To a tamne (28.01.19)

póndźela, 28. januara 2019 spisane wot:

Krótka jězba z awtom změje za 18lětneho w delnjej Frankskej chutne sćěhi: Wón bě sej w Bad Neustadće nad Solawu cuzy wóz hrabnył, zo by – kaž sam rjekny – spěšnišo domoj a na nuziku był. Awto 34lětneje steješe ze zapinjenym motorom při puću. Žona informowaše policiju, po tym zo bě awto preč. Młodźenc krótko na to z nim zaso wróćo přijědźe a powědaše policiji, zo dyrbješe nuznje na pjaty róžk. Přiwšěm dyrbi so nětko zamołwić, dokelž bě awto wzał a połdra kilometra hač domoj bjez jězbneje dowolnosće jěł.

Z klěšćemi dyrbješe zwjazkowa policija muža z ćahoweho wotdźěla wuswobodźić. 48lětny bě na jězbje z Züricha do Hamburga wotdźěl za šěsć ludźi z kolesowym zamkom wotnutřka zamknył, dokelž so paduchow boješe, a lehny so spać. W Hamburgu pak zamk hižo njefungowaše. Tak dyrbjachu zastojnicy pomhać.

Maduro chce z opoziciju rěčeć

pjatk, 25. januara 2019 spisane wot:

Caracas (dpa/SN). Na iniciatiwu Mexika a Uruguayja za nowy politiski dialog we Venezueli je prezident Nicolás Maduro zwólniwy z opoziciju rěčeć. „Podpěruju namjet noweje mjezynarodneje iniciatiwy za dialog mjez politiskimi mocami“, piše Maduro w interneće. Zawče­rawšim, srjedu, bě so šef parlamenta Juan Guaidó sam za noweho přechodneho prezidenta deklarował a tak Madura wužadał. USA, EU a dalše łaćonskoameriske staty su Guaida mjeztym jako noweho prezidenta připóznali.

Wo raketowe zrěčenje šło

Brüssel (dpa/SN). W zwadźe wo zrěčenje INF, kotrež zakazuje twar raketow srjedźneje distancy, su so zastupnicy Ruskeje dźensa hišće raz ze 29 krajemi NATO zetkali. Při tym dźěše wo wumjetowanje, zo Ruska ze swojimi nowymi raketami zrěčenje z USA rani. Z teje přičiny běchu jej USA loni kónc lěta ultimatum stajili. Njedyrbjała-li Ruska hač do kónca januara swoje rakety zničić, chcyli USA před wjace hač 30 lětami wotzamknjene zrěčenje spočatk februara wupowědźić. Ruska wumjetowanja wotpokazuje.

Bamž jatych wopytał

Z prózdnymi talerjemi w ruce su přistajeni stata a druzy demonstranća na wčerawšim 33. dnju blokady etata we Washingtonje přećiwo tomu protestowali, zo dyrbja dale bjez mzdy dźěłać abo bjez tajkeje doma wostać. Hospodarske połoženje mnohich sobudźěłaćerjow je so dramatisce přiwótřiło. Foto: dpa/Liu Jie

Weimar (dpa/SN). Politikarjo prawicarskopopulistiskeje AfD njejsu w něhdyšim koncentraciskim lěhwje Buchenwald na wopominanskim zarjadowanju witani. To je załožba wopomnišća stronje wčera zdźěliła. Dźensa chcychu we wopomnišću zhromadnje z přežiwjenymi a zastupnikami durinskeho krajneho knježerstwa wěnc połožić. Přichodnu njedźelu je mjezynarodny wopomnjenski dźeń za wopory holocausta. Załožba sej žada, zo měli so zastupnicy AfD, kotřiž chcyli so na zarjadowanju wobdźělić, wot antidemokratiskich a nječłowjeskich pozi­cijow strony distancować. Durinskemu frakciskemu šefej AfD Björnej Höckemu je přistup do wopomnišća hižo zakazany.

Berlin (dpa/SN). W prašenju wobmjezowanja spěšnosće na awtodróhach Němskeje je wobydlerstwo pačene. Po naj­nowšim naprašowanju sćelaka ARD so 51 procentow ludźi za to wupraja, spěšnosć na 130 km/h wobmjezować, 47 proc. wobydlerjow je přećiwo tomu. Za tempolimit wurajiło bě so dźěłarnistwo policije GdP. „Móžemy žiwjenje ludźi wuchować a ćežkim zranjenjam zadźěwać“, rjekny zastupowacy zwjazkowy předsyda GdP Michael Mertens nowinarjam. Pomjeńšena spěšnosć na 130 km/h by po jeho słowach tež ličbu ćežkich wobchadnych nje­zbožow pomjeńšiła. „Ludźo jězdźa w tutym kraju cyle legalnje 200 abo 250 km/h. Praju cyle jasnje: To je błudnosć.“

Drježdźany (dpa/SN). W zwisku ze skónčenjom zmilinjenja brunicy chcedźa we Łužicy znajmjeńša jednu zwjazkowu instituciju zaměstnić. W pozadkowych rozmołwach mjez potrjechenymaj wuhlowymaj krajomaj Sakskej a Braniborskej a ze zwjazkowym knježerstwom je rěč wo tysac dźěłowych městnach, zo bychu strukturnu změnu podpěrali. To rozprawja nowina Lausitzer Rundschau, powołaca so na informacije wobdźělnikow.

Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je wobkrućił, zo wo mjenowanych naležnosćach jednaja. „Rěčimy­ při tym wo zarjadniskich dźěłowych městnach kaž tež wo Zwjazkowej woborje. Jedyn bataljon abo dwaj byštej hospodarske rozrisanje za města kaž Běłu­ Wodu a Grodk byłoj“, rjekny Kretsch­mer, kiž so zdobom za to wupraji slědźenske institucije Zwjazka we Łužicy zaměstnić. Sakski knježerstwowy šef žada­ sej w padźe skónčenja wudobywanja brunicy kóždolětnje 1,5 miliardow eurow na časowu dobu 40 lět.

To a tamne (25.01.19)

pjatk, 25. januara 2019 spisane wot:

Spaleny lěs pola Treuenbrietzena w Braniborskej je hudźbnej skupinje runje prawa kulisa za nowy hudźbny widejo. Band Subway je tam tele dny widejo za nowy spěw „Imperator Rex Graecorum“ nahrawała. Loni w awgusće bě so 400 hektarow lěsa wotpaliło, 550 ludźi dyrbješe swoje domy nachwilnje wopušćić. „Trjebachmy za song kulisu z atmosferu kónca swěta“, měnješe gitarist skupiny. W spěwje zaběraja so hudźbnicy z wobswětom a globalnym woćoplenjom zemje.

Podnurjene awto z Teltowskeho kanala w Berlinje je wohnjowa wobora wućahnyła. Jězdźidło bě srjedu do kanala padnyło. Do toho bě so z nim 29lětna šoferka w měšćanskim dźělu Neukölln zabłudźiła. Dokelž bě jej špatnje, wona z awta wulěze. Na to wóz sam dale jědźeše a skónčnje do kanala. Po dołhim pytanju su jón wobornicy a policija skónčnje našli.

Jónu los rozsudźić měł

štwórtk, 24. januara 2019 spisane wot:

Choćebuz (SN/at). Ličba serbskich čłonow rady Załožby za serbski lud za wólbnu dobu 2019–2023 je dospołna. Rada za naležnosće Serbow w Braniborskej je wčera w Choćebuskim měšćanskim domje Marcusa Końcarja a Franka Kosyka za rjadneju radźićelow kaž tež Dianu Šejco­wu a Babettu Zenkerowu za jeju za­stupjerce woliła. Dokelž je čłon serbskeje rady Marcus Końcaŕ za załožbowu radu kandidował, bě wón zajaty a njeje sobu wolił. Tak mějachu štyrjo serbscy ra­dźićeljo rozsudźić, štó Delnich Serbow w přichodnej załožbowej radźe zastupuje.

Trump narěč přestorčił

štwórtk, 24. januara 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je swoju za 29. januar planowanu narěč k połoženju naroda přestorčił. Wón chcył hakle k wobydlerjam rěčeć, hdyž budźe blokada etata zaso zběhnjena, kaž wčera twitterowaše. Poprawom chcyše Trump swoju tradicionalnu narěč w Domje reprezentantow dźeržeć. Prezidentka domu, demokratka Nancy Pelosi, pak to jemu blokady etata dla dowoliła njeje.

Ruska Turkowsku namołwja

Moskwa (dpa/SN). Hladajo na planowane cofnjenje wojakow USA ze Syriskeje je Ruska Turkowsku namołwjała, raznišo přećiwo teroristiskim skupinam w zběžkarskej kónčinje Idlib postupować. Naje­bać wuspěchi dyrbi Turkowska dale aktiwna wostać, rjekny ruski prezident Wladimir Putin turkowskemu prezidentej Recepej Tayyipej Erdoğanej w Moskwje. Wujednane njemilitarizowane pasmo njesměła přičina być popušćić.

Čěska zaruča prawa Britow

Dźeń po zahajenju swětoweho zjězda katolskeje młodźiny w Panamje je bamž Franciskus wčera do łaćonskoameriskeho kraja dolećał. Na mjezynarodnym lětanišću Tocumen njedaloko stolicy Panama-city jeho něhdźe 2 000 wěriwych zahoriće witaše. Swjaty wótc chce wjace hač 100 000 putnikow, mjez nimi 2 300 z Němskeje, dźensa wječor na swjatočnej ceremoniji oficialnje postrowić. Swětowe zetkanje młodostnych traje hač do njedźele. Foto: dpa/VaticanMedia

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND