Lětanišćo zlemjene było

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Lětanišćo w Berlinje Schönefeldźe bě dźensa dopołdnja zlemjene. Přičina bě skóncowane lětadło na startowanskej a přizemjenskej pisće. Dźěło w terminalach su tuž nachwilnje přetorhnyli. Hač běchu pasažěrojo w defektnej mašinje, njebě spočatnje jasne. Lětanišću bližace so mašiny dyrbjachu na druhe lětanišća pósłać. Pječa jedna so wo mašinu lětarskeje słužby zwjazkoweho knježerstwa.

Sudnistwo sudźi wo kritice

Berlin (dpa/SN). Přewodźane wot wulkeho zajima medijow je Berlinske zarjadniske sudnistwo dźensa wo skóržbje satirikarja Jana Böhmermanna přećiwo kanclerce Angeli Merkel (CDU) jednało. 38lětny telewizijny moderator chcyše Merkel zakazać dać, zo jeho dwělomnu baseń přećiwo turkowskemu prezidentej Recepej Tayyipej Erdoğanej dale kritizuje. Merkel bě před třomi lětami rjekła, zo ma baseń za „wědomje ranjacu“. Pozdźišo wuprajenje wobžarowaše. Wusud wočakowachu hišće w běhu dnja.

Miliardy za nowy standard 5G

Wobydlerjo Parisa runje tak kaž medije stejachu dźensa přeco hišće šokowani před katedralu Notre Dame, kotruž bě wulko­woheń minjenu nóc w dalokej měrje zničił. Fachowcy chcychu sej dźensa škody bliže wobhladać a pruwować, hač murje hišće dźerža. Prezident Emmanuel Macron je připowědźił, zo 900 lět staru cyrkej zaso natwarić da. Foto: dpa/Samuel Petrequin

Mrocna (SN). Serbski sejm je so njedźelu w Mrocnej (Pretschen) schadźował. Wjes na sewjernej kromje Delnjeje Łužicy bě so lěta 2016 sama k přisłušnosći k serbskemu sydlenskemu rumje wuznała. Na přechodźowanju po wsy rozłoži wjesny předstejićer Günther Thiele zapósłancam sejma wuspěšne wuwiće wsy w minjenych lětach. Při tym wón nastorči, přisłušnosć k serbskemu sydlenskemu rumej dale a bóle ze žiwjenjom pjelnić.

Posedźenje sejma započa so z wulce zajimawym referatom a intensiwnej diskusiju z Dieterom Freihoffom, społnomócnjenym za naležnosće Serbow we wokrjesu Dubja-Błóta a z Utu Henšelowej, čłonku Rady za serbske naležnosće Braniborskeje. Při tym rěčachu přede­wšěm wo serbskej identiće kaž tež wo serbskich kubłanskich poskitkach w regionje a wo móžnosćach sobuskutkowanja při rozsudach přez Serbow samych.

Přeprošeny bě tež ewangelski farar Stefan Branig, kiž ma nazhonjenja při załoženju šulow a pěstowarnjow w swobodnym nošerstwje. Wón je zwólniwy natwar serbskich šulow podpěrać.

SPD z iniciatiwu za ćěkancow

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:

Braniborscy socialdemokraća chcyli na morju wuchowanych přiwzać

Podstupim (dpa/SN). Braniborska SPD so za to zasadźa, zo kraj ćěkancow přiwozmje, kotrychž su na morju wuchowali. Nawodnistwo strony je wot SPD nawjedowane krajne knježerstwo z wčera wozjewjenym wobzamknjenjom namołwjało, wotpowědny krajny program zdźěłać. Runočasnje krajne předsydstwo frakciju SPD w Němskim zwjazkowym sejmje a wšitkich ministrow SPD pohonja so za to zasadźić, zo so zwjazkowe knježerstwo „ze wšej mocu“ wo přiwzaće wuchowanych ludźi stara.

Braniborska SPD chcyła komuny podpěrać, kotrež so we wobłuku iniciatiwy „Mórski móst twori wěsty přistaw“ za dobrowólne přiwzaće migrantow rozsudźa, kaž strona zdźěli. Wot 5. decembra so Podstupim po informacijach iniciatiwy z „mórskim mostom“ solidarizuje.

Zmužita iniciatiwa

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:
Štó sej dźensa hišće zwěri so zjawnje za to zasadźić, w Srjedźnym morju wuchowanych ćěkancow přiwzać? Debata wo tym je w dalokej měrje womjelkła, a mam zaćišć, zo je to politiskim stronam cyle lube. Zo so ćěkancy w Srjedźnym morju dale tepja, medije jako krótkopowěsć wotbywaja. Nimo toho hotuja so strony w Sakskej, Braniborskej a Durinskej na wólby krajneho sejma. To je iniciatiwa braniborskeje SPD na dobro w Srjedźnym morju wuchowanych ćim zmužićiša. Wšako towaršojo derje wědźa, zo sej z tajkej iniciatiwu wjele dypkow mjez wolerjemi njezdobudźeš. Popularniša je dźensa debata, kotruž je nowa předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer nastorčiła: Kak požadarjow azyla spěšnje zaso wotbudźeš? Brani­borscy socialdemokraća wužiwaja porno tomu argument, kotryž by křesćanskim demokratam derje znaty być dyrbjał: Njeń­dźe wo wulkomyslnosć, ale wo ryzy čłowjeskosć. Marko Wjeńka

Budyšin (TW/SN). Pod hesłom „Wójna abo měr: Ruska a zapad – přibliženje“ wotmě so minjenu njedźelu w Budyskim Kamjentnym domje čitanje z awtoromaj dr. Fritzom Pleitgenom a Michailom Šiškinom. Tema bě wulku kedźbnosć zbudźiła a něhdźe sto zajimcow je přišło. Kniha wobeju wupokazaneju fachowcow – Pleitgen bě korespondent mjez druhim w Moskwje, wuchodnym Berlinje a Washingtonje, Šiškin je jenički ruski spisowaćel, kotremuž su wšitke tři wulke literarne myta Ruskeje spožčili – ma njewšědny zakład. Wobaj rysujetaj swój wid, kotryž bazěruje na swójskich nazhonjenjach. Tak nasta na fasety bohaty wobraz aktualneho połoženja.

Do zahajenja čitanja běštaj wobaj hósć wyšeho měšćanosty Budyšina Alexandera Ahrensa. Wón pokaza jimaj Budyske stare město a wopyta z nimaj mjez druhim wopomnišćo Budyšin II. Po tym zapisaštaj so Pleitgen a Šiškin zhromadnje do čestneje knihi Budyšina.

To a tamne (16.04.19)

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:

Mosty a dróhi zaraćili su wobswětowi aktiwisća wčera w Berlinje, Londonje a druhich­ městach, z čimž žadachu sej lěpšu politiku za škit klimy. W Berlinje sydnychu so na sprjewiny móst mjez Friedrichshainom a Kreuzbergom. Po njewuspěšnych jednanjach policisća jich wotnjesechu. W Londonje ležachu demonstranća w pisanych kostimach a z plakatami w ruce na pućach a mostach.

Młode swójby do Braniborskeje nawabić chce tamniše krajne knježerstwo z njewšědnym bydlenskim projektom: Swójby móža měsac dołho w njezwučenych objektach na probu bydlić, na ponowjenym hrodźe, wutwarjenym starym dwórnišću abo w młynje. Hač do 1. meje móža so zajimcy hišće přizjewić. Wuzwolenym skića nimo bydlenja tež wosebity program z wulětami po kraju. Braniborske swójby njesmědźa so bohužel za dowolowy poskitk požadać.

Ćichi pjatk kemši hić

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Wien (B/SN). Awstriski ewangelski biskop Michael Bünker namołwja wěriwych w swojim kraju, ćichi pjatk we wulkej ličbje kemši hić. Pozadk toho je rozsud aw­stri­skeho knježerstwa, wotstronić ćichi pjatk za ewangelsku mjeńšinu wěriwych w Awstriskej jako swjaty dźeń a jón jako wosobinski swjaty dźeń swjećić. Nětko dyrbja ewangelscy křesćenjo pola swojeho dźěłodawarja za to wose­bity dowol­ přizjewić, hdyž chcedźa ćichi pjatk dale swobodne měć. „Za nas ewangelskich wěriwych je ćichi pjatk wosebje wažny“, pisa biskop cyrkwje Augsburgskeho wu­znaća w zjawnym lisće. „Mnohe křiže w zjawnym rumje pokazuja, kak zakorjenjeny ćichi pjatk w našej kulturje je.“

Muzej ma so zaso mošeja stać

Socialdemokraća wólby dobyli

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Helsinki (dpa/SN). Finscy socialdemokraća ze swojim předsydu Anttijom Rinne su wólby parlamenta w kraju dobyli. Po wuličenju wšitkich hłosow dóstanu woni 40 wšěch 200 mandatow parlamenta. Na druhe a třeće městno wuzwolichu ludźo prawicarskopopulistiskej stronje. Dotalny ministerski prezident Juha Sipilä a toho liberalna Centrumowa strona docpěštaj jeno štwórte městno.

Nowe awtorske prawo EU

Luxemburg (dpa/SN). Wjele diskutowana reforma awtorskeho prawa Europskeje unije je dźensa posledni zadźěwk přewinyła. Po tym zo bě Europski parlament předewzaće hižo schwalił, su tež čłonske staty EU z wjetšinu přihłosowali. Tež němske zwjazkowe knježerstwo je z „haj“ hłosowało. Nětko ma kóždy kraj dwě lěće chwile nowe prawidła do narodneho prawa přenjesć. W Němskej běchu raznje přećiwo dźělam reformy protestowali, bojo so internetneje censury.

Zetka so z bamžom

Kretschmer: EU Sakskej pomhała

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) ma hospodarski wuspěch Sakskeje tež za wuslědk pomocy Europskeje unije. To je we wusahowacej měrje k tomu přinošowało, swobodny stat po znowazjednoćenju Němskeje jako slědźenske a industrijne stejnišćo natwarić, rjekny Kretschmer powěsćerni dpa. „Bjez srědkow EU njeby wuwiće Drježdźan na wusahowacy centrum mikroelektroniki abo wuwiće Lipska na logistiske srjedźišćo móžne było. Tež wsy a mjeńše města wot spěchowanja EU profituja. Po informacijach statneje kenclije dósta Sakska wot lěta 1990 wjace hač 20 miliardow eurow z Brüssela. W tuchwilnej spěchowanskej dobje, kotraž traje hač do 2020, je to 2,75 miliardow eurow. Srědki wužiwachu mjez druhim za wuwiće městow, dalekubłanje kaž tež za slědźenje a wědomosć.

Dnja 26. meje su ludźo we wšěch krajach EU namołwjeni, 751 zapósłancow Europskeho parlamenta wolić.

nowostki LND