Unija debatuje znowa wo AfD

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:
Berlin/Mnichow (dpa/SN). W rjadach CDU/CSU znowa wo tym debatuja, kak z AfD wobchadźeć. Bywši politikarjo unije, mjez nimi bywši generalny sekretar CDU Peter Tauber a něhdyši zakitowanski minister Karl-Theodor zu Guttenberg (CSU) su so za dźělne wotewrjenje škitneje murje přećiwo AfD wuprajili. Mjeztym zo nochcyše so generalny sekretar CDU Carsten Linnemann na naprašowanje medijow k tomu wuprajić, je nawodnistwo CSU tute žadanja raznje wotpokazało. „CSU kóždužkuli kooperaciju z AfD wuzamkuje. Tole by Němskej škodźało a uniju zničiło“, rjekny generalny sekretar CDU Martin Huber nowinarjam. Wón wumjetuje AfD wuske styki k Ruskej, štož je z jeho wida „přerada kraja“.

CIA tež we Venezueli aktiwna

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Po smjertnych nadpadach wójska USA na pozdatne čołmy pašowarjow drogow w Karibice je prezident USA Donald Trump dalše kročele přećiwo ilegalnej migraciji a wikowarjam drogow z Venezuele připowědźił. Wotnětka ma tajna słužba CIA prawo, tež we Venezueli aktiwity wuwiwać. Kajke aktiwity to su, wón njerjekny. Venezuela po jeho słowach USA z kriminelnymi cwólbami a drogami zapławja, wón rjekny. Prezident Venezuele Nicolás Maduro reagowaše roznjemdrjeny. Wón dopominaše na Chile, hdźež běchu USA w lěće 1973 z pomocu CIA krawny puč přećiwo knježerstwu Salvadora Allendy organizowali. Tole chcył Trump po jeho měnjenju we Venezueli wospjetować.

Němska sćele lětadła do Pólskeje

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Za škit wuchodneje flanki NATO sćele Němska wojerske lětadła typa Eurofighter na pólske lětanišćo Malbork. Nimo toho inwestuje Berlin dźesać miliardow eurow do wuwića trutow. Tole je zakitowanski minister Boris Pistorius na zetkanju zakitowanskich ministrow čłonskich statow NATO w Brüsselu připowědźił.

Z Eurofighterami chce němske wójsko po informacijach politikarja SPD na wuchodnej mjezy wojerskeje aliancy powětrowe patrulje přewjesć a tak misiji NATO „Eastern Sentry“ (Stražnik wuchoda) přinošować. Akciju běchu w septembru po najnowšim ranjenju powětroweho ruma přez ruske lětadło na Baltikumje a po ruskich trutach w Pólskej zahajili.

Agresiwne zadźerženje ruskeho prezidenta Wladimira Putina pokazuje, zo njesmě NATO při sylnjenju swojeje woborneje kmanosće „ani wokomik“ popušćić, Pistorius w Brüsselu rjekny.

Ruska prěje, zo je powětrowy rum Estiskeje zraniła. Tež identita trutow w Pólskej njeje přeco hišće wujasnjena.

Wo młodych ludźi losować?

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:

Zwjazkowy prezident Steinmeier kritizuje debatu woborneje słužby dla

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je nastupajo zwołanje nowych wojakow po puću losowanja skeptiski. „Čłonojo koalicije dyrbja sami posudźować, hač je losowanje kmany srědk. Dowolće mi, zo na tym dwěluju“, rjekny wón wčera sćelakej SWR. Předwčerawšim, wutoru, běchu so posrědnicy CDU/CSU a SPD w tymle prašenju zwadźili a planowanu nowinarsku konferencu wotprajili. Dźensa su w zwjazkowym sejmje prěni króć wo nowej formje woborneje słužby debatowali – bjez zhromadneho koncepta.

Nastork zwady bě prašenje, hač móhli nowu wobornu słužbu po puću losowanja wukazać, jeli so dosć dobrowólnych njenamaka. Jako prezident dyrbi Steinmeier nowy zakoń podpisać, zo by płaćiwy był. Do toho pak ma prawo, zakoń pruwować. Tole wopřija mjez druhim prašenje, hač wotpowěduje zakoń wustawje Němskeje.

Steinmeier mjenowaše zwadu wo nowu wobornu winowatosć w Němskej „komunikatiwne misnjenje“. Wón je sej wěsty, zo wšitcy wobdźěleni to mjeztym runje tak widźa a na to reaguja.

Njemóžna koalicija

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:
Hač woborna winowatosć, přichod rentoweho systema, financowanje socialneho stata abo migraciska politika – CDU/CSU a SPD so jako koaliciskej partneraj njehodźitej. To je jasne, wšako stej klasiskej polej politiskeho spektruma. Přehusto stej hižo koaliciju tworiłoj. Prjedawša wulka koalicija wjac wulka njeje, dokelž wolerjam, kotřiž jasny profil paruja, na čuwy dźe – na woběmaj bokomaj. Lěpje by mjeńšinowe knježerstwo kaž w Sakskej było, hdźež ministerski prezident Kretschmer (CDU) wjetšinu jónu ze Zelenymi a Lěwicu, jónu z BSW twori, při čimž wo woprawdźitu přezjednosć w jednotliwych konkretnych prašenjach dźe. AfD tuchwilu dwójce profituje: Ludźo, kotřiž hladajo na chaos w zwjazkowej politice měnja, zo takle z Němskej dale njeńdźe, ju wola. Zdobom móže so strona zwadnym temam kaž wobornej winowatosći wuwinyć – dokelž so nichtó za hłosy jeje zapósłancow njezajimuje. To demokratiju nažel njeskruća. Marcel Brauman

Božu słužbu w tramwajce swjećili

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:
Prěnju Božu słužbu w tramwajce su minjenu njedźelu w Zhorjelcu swjećili. „Z Jězusom na prawym puću“ bě hesło duchowneho rozpominanja, kotrež je ewangelski farar Veit-Sebastian Dietrich zhromadnje ze swojeje mandźelskej Seraphinu organizował. Jězba we wupyšenej tramwajce startowaše wot Póstoweho naměsta do měšćanskeho dźěla Weinhübel a zaso wróćo. Po hodźinje trajacej zhromadnosću z modlitwami, spěwami a čitanjemi běchu wopytowarjo widźomnje hnući. Swjećizna bě dźěl rjadu zarjadowanjow „Ludźo-zmužitosć-móc wěry“ we wobłuku 500. lětneho reformaciskeho jubileja w Zhorjelcu. Foto: Joachim Rjela

Panter: Žiwjenje nima so po přećach

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski minister za hospodarstwo Dirk Panter (SPD) žada sej sprawnu debatu wo brónjenskej industriji. Dyrbimy „na wotewrjene a diferencowane wašnje do přichoda zhladujo“ diskutować, rjekny wón po wopyće wjacorych firmow w swobodnym staće. Swoboda trjeba wěstotu a tuta wěstota dyrbi widźomna być. „Tohodla sym přeswědčeny: Němska dyrbi kmana być so zakitować – tež hospodarsce“, wón měni.

Přičina je kritika hladajo na zasydlenje brónjenskich zawodow. „Hdyž w Zhorjelcu abo Großenhainje protestuja, to ludźom dokładnje připosłucham a jich wobmyslenja chutnje bjeru. Zdobom pak so jich prašam: Što je alternatiwa? Žana nowa industrija? Žane nowe dźěłowe městna? Žana hospodarska strukturna změna?“, Panter argumentuje. W Großenhainje leža plany za nowu municisku fabriku na blidźe a w Zhorjelcu chce němsko-francoski brónjenski koncern KNDS přichodnje tanki twarić.

To a tamne (16.10.25)

štwórtk, 16. oktobera 2025 spisane wot:

Njepřemysleny žorćik na lětanišću w Frankfurće nad Mohanom ma za pasažěra njepřijomne konsekwency. Při kontroli wačoka na rozbuchliny bě jeho termosowy nopašk napadnył. Na prašenje zastojnikow, što w bleši je, wotmołwi: „Bomba“. Pozdźišo wón přizna, zo je w nopašku jenož piwo, štož kontrola wobkrući. Najebać to njesmědźeše wón do lětadła. Nimo toho jeho kaženja zjawneho měra přez hroženje z njeskutkom wobskorža.

Mjenje kurjacych w Francoskej je po wšěm zdaću wuspěch narodneho programa za zniženje konsuma tobaka. Program běchu lěta 2014 zahajili. W běhu dźesać lět je podźěl ludźi mjez 18 a 75 lětami, kiž wšědnje kurja, wot 28,6 procentow na 18,2 procentaj woteběrał. To je wuskutk wysokich płaćiznow tobaka, šokowacych wobrazow na cigaretowych tyzkach a rozšěrjenja pasmow, hdźež so kurić njesmě.

Přirodoškitarjow počesćili

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Njeswačidło (SN/MiP). Sakscy čestnohamtsce skutkowacy přirodoškitarjo su so minjenu sobotu na swój lětny zjězd w Njeswačanskim hrodźe zešli. Dźewjećoch z nich je sakski statny minister za wobswět a ratarstwo Georg-Ludwig von Breitenbuch (CDU) za jich wjelelětny angažement z wuznamjenjenjom počesćił. „Čestnohamtscy přirodoškitarjo su njeparujomna baza škita wobswěta a družin w Swobodnym staće“, to podšmórny wón w swojej narěči. Po informacijach Sakskeje krajneje załožby za wobswěto- a přirodoškit, kotraž je nimo Sakskeho statneho ministerstwa za wobswět a ratarstwo (SMUL) zarjadowar zjězda, angažuje so něhdźe 1200 ludźi čestnohamtsce na dobro škita přirody a družin. Woni podpěruja na přikład delnje přirodoškitne zarjady při kontrolowanju přirodoškitnych płonin abo při zběranju botaniskich kaž tež fawniskich datow.

Přinoški klětu stabilne

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Přinoški za chorobne kasy za miliony ludźi budu po planach zwjazkoweje ministerki za strowotnistwo Niny Warken (CDU) klětu dale stabilne. Zwjazkowe knježerstwo dźensa lutowanski paket dweju miliardow eurow schwali, z kotrymž wudawki chorownjow wobmjezuja. Tak chcedźa deficit zakonskich chorobnych kasow wurunać. Hakle spočatk lěta běchu chorobne kasy přinoški znowa zwyšili.

Trump za wotbrónjenje Hamas

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump chce islamistiskej palestinskej organizaciji Hamas brónje wzać – w nuzy namócnje. Wón je po swójskich informacijach ze zastupnikami Hamas rěčał. Woni su jemu pječa přilubili, zo swoje brónje wotedadźa. „Jeli brónje sami njewotedadźa, my jich wotbrónimy. A to spěšnje a snano tež namócnje“, wón rjekny. Koho wón z „my“ měni, Trump njerjekny. Hamas je hač dotal wotedaće swojich brónjow raznje wotpokazała.

Klingbeil přilubja pomoc

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025