkowe ministerstwo za kubłanje a wědomosć a Swobodny stat Sakska wubědźowanje wo wobsahowe wusměrjenje a natwar centrow zahajiłoj. Zwjazkowa ministerska za slědźenje Anja Karliczek, sakski mi­nisterski prezident Michael Kretschmer a sakski minister za wědomosć Sebastian Gemkow (wšitcy CDU) su spočatk tydźenja wotpowědne dojednanje podpisali.

„Mi je wažne, zo strukturnu změnu w němskich wuhlowych kónčinach aktiwnje zmištrujemy a zdobom zakład za produkciju nowych wudźěłkow z modernymi dźěłowymi městnami połožimy“, Karliczek rjekny. Kubłanje, slědźenje a inowacije k tomu přinošuja, zo stej Łužica a srjedźosakski rewěr derje na čas po brunicy přihotowanej a zo wostanjetej atraktiwnej kónčinje, w kotrymajž su ludźo rady žiwi.“

To a tamne (30.11.20)

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Listowu wobalku, w kotrejž bě nimale tysac eurow, je šofer na třěše swojeho awta zabył a zhubił, jako wotjědźe. Krótko po tym přizjewi so 57lětny na policajskej straži a přepoda 900 eurow, kiž bě na dróze namakał. Zastojnicy jědźechu z nim na městno namakanki a tam dalše sto eurow a tež 39lětneho wobsedźerja pjenjez nańdźechu. Tón rjekny, zo bě do wotjězda cigaretu kurił a na pjenjezy na třěše zabył. Pjenjezy jemu wróćichu.

Ćěkaceho sobujěduceho wosoboweho awta je policajski pos Ilox našoł. Šofera awta zajachu něšto pozdźišo w toho by­dlenju. 26lětny bě ze swojim awtom na A67 pola Raunheima z jězdnje zajěł a do wobhrodźenja twarnišća zrazył. Zhromadnje ze 29lětnym sobujěducym wostajištaj awto stejo a pěši ćeknyštaj. Zastojnicy z psom za nimaj pytaštaj. Ilox sobujěduceho w bliskim lěsu namaka.

nowostki LND