Wobaraja so wukazej Trumpa

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:
Portland (dpa/SN). Město Portland a zwjazkowy stat USA Oregon wobaratej so ze sudniskej skóržbu přećiwo wot prezidenta USA Donalda Trumpa wukazanemu zasadźenju wójska w tutym měsće. Zwjazkowy stat Oregon, w kotrymž Portland leži, skedźbnja za swoje prawo, starać so wo přesćěhanje chłostajomnych njeskutkow a zasadźić w nuzy narodnu gardu, wojersku rezerwu wójska USA. Trump bě wukazał, wojakow do města pósłać, zo bychu wobydlerjow před nawalom kriminelnych cwólbow a „teroristow“ škitali. W USA maja guwernerojo zwjazkowych statow kontrolu nad narodnej gardu. Prezident smě jenož wuwzaćnje zapřimnyć. Trump čini tole stajnje w městach, w kotrychž knježa demokraća.

Pólska skrótši prawa Ukrainjanow

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Pólska je z podpismom prezidenta Karola Nawrockeho wuměnjenja za přebywanje za statysacy ukrainskich wójnskich ćěkancow w kraju přiwótřiła. Kaž Zbigniew Bogucki, na­woda kenclije prezidenta Nawrockeho we Waršawje zdźěli, je statny šef wot­powědny zakoń podpisał.

Po tym Ukrainjenjo socialnu podpěru kaž dźěćacy pjenjez jenož hišće potom dóstanu, hdyž w Pólskej dźěłaja a dawki płaća. Zakoń bě zwadu mjez liberalnym pólskim knježerstwom a nowym prawicarskim konserwatiwnym prezidentom zbudźił.

Při tym dźěše wo to, hač Pólska wurjadny zakoń podlěši, kotryž běchu 2022 krótko po zahajenju ruskeho nadpada na Ukrainu schwalili. Zakoń rjadowaše njekomplikowane spožčenje dźěłowych wizumow a dalše prawa wójnskich ćěkancow. Wón měješe hač do 1. oktobra 2025 płaćić. W Pólskej přebywa tuchwilu wjace hač milion ukrainskich ćěkancow. Dwě třećinje z nich chodźi na dźěło, w Němskej runje 20 procentow.

Wadephul: Wostanjemy měrni

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Němski wonkowny minister na dźěłowym wopyće we Waršawje

Berlin (dpa/SN). Wonkowny minister Němskeje Johann Wadephul je hladajo na wospjetne ranjenja powětroweho ruma Pólskeje a Estiskeje ze stron Ruskeje namołwjał, rozsudnje a tola wobhladniwje reagować. „Stejimy hromadźe, wostanjemy měrni a njedamy so do eskalacije ćěrić“, rjekny politikar CDU do wotlěta do pólskeje stolicy Waršawy. Zdobom „njech nichtó na tym njedwěluje, zo smy kruteje wole a zwólniwi, zhromadnje kóžde wohroženje wotwobarać“.

Ranjenja powětroweho ruma ze stron Ruskeje „njejsu žane misnjenja, ale wotpohladne nadpady w młowojtym wobłuku“, Wadephul potwjerdźa. Su dźěl hybridneje agresije ruskeho prezidenta Wladimira Putina. „Tajke prowokacije su smjerćstrašne a maja jenož jedyn zaměr: pruwować našu rozsudźenosć.“

Wosebite dožiwjenje

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Ralbičanska šula je minjeny pjatk swój 50lětny jubilej wulce woswjećiła. Za to ­běchu wučerjo wobšěrnu wustajeńcu zestajeli. We wjacorych rumnosćach na třoch poschodach su zezběrane materia­lije, plakaty, wobrazy, wideja, domjace dźěła šulerjow, atd. pokazali. Štóž bě sej z bywšich šulerjow a wučerjow tam dojěł, měješe swoje wjeselo sej přehladku wotkryć. Zarjadowanje w Ralbicach bě za někotrehožkuli wopytowarja kaž wulke rjadowniske zetkanje. W rumnosćach a na chódbach hosćo čile bjesadowachu, so zhromadnje na šulski čas dopominachu abo so prosće nad zasowidźenjom po ­wjele lětach wjeselachu. To najrjeńše bě, zo knježeše serbski duch, štož so samo­zrozumliwje tež w kulturnym programje wotbłyšćowaše, kiž bě ryzy serbski. Za bywšich šulerjow, kotřiž mjeztym zwonka Delan abo Horjan kaž w Radworju, Slepom, Malešecach abo Budyšinje bydla, bě to cyle wosebite dožiwjenje.

Bianka Šeferowa

VW produkciju e-awtow zniži

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Wolfsburg/Zwickau (dpa/SN). Pobrachowacych skazankow dla awtotwarc Volks­wagen produkciju někotrych modelow ­redukuje: W Zwickauwje a Drježdźanach ma produkcija wot 6. oktobra cyły tydźeń wotpočować, je najwjetši awtotwarc Europy powěsćerni dpa zdźělił. Tež w Emdenje nad Sewjernym morjom hroža dny bjez produkcije, wo kotrychž tuchwilu ze zawodnej radu jednaja. Na nowy tydźeń wo tym rozsudźa. Porno tomu su hižo rozsudźili, zo w Osnabrücku tohorunja mjenje awtow zhotowja. Hač do kónca lěta tam znajmjeńša jónu wob tydźeń dźěłać njebudu. Ze swojim postupowanjom wotpowěduje Volkswagen aktualnemu zajimej a zadźerženju kupcow. Naprašowanje za elektriskimi awtami, kotrež w Zwickauwje a Emdenje twarja, je tučasnje słabe. W Osna­brücku dyrbja słabeho wotbytka kabrijow dla produkciju znižić.

W centralnym zawodźe we Wolfsburgu je situacija nawopačna. Tam dyrbja hač do hód kóždy kónc tydźenja dźěłać, dokelž je naprašowanje za modelemi Golf, Tiguan a Tayron z bencinowymi a dieselowymi motorami jara wulke. Tuž maja wurjadne změny organizować.

Hosćo z Francoskeje w Njebjelčicach so informowali

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Njebjelčicy (JČ/SN). Młodostni a socialni dźěłaćerjo z Okcitanskeje su so jedyn tydźeń ze zarjadnišćemi a organizacijemi socialneje branše w Sakskej zeznajomili. Nimo wopytow w kubłanišćach a institucijach w Drježdźanach a Kamjenicy běchu woni tež w Njebjelčanskej gmejnje witani hosćo. W zhromadnym dźěle z towarstwami Sowutu, Kamjenjak a Afropa, z Njebjelčanskim młodźinskim klubom, z drustwom Permagold Hornja Łužica a ze zastupjerjemi Serbskeho sejma poskići so delegaciji z Francoskeje pisany program. Lukaš Deleńk a Tomaš Čornak w skale w Miłoćicach wo swojim dźěle w towarstwje rozprawještaj. Po tym wopyta skupina permakulturne zahrodnistwo, po kotrymž ju Elisabeth Scheibe a Andreas Kretschmer wodźeštaj. Čiłej wuměnje sćěhowaše wodźenje po Njebjelčicach. Do programa słušeše tež zetkanje z čłonami młodźinskeho kluba Njebjelčicy, kiž rozprawjachu hosćom wo žiwjenju młodostnych we wsy, wo jich aktiwitach a nadawkach a wo serbskich tradicijach, kotrež pěstuja.

To a tamne (29.09.25)

póndźela, 29. septembera 2025 spisane wot:

Kóń je z připowěšaka jěduceho awta na awtodróhu A 1 we wokrjesu St. Wendel w Posaarskej skočił. Po tym zo wjacore awta do zwěrjeća zrazychu, kóń zahiny. Ludźo so njezranichu. Prawdźepodobnje je so konjej poradźiło, durje konjaceho připowěšaka wočinić. Policija nětko přećiwo wobsedźerce přepytuje, dokelž drje do wotjězda durje prawje začiniła njeje.

2 260 škleńcow Nutelle na starosći ma wobswětowy zarjad w šwedskim měsće Malmö. Sobudźěłaćerjo strowotniskeho zarjada běchu škleńcy připadnje w składźe našli. Dokelž njemóžachu zwěsćić, zwotkel słódka pomazanka pochadźa, njesmědźa ju we wobchodach předawać. Prosće preč ćisnyć Nutellu tohorunja ­njemóža: Nowy zakoń z lěta 2024 před­pisuje, zo maja so žiwidła do toho ze zapakowanja wzać. Štó pak dobrowólnje 2 260 škleńcow Nutelle wuškraba?

Trump spjećuje so Israelej

pjatk, 26. septembera 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump chce tomu zadźěwać, zo sej Israel kraj zapadnje Jordana přiswoji. „Njedowolam Israelej, kraj zapadnje Jordana anektować“, rjekny Trump žurnalistam w Běłym domje. Israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu chcyše dźensa na hłownej zhromadźiznje UNO w New Yorku rěčeć. Ekstremnje prawicarscy ministrojo jeho knježerstwa sej žadaja, Palestinjanam kraj wzać, dokelž je to pječa „dźěl bibliskeho Israela“.

Lawrow wumjetuje zapadej

New York (dpa/SN). Ruski wonkowny ­minister Sergej Lawrow je zapadej znowa wumjetował, zo je za wójnu Ruskeje pře­ćiwo Ukrainje zamołwity. NATO a EU su z pomocu Ukrainy „woprawdźitu wójnu“ přećiwo Ruskeje zahajili. „Ranjenje charty UNO ze stron zapada je přiběracu njewěstosć a regionalne konflikty zawinowało“, rjekny Lawrow na kromje hłowneje zhromadźizny UNO w New Yorku. Ruska je Ukrainu w februaru 2022 nadpadnyła.

Bywši šef FBI wobskorženy

Čłonojo dźěłarnistwa IG metal su dźensa rano přećiwo planowanemu šmórnjenju dźěłowych městnow pola dodawaćela ­dźělow Bosch protestowali. We Waiblingenje pola Stuttgarta chcedźa kónc 2028 zawod z 560 ludźimi zawrěć. Wčera bě Bosch zdźělił, zo dyrbi krizy awtoweje branše dla přichodny čas cyłkownje 13 000 ludźi pušćić. Foto: dpa/Jason Čepljakow

Schwesig: Wjace kedźbnosćeza wuchod

pjatk, 26. septembera 2025 spisane wot:

Ettersburg/Schwerin (dpa/SN). Ministerscy prezidenća wuchodoněmskich zwjazkowych krajow su zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) na njespokojnosć w swojich krajach skedźbnili. „Smy zwjazkowemu kanclerej wujasnili, zo je hněw na wuchodźe jara wulki a zo dyrbi so nalada polěpšić“, rozłoži mi­nisterska prezidentka Mecklenburgsko-Předpomorskeje Manuela Schwesig (SPD) po prěnim zetkanju wuchodnych ministerskich prezidentow na hrodźe ­Ettersburg w Durinskej.

„Dźe wo kedźbnosć, dźe wo respekt a dźe wo to, zo trjeba wuchod w swojim hospodarskim wuwiću podpěru“, Schwesig w tym zwisku zwěsća.

W Mecklenburgsko-Předpomorskej wola klětu nowy krajny sejm. Po wčera wozjewjenych wuslědkach woprašowanja steji AfD z 38 procentami na prěnim městnje. SPD ministerskeje prezidentki Schwesig docpě 19 procentow, CDU runje hišće 13 procentow.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025