Drježdźany/Podstupim (dpa/SN). Zakonski naćisk zwjazkoweho ministra za strowotnistwo Jensa Spahna (CDU) nastupajo winowatostne šćěpjenje přećiwo wosypicam pola pěstowarskich a šulskich dźěći kaž tež pola lěkarskeho a šulskeho personala žněje w Sakskej přihłosowanje. Strowotniska ministerka Barbara Klepsch (CDU), krajna lěkarska komora kaž tež frakcija Lěwicy w sakskim sejmje namjet z Berlina witaja. Jens Spahn chcył šćěpjenje z pjenježnym chłostanjom hač do 2 500 eurow a z wuzamknjenjom z pěstowarnje přesadźić.
„Trjebamy winowatosć šćěpjenja přećiwo wosypicam, a to nětko“, praji Barbara Klepsch. Z dobrym přirěčowanjom a informaciskimi kampanjemi njeje trěbne šćěpjenje 95 procentow wobydlerstwa zwoprawdźomne. Winowatosć šćěpjenja w pěstowarnjach, šulach kaž tež pola medicinskeho a pedagogiskeho personala je runje prawy puć, dokelž je tam strach natyknjenja najwjetši, ministerka měni.
Chětro zaměrnje USA na tym dźěłaja, napjatosće z Iranom přiwótřić. Před lětom su wone mjezynarodne atomowe zrěčenje jednostronsce wupowědźili a Iranej nowe sankcije napołožili. Nětko su pječa zwěsćili, zo planuje Iran nadpad na staćanow USA w Iraku, a su jako znamjo wottrašenja hižo raz lětadłonošak a staflu bombowcow do regiona pósłali. Čłowjek chcył USA na to dopominać, zo njeje Iran w nowšich stawiznach hišće nihdy swojeho susoda nadpadnył. Na tamnym boku su USA lěta 2003 Irak nadpadnyli, štož bě jasne ranjenje mjezynarodneho prawa. Tež tam chcychu wšemu swětej napowědać, zo Sadam Hussein swět z jědojtym płunom wohroža, štož so pozdźišo jako hotowa łža wukopa. Sym wćipny, što su sej tónraz wumyslili. Mjezynarodne zjednoćenstwo statow dyrbjało spěšnje jednać, zo njeby k strašnej eskalaciji ze zahubnymi sćěhami za nas wšěch dóšło.
Marko Wjeńka
Prezidentka Europskeje swobodneje aliancy (EFA) Lorena López de Lacalle je na njedawnym wopyće w Brnje zwurazniła, zo podpěruje prócowanja čłonskeje strony Moravské zemské hnutí wo znowawutworjenju historiskeho Morawskeho krajneho sejma (Moravský zemský sněm).
Brüssel/Brno (SN/at). Prěnjorjadnje słužeše wizita Loreny López de Lacalle předstejacym wólbam Europskeho parlamenta 26. meje. W tym zwisku referowaše wona wo wizijach swobodneje aliancy a wupřa kandidatam strony Moravské zemské hnutí za wólby wjele wuspěcha. Jako prezidentka rěči wona za 46 europskich politiskich stron, kotrymž „je prawo wšěch ludow, rozsudźić wo jich přitomnosći a jich přichodźe“, wažna naležnosć. Wšako „je Europa naša domizna, domizna wšěch ludow, wšěch rěčow a kulturow. Respekt před mnohotnosću je klučowy element, na kotryž knježerstwa 28 statow-čłonow EU často zabywaja.“
Stockholm (dpa/SN). Šwedska klimowa aktiwistka Greta Thunberg ma rozprawnistwo medijow wo najnowšej studiji UNO k zahubnemu połoženju mnohotnosće družin za dospołnje njedosahace. Byrnjež w studiji zwěsćili, zo je čłowjeskich aktiwitow dla něhdźe milion družin zwěrjatow a rostlin wot wotemrěća wohroženy a zničenje přirody čłowjestwo wohroža, njebě to medijam najwažniša powěsć dnja, piše Thunberg na Twitteru.
W Šwedskej je jenička nowina powěsć na prěnjej stronje wozjewiła, a to jeničce z móličkim přinoškom. „Dołhož to tak dale dźe a medije na tym zwrěšća zamołwitosć přewzać, nimamy žaneje šansy“, Thunberg přesłapjena měni.
W póndźelu předstajenej rozprawje UNO wo stawje mnohotnosće družin na swěće rěka, zo je wot tuchwilu něhdźe wosom milionow družin zwěrjatow a rostlin nimale milion wot wotemrěća wohroženy. Rozměr mrěća nima w stawiznach čłowjestwa dotal swojeho runjeća. 16lětna Greta Thunberg, kotraž je klimowe protesty šulerjow nastorčiła, na Twitteru pisa, zo medije přemało wo klimje a wobswěće rozprawjeja.
Škleńčka jabłučnicy je na lětanišću Erfurt-Weimar alarm zawinowała, dokelž tukachu w njej na rozbuchlinu. Detektor, kiž měješe zastojnikam njeznatu maćiznu pruwować, wospjet z alarmom reagowaše. Staršej pak móžeštaj jich přeswědčić, zo jedna so wo samočinjenu jabłučnicu z waniljowej jušku za dźěćo. Na zbožo smědźeše swójba dale pućować. Po wšěm zdaću bě sensibelny detektor na cokor we waniljowej jušce reagował.
Wotpadki na dróze su zamołwitych w Berlinskim měšćanskim dźělu Spandau k swojoraznej akciji pohnuli: Woni namołwjeja wobydlerjow, z neonowym krydowym sprayjom wotpadki woznamjenić: kónčki cigaretow, kofejowe nopaški a podobny njerjad. Dźensa zahajena akcija ma hač do 16. meje trać. Z „prowokantnej akciju pryskanja“ chcedźa wědomje ludźi za wobchadźenje ze wšědnymi wotpadkami krućić.
Berlin (dpa/SN). Zapósłancy němskich frakcijow w zwjazkowym sejmje su anulowanje komunalnych wólbow w turkowskej metropoli Istanbulu kritizowali. Rěčnik frakcije unije Michael Brand (CDU) rjekny: „Štóž da tak dołho wolić, doniž njeje jemu wuslědk hódź, je ryzy antidemokrat.“ Podobnje wuprajichu so zastupnicy druhich stron. Wólbna komisija je wčera, měsac po wólbach, wuslědk wólbow zběhnyła. Podležana strona AKP prezidenta Erdoğana bě sej to žadała.
Zapisnik mašiny namakany
Moskwa (dpa/SN). Přepytowanja na městnje Moskowskeho lětanišća Šerjemjetjewo, na kotrymž bě pasažěrska mašina znjezbožiła, su wotzamknjene. Zdźěla wupaleny Suchoj Superjet-100 su na wotležane městno lětanišća wotwlekli, zamołwići zdźěleja. Mašina bě so njedźelu techniskeho defekta dla zawróćić dyrbjała. Při přizemjenju so wona zapali. 41 ludźi w płomjenjach zahiny. Mjeztym su zapisowak našli. Wón drje je chětro wobškodźeny, ale wužiwajomny.
Pompeo wopyt wotprajił
Brüssel (dpa/SN). Wuchodoněmske brunicowe kraje Braniborska, Sakska a Saksko-Anhaltska žadaja sej pomoc Europskeje unije při planowanej strukturnej změnje. Mjenowane zwjazkowe kraje wukonjeja z dobrowólnym kóncom zmilinjenja brunicy wažny přinošk za Němsku a Europu, rjekny sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wčera na nowinarskej konferency w Brüsselu. „Nětko dyrbimy regionam šansu dać, zo tam něšto noweho nastanje, a to dźe jeničce z Brüsselom“, Kretschmer podšmórny. Škit klimy je wažny, druhe zaměry pak njesměli so tomu podrjadować.
We wuchodoněmskich kónčinach móhł wšoeuropski model nastać, kotryž pokazuje, kak hodźało so zmilinjenje brunicy skónčić, bjeztoho zo industriji njelěpšiny nastanu, zwurazni braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD). „Trjebamy tute dźěłowe městna, kotrež měli tež derje płaćene być.“ Namjet Europskeho parlamenta, wot lěta 2021 pomocny fonds z nimale pjeć miliardami eurow załožić, mjenowaše Woidke dobry započatk. Zdobom warnowaše wón před dalšimi skrótšenjemi spěchowanskich srědkow EU na wuchodźe.
Praha (dpa/SN). W Čěskej su wčera wječor znowa tysacy ludźi přećiwo ministerskemu prezidentej Andrejej Babišej demonstrowali. Na Staroměšćanskim kole žadachu sej njewotwisnu justicu a wotstup 64lětneho. Na transparentach steješe mjez druhim „Njejsmy slepi“. Załožerjej populistiskeje strony ANO hrozy skóržba podhlada wobšudnistwa w zwisku ze subwencijemi Europskeje unije dla. Ličba wobdźělnikow bě wjetša hač tydźenja. Tež w Brnje, druhim najwjetšim měsće kraja, su tysacy demonstrowali.
Hněw mjez kritikarjemi knježerstwa zbudźiło bě powołanje 71lětneje Marije Benešoveje za nowu justicnu ministerku. Ludźo so boja, zo móhła wona, dowěrnica prezidenta Miloša Zemana, přepytowanja přećiwo Babišej haćić. W rozmołwje z nowinarjemi bě Benešová daloko sahace změny w zarjadnistwach namjetowała, kotrež chłostajomne njeskutki přepytuja, mjez druhim zawrjenje wyšeju statneju rěčnistwow w Praze a Olomoucu. Demonstracije organizuje syć „Miliony wokomikow za demokratiju“.
Frankfurt n. M. (dpa/SN). Ludowe cyrkwinske hibanje „My smy cyrkej“ ma najnowše prognozy wuwića přisłušnistwa cyrkwje a mnóstwa cyrkwinskeho dawka za nimoměry alarmowace za katolsku kaž tež za ewangelsku cyrkej w Němskej. Město toho zo by změny jenož dołhodobnje planowało, dyrbjało nawodnistwo cyrkwje wšitko w swojej mocy stejace činić, zo by so poněčimnemu woteběranju ličby přisłušnikow nanajspěšnišo aktiwnje a pozitiwnje spjećowało, kaž ze zdźělenki organizacije wuchadźa. Studija Slědźenskeho centruma za zrěčenja mjez generacijemi Alberta Ludwigoweje uniwersity w breisgauskim Freiburgu pokazuje, zo wotwisuje wuwiće čłonstwa cyrkwje předewšěm wot křćeńcow, wustupow a přistupow a nic tak jara wot njewobwliwujomnych demografiskich faktorow, kaž bě so dotal stajnje twjerdźiło.