Woclowa industrija w Sakskej tči – runje tak kaž druhdźe – w krizy. Tohodla sej zastupjerjo zawodow wot ­sakskeho hospodarskeho ministra Dirka Pantera (SPD) mjez druhim niše płaćizny za energiju žadaja. Na mjeztym štwórtym ­wjerškowym zetkanju wocloweje industrije Sakskeje su wčera w Freitalu wo tym wuradźowali. Foto: pa/dpa/Sebastian Kahnert

Scheel nastupi

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Něhdyši politikar Lěwicy Sebastian Scheel (49) budźe nowy statny sekretar w sakskim hospodarskim ministerstwje. Wón naslěduje Thomasa Kralinskeho (SPD), kotryž bě funkciju wot lěta 2022 wukonjał, zdźěli ministerstwo. Hospodarski minister Dirk Panter (SPD) bě ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) wo to prosył, wosobu na tutym dźěłowym městnje wuměnić. Scheel je sakskim politikarjam derje znaty. Po studiju w Lipsku bě wón zapósłanc krajneho sejma a tam mjez druhim parlamentariski jednaćel. W Berlinje bě wón wot 2017 do 2020 statny sekretar a wot lěta 2021 senator zarjadnistwa za wuwiće města a bydlenja. 2024 bě swoje čłonstwo w Lěwicy cofnył. Kralinskeho bě Martin Dulig, předchadnik Pantera, do zastojnstwa powołał.

Přeslědźa zašłosć

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Ewangelska cyrkej ­Berlin-Braniborska-šleska Hornja Łužica (EKBO) chce w nowym projekće móžny NS-pozadk něhdyšich nawodow cyrkwje wuslědźić. Konkretnje chcedźa žiwjenje pjećoch prezidentow konsistorija a jich zastupjerjow w lětach 1933–1945 pře­pytować, krajna cyrkej zdźěli. Konsistorij bě swój čas nawjedowacy słužbny zarjad cyrkwinskeje prowincy Marka Brani­borska. Z pomocu přepytowanja chce EKBO wuslědźić, na kotre wašnje běchu prezidenća do njeprawa nacionalsocia­lizma zapřijeći, wšako tole dotal hišće wobswětlili njejsu, rjekny nětčiša pre­zidentka konsistorija Viola Vogel. Tole nětko konsekwentnje nachwataja. Z pomocu přepytowanja chcedźa demokra­tiske hódnoty wobkrućić, wona dale ­rjekny.

EU reformuje jězbnu dowolnosć

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Europski parlament dźensa doskónčnje wo nowych předpisach Europskeje unije za jězbnu do­wolnosć wothłosuje. Hač do lěta 2030 chcedźa kraje EU zhromadnu digitalnu jězbnu dowolnosć zwoprawdźić. Wězo smědźa šoferojo tež dale fyzisku kartu při sebi měć, wobě warianće matej być dowolenej. Štóž wobchadne prawidła ćežko rani, tomu móža w přichodźe zakaz jězdźenja po cyłej EU wuprajić. Dalši element nowych regularijow je jězdźenje z přewodźerjom. Štož w Němskej hižo dołho płaći, budźe nětko po cyłej EU dowolene. Tak móža małolětni, hdyž jich dorosćeny přewodźa, potom tež do wukraja jězdźić. Zakładny zaměr EU je, hač do lěta 2050 wobchadnych njezbožow dla hižo žanych mortwych a ćežko zranjenych njeměć. Tutu „Vision zero“ nětko z połnej paru sćěhuja. Hač do lěta 2030 chcyli ličbu mortwych we wobchadźe porno lětu 2019 wo połojcu redukować. Wot tutoho cila pak je EU dźensa hišće wulce zdalena. Reformy maja spjelnjenju zaměru dopomhać.

Wjac hač połojca za komuny

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:

Rozdźělenje pjenjez wosebiteho zamóženja w Sakskej jasne

Drježdźany (dpa/SN). Swobodny stat Sakska a komuny su so na to dojednali, kak chcedźa pjenjezy z wosebiteho zamóženja Zwjazka za infrastrukturu a neutralitu klimy rozdźělić. Dohromady 4,8 miliardow eurow staja Zwjazk za dobu dwanaće lět k dispoziciji. Partnerojo su sej přezjedni, zo chcedźa znajmjeńša 60 procentow cyłkowneje sumy pjenjez za inwesticije do komunalneje infrastruktury a předewzaća w zajimje ko­munow inwestować, zdźěli finančne ­ministerstwo. Dźesać procentow – to je 483,8 milionow eurow – chcedźa za dalši wutwar krajneje šule za wohnjowu woboru a škit před katastrofami w Narću, za masterplan za juhozapadnu Saksku, za projekty digitalizacije kaž tež za podpěru sakskeho požadanja wo wuhotowanje olympiskich hrow w lěće 2040 nałožować. Komuny dóstanu 2,8 miliardow ­eurow, zo bychu swoje móžnosće in­westowanja zawěsćili. Z 1,5 miliardami eurow chce kraj dohromady něhdźe 30 procentow pjenjez za swójske projekty wužiwać.

Awta na prěnje městno

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:
Haleluja! Mamy rjadowanje, smy so dojednali. Wězo fairnje, wězo spěšnje, wězo za wšěch k spokojenju. Inwesticije, kotrež politika nětko z pomocu wosebiteho dołha zmóžnja, su dawno trěbne. Dróhi, ­mosty, šule: wšo to je wažne za naš kraj, za to móžemy so rady zadołžić. Požadanje wo wuhotowanje olympiskich hrow pak njeje runjewon inwesticija do infrastruktury, ani prócowanje wo neutralitu klimy. Skerje je to droho financowany ­prestiž. Nimo toho ani njewěmy, hač nam tute miliony wysoke inwesticije docyła pomhaja. Ale što wo to? Nětko smy najprjedy raz wšitcy zbožowni nad dołhom, kiž přichodnym generacijam nabrěmjenimy. Zo móhli wone pozdźišo fungowace železniske trasy a snano samo přidatne čary trjebać – wo to so nětko njestaramy. Wosebje za ludźi na kraju su inwesticije do infrastruktury za awta wězo wažne. Snano pak móhli miliony eurow tež za lěpši bliskowobchad na wjesce wužiwać. Maximilian Gruber

To a tamne (21.10.25)

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:

Při rozkorje před nakupnišćom w měsće Lemgo w Porynsko-Westfalskej je młodostny swoje žiwjenje přisadźił. Po zwadźe na parkowanišću a při kasy bě muž młodostneho z wótrym objektom zranił. 33lětnemu nětko wumjetuja, zo je młodostneho na smjerć zranił. Statne rěčnistwo w Detmoldźe a policija w Bielefeldźe pad přepytujetej.

Jimi Blue Ochsenknecht je telewizijne wubědźowanje „Promi Big Brother“ dobył. Publikum wuzwoli 33lětneho, kiž je mjez druhim z filmow „Die wilden Kerle“ znaty, jako dobyćerja. W finalu přesadźi so wón přećiwo designerej Haraldej Glööcklerej a doby dohromady 100 000 eurow. W live-wusyłanju sćelaka Sat1 wón po wozjewjenju swojeho dobyća płaćo přizna, zo je z wusyłanjom do­pokazać chcył, zo je wón dobry čłowjek, na kotrehož móžeš so spušćeć.

Na swjatočnym zarjadowanju je předsyda Domowiny Dawid Statnik pjatk wječor w Budyskim Serbskim domje angažowanym Serbam Myto Domowiny, Myto Domowiny za dorost a Čestne znamješko přepodał.

Budyšin (LS/SN). W swojich dźaknych słowach nawjaza předsyda Domowiny Dawid Statnik na citat serbskeho molerja Měrćina Nowaka-Njechorńskeho: „Nochcu być wuměłc jenož za wuměłstwo a wuměłstwa dla, nic serbski moler, chcu jenož słužownik serbskeho ludu być a wo nim swědčić. To je moje dźěło, mój nadawk!“

Nabožinske kubłanje wjaza

póndźela, 20. oktobera 2025 spisane wot:

Berlin (B/SN). Mjezynarodna studija uniwersity w Münsteru je w Němskej, Kanadźe, Italskej, Finskej a Madźarskej po­srědkowanje nabožiny pruwowała. Profesorka Christel Gärtner: „Najwažnišu rólu hraja při tym swójbni a cyrkej. Hdyž dźěći a młodostni cyrkej jako rum dožiwjeja, w kotrymž so eksistencielne prašenja wob­jednawaja, móže trajna wjazba nastać. Potom cyrkej jako spiritualnu domiznu ze swojimi ritualemi rady wužiwaja.“

Swjata hora Yaripo

Brasilia (B/SN). Narodna skupina Yanomami na sewjeru Brazilskeje zhladuje na 1 000lětne stawizny. Hora Yaripo leži srjedź dešćoweho lěsa Amaconasa w narodnym parku, na kotrejž su po měnjenju Yanomami jich předchadnicy žiwi. Wobydlerjo su wusko z přirodu zwjazani a wěrja, zo ma wšitko dušu. Tajke spirituelno-nabožne zhladowanje mjenuja animizm.

Židam ćeknyć pomhał

Paduši nadal ćěkaja

póndźela, 20. oktobera 2025 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Za paduchami, kiž běchu so do swětosławneho muzeja Louvre zadobyli, po cyłej Francoskej pytaja. Hač do redakciskeho kónca pak jich hišće našli njejsu. Policija wuchadźa wot skupiny štyrjoch wosobow. Woni su dohromady wosom debjenkow pokradnyli. Jich hódnotu trochować njemóža. Cyłu francosku towaršnosć padustwo wulce jima, wšako je Louvre muzej z wulkim prestižom w tu- kaž tež we wukraju.

Pozitiwna bilanca wikow

Frankobrod nad Mohanom (dpa/SN). Knižne wiki w Frankobrodźe su z wjace wopytowarjemi hač loni zakónčili. Na cyłkownje pjeć dnjach hač do njedźele wječora bě 120 000 wopytowarjow (2024: 115 000) wiki wopytało. Tež 118 000 ­fachowcow (2024: 115 000) bě přichwa­tało. Dohromady 4 350 akterow z cyłeho swěta (2024: 4 300) předstaji swoje ­produkty. Direktor knižnych wikow ­Juergen Boos je z bilancu wikow jara ­spokojom.

Kónc lěwicarskeje ery

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025