Serbska pěseń w nowym běrowje
To a tamne (06.02.20)
Wobličo Friedricha Engelsa, sobuawtora Komunistiskeho manifesta, pyši wotnětka dźesać wotpadkowych awtow Wuppertalskich měšćanskich zawodow. Město chce Engelsa tak k 200. narodninam počesćić. Wón bě Wuppertal hižo jako młody muž wopušćił. Zhromadnje z Karlom Marxom sta so z wodźacym teoretikarjom socializma. Wuppertal planuje lětsa za swojeho wuznamneho syna wjace hač sto zarjadowanjow.
Wosebje chrobłeho wobšudnistwa dla steja wjacori mužojo w Francoskej před sudnistwom. Wobskorženym wumjetuja, zo su so před pjeć lětami jako francoski zakitowanski minister Jean-Yves Le Drian wudawali a sej z wopačnymi přilubjenjemi pola předewzaćelow a druhich miliony eurow spakosćili. Za to běchu formulary ministerstwa falšowali a samo masku z mjezwočom ministra wužiwali.
„Nadawk jara chutnje bjeru“
Statny sekretar Tobias Dünow (SPD) je nowy knježerstwowy społnomócnjeny za naležnosće Serbow w Braniborskej. Po tym zo bě nowe zastojnstwo nastupił, porěča z nim Axel Arlt.
Što Was za zastojnstwo knježerstwoweho społnomócnjeneho za naležnosće Serbow w Braniborskej wukmanja?
T. Dünow: Cyle sprawnje, moje znajomosće w serbšćinje njemóža to być, ale na tym hišće dźěłam. Jako statny sekretar za wědomosć, slědźenje a kulturu přisłušam kaž mojej předchadnikaj nawodnistwu fachowje za mjeńšinowu politiku zamołwiteho ministerstwa. Z mnohich rozmołwow w minjenych tydźenjach mam zaćišć, zo je tale konstelacija z wida Serbow wupruwowana.
Je Was powołanje do tohole zastojnstwa překwapiło?
T. Dünow: Scyła nic! Wot wšeho spočatka bě jasne, zo budźe tale wažna funkcija wobstatk mojich nadawkow. Překwapiło – lěpje: zwjeseliło mje je, kak přećelnje buch přiwzaty.
Kelko wědy wo Delnich Serbach na juhu Braniborskeje sće sej hižo přiswojić móhł?
Brexit britisku chudownju Walizisku dosrjedź wutroby trjechi
Pitoreskny přibrjóh, horinate narodne parki a keltiska kultura: We Waliziskej zda so swět hišće w porjadku być, štož pak zamyla. Wustupa z Europskeje unije dla so na juhozapadźe Wulkeje Britaniskeje chětro wari.
Trump so sam chwalił
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je w swojej narěči k połoženju naroda před kongresom wuspěchi swojeje politiki w najrjeńšich barbach wuchwalował. „Staw naroda je lěpši hač hdy do toho“, rjekny ameriski prezident wčera wječor. Rěčnica Domu reprezentantow, demokratka Nancy Pelosi, swoje zacpěće za Trumpa njezataji a roztorha na kóncu narěče manuskript, kotryž bě jej wón do toho dał.
Ludźo ćěkaja před ofensiwu
Istanbul/Damaskus (dpa/SN). Noweje wojerskeje ofensiwy na sewjerozapadźe Syriskeje dla je po informacijach UNO minjene tydźenje wjace hač poł miliona ludźi ćěkać dyrbjało. Jednotki syriskeho prezidenta Bashara al-Assada postupuja w prowincy Idlib přećiwo zběžkarjam, kotřiž tam knježa. „Wot 1. decembra su 520 000 ludźi z jich domow wuhnali“, zdźěli rěčnik pomocneho skutka UNO David Swanson. 80 procentow ćěkacych su žony a dźěći.
Cyła łódź dyrbi čakać
Miłe wjedro ratarjam žana přičina k wjeselu
Teltow (dpa/SN). Braniborskim plahowarjam sadu njeje tuchwilne miłe wjedro žana přičina so wjeselić. „Njedajmy so wot temperaturow nad nulu zjebać. Poprawom je přeco hišće zyma“, rjekny jednaćel Berlinsko-braniborskeho zahrodnistwoweho zwjazka Andreas Jende na naprašowanje medijow. „Přirodźe so tuchwilu jenož napowěda, zo so nalěćo bliži.“
Loni dyrbjachu braniborscy plahowarjo sadu po tydźenjach miłeho wjedra kónc apryla/spočatk meje tola hišće krute zmjerzki dožiwić. Hižo derje wuwite kćenja a prućata spadachu ze štomow. Na kóncu bě lěto 2019 hladajo na žně jabłukow jedne z najšpatnišich po přewróće, Andreas Jende zwurazni. Město normalnje 30 000 do 35 000 tonow su po cyłym zwjazkowym kraju jenož 11 000 tonow našćipali. „Straty žnjow njejsu ratarjo hač do dźensnišeho přewinyli.“ Přeco hišće čakaja woni na wot kraja Braniborskeje poskićenu pjenježnu pomoc. Škoda wjace hač třoch milionow eurow je přizjewjena, kaž rěčnica ratarskeho ministerstwa zdźěli. Krajny sejm dyrbi srědki jenož hišće w dodatnym etaće schwalić.
Ramelow w prěnim kole zwrěšćił
Erfurt (dpa/SN). Durinski krajny sejm w Erfurće měješe dźensa noweho ministerskeho prezidenta kraja wuzwolić. Po wobzamknjenju koaliciskeho zrěčenja mjez Lěwicu, SPD a Zelenymi je dotalny ministerski prezident Bodo Ramelow (Lěwica) znowa za zastojnstwo kandidował, byrnjež koaliciji w parlamenće štyri hłosy k wjetšinje pobrachowali.
Přećiwo 63lětnemu Ramelowej nastupi kandidat AfD, njestronski wjesnjanosta Christoph Kindervater. Tón bě so před dnjemi sam za zastojnstwo přizjewił.
W prěnim wólbnym přeběhu dósta Ramelow 43 z cyłkownje 90 wotedatych hłosow. Za Kindervatera hłosowaše 25 zapósłancow sejma. To su třo wjace, hač ma frakcija AfD mandatow.
Dokelž by Ramelow za absolutnu wjetšinu znajmjeńša 46 hłosow trjebał, prošachu zapósłancow k druhemu wólbnemu kołu. Jeho wuslědk hač do kónca redakciskeho časa njepředležeše. Fachowcy z toho wuchadźachu, zo budźe třeći wólbny přeběh trěbny. Potom dosaha jednora wjetšina.
Žadaja sej lěpši zakoń
Zastupnicy energijoweho hospodarstwa krizuja plany knježerstwa
Berlin (dpa/SN). Mócna krajna skupina Sewjerorynsko-Westfalskeje w frakciji SPD w zwjazkowym sejmje žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa jasne polěpšenja w planowanym zakonju wo kóncu zmilinjenja wuhla. Zawrjenja bjez wotškódnjenja z wulkim rizikom skóržbow wohrožeja šěroki towaršnostny konsens wuhloweje komisije, rjekny předsyda krajneje skupiny Achim Post wčera w Berlinje. „Trjebamy nětko substancielne změny w procesu zakonjedawstwa.“ Je nuznje trjeba, zo zwjazkowe knježerstwo na kritiku dźěłarnistwow, předewzaćow a komunow reaguje a ju aktiwnje přesadźi, Post wuzběhny.
Tak drje so debata wo planowanym rjadowanju nastupajo kónc wuhla dale wožiwi. Němski zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) je so w tej naležnosći wčera ze zastupnikami kamjentnowuhloweho hospodarstwa zetkał. Tež zastupnicy krajneho knježerstwa so na rozrěči wobdźělichu.
Zahubny wuslědk
To a tamne (05.02.20)
Na njewšědne wašnje je 32lětny z Essenskeho policajskeho prezidija twochnył, hdźež sedźeše w celi za wustrózbjenje. Jemu bě so poradźiło předrěć so přez małe woknješko, přez kotrež jatym jědź dawaja. Mylnje jemu zastojnicy hišće wěstotne durje wotewrěchu. Skónčnje móžeše wón prezidij wopušćić. Konsekwency zadźerženje muža žane njezměje: Ćeknyć njeje chłostajomne, nimo toho chcychu jeho tak a tak pušćić.
Ze špatneho sona wotućiwši je 90lětna w allgäuskim Bad Wörishofenje policiju zazwoniła a wo ilegalnym wubědźowanju awtow z wjacorymi zranjenymi w hewak měrnym městačku rozprawjała. Zastojnicy na to wosrjedź nocy přijědźechu, njemóžachu pak ničo njewšědne zwěsćić. W rozmołwje ze starušku so wukopa, zo bě sej wona před telewizorom wusnyła a wo podawkach jeno soniła.
